Inleiding
Qigong is de laatste jaren aan een flinke opmars bezig. Het wordt wel eens het nieuwe yoga genoemd. Geroemd om zijn eenvoud en laagdrempeligheid zou het een uiterst geschikt middel zijn om aan diens gezondheid te werken. Niet alleen het fysieke welzijn zou er baat bij hebben maar door de aard van de beoefening met name het mentale welzijn. Toch is het belangrijk enkele kanttekeningen te maken bij deze ontwikkeling. Er zijn immers tal van soorten qigong. – H. Shan (10-p.12) vermeld er 2400 waarvan zo’n 100-tal populair zijn in China – En dat betekent dat er tal van toepassingen, doelgroepen en resultaten zijn. Niet elke vorm van qigong is geschikt voor eender wie.
Toch wordt qigong reeds duizenden jaren beoefent ter verbetering van de lichamelijke en geestelijke gezondheid. (3) [*Hoewel de term qigong zelf volgens sommige bronnen slechts enkele decennia oud is – maar dat is een andere discussie] Guo omschrijft qigong als low-impact lichaam-geest aerobe oefeningen die erkend wordt als zijnde een medische interventie. Shan gaat zelf zover om het daadwerkelijk als vorm van psychotherapie te benoemen. De kenmerken van qigong zijn dat het een zelf-gestuurd iets is waarbij concentratie, ontspanning, ademhaling, lichaamshouding en zachte beweging kenmerkend zijn. Veelal wordt er verwezen naar Qigong als zijnde het beoefenen van de 3 aanpassingen. Houding, adem en mind (set).
Echter, wie het doel en mechanisme van de vorm niet of slecht begrijpt kan het verkeerde pad opgestuurd worden. Die dwaling is niet zonder gevaar. Niet alleen met ongemak tot gevolg maar in sommige gevallen kan het leiden tot een levensbedreigende aandoening waar men niet altijd even makkelijk weer vanaf komt. In dit artikel willen we de gevaren van qigong een plekje geven. Want die zijn er. Hoewel het begrip van deze aandoeningen erg gefragmenteerd is (3) en niettemin weinig bekend. Deze ongewenste effecten niet benoemen of ze wegvegen als zijnde niet relevant is echter niet alleen een slecht idee, zeker als leraar qigong is het ronduit onverantwoord. In dit artikel gaan we kijken naar het concept van qigong deviatie. Een aandoening met verschillende gezichten. We nemen een kijkje naar de oorzaken, symptomen en oplossingen. Niettemin omdat zoals Guo (3-p.7) aangeeft: veel qigong beoefenaars maar ook leraren, zich niet bewust zijn van de volledige breedte en diepte van het risico dat deze training met zich meedraagt.
Dat het wel degelijk een gewichtige kwestie is bewijst het gegeven dat Qigong Deviatie opgenomen is in de Chinese variant van de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Dit is een classificatiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis op basis van wetenschappelijke inzichten. Niet alleen is het begrip opgenomen in deze Chinese Classification of Mental Disorders (CCMD) maar zit het inbegrepen in tekstboeken voor de opleiding psychiatrie.
Aan het hart van dit concept ligt de tegenstrijdigheid: “Hoe kan een beoefening van zelfcultivatie en genezing leiden tot complicaties of zelfs ziekte? Qigong heeft immers zijn populariteit deels te danken aan het feit dat het een makkelijk toepasbaar en veilig middel is om in te zetten binnen de (preventieve) geneeskunde. (3 – p.6)
Definitie en classificatie
Laat ons beginnen met het concept in een bredere context plaatsen. We benoemen eerst en vooral het begrip qi deviatie. Een afwijking van het normale verloop of aanwezigheid van qi. Daarbij kunnen we denken aan de syndroomdifferentiaties van de Chinese geneeskunde. Bv. Lever Yang Rising, Long qi leegte, Nier yin deficiëntie, enz… Hoewel qigong beoefend wordt vanuit een wens gezonder te worden is het goed je bewust te zijn van het feit dat qigong oorzaak kan zijn van deze diagnoses of ze kan versterken. (7)
JA Johnson (4– p.371) wijst erop dat qi deviaties natuurlijk gebeuren doorheen iemands leven. De term qi deviatie verwijst naar een abnormaal fenomeen die zich afspeelt binnen de patiënt of qigong beoefenaar dat veroorzaakt wordt door excessief of foutief beoefenen van qigong of meditatie. Hier dienen we naar mijn mening een belangrijk onderscheid te maken. Nl. die tussen qi deviatie en qigong deviatie. Qi deviatie is een afwijking van het normale verloop van de qi. Iets wat niet noodzakelijk met qigong te maken heeft. Het is immers per definitie een onderdeel van Chinese geneeskunde zoals D. Mitchell het aangeeft. Qigong deviatie is een specifieke DSM geclassificeerde aandoening die direct een gevolg is van (veelal foutieve) qigong beoefening.
Chen (1– p.78) benoemt dat een TCM arts qigong deviatie zal classificeren als zijnde storingen in de sensaties of perceptie gerelateerd aan een abnormale qi stroom. Deze verstoring kan zowel op de motoriek slaan als op de psyche. Hij verwijst naar de klassieke benaming van Zou Huo Ru Mo – wat zoveel betekent als ‘het pad verlaten en demonen treden binnen’. Het is iets wat we terug zien in verhaalvertelling mbt vechtsport en cultivatie technieken. De term verwijst naar het behekst of bezeten zijn met een verlies aan controle als gevolg. Laten we niet vergeten dat demonologie een belangrijk onderdeel was van de klassieke Chinese geneeskunde (11)
Chen (1-p.80) onderscheid drie categorieën van aandoeningen: mechanische problemen, zintuiglijke problemen (met name auditief en visueel) en bezetenheid. Waarbij de mechanische problemen het meest voorkomend zijn.
Deze vallen bij T. Lu (6 – p.162) onder de bijwerkingen. Dit zijn een veelheid aan licht oncomfortabele gevoelens en fysieke of mentale veranderingen tijdens qigong beoefening. Maar niet zo ernstig dat het dagelijks leven erdoor verstoord wordt. Iets wat wel het geval is bij qigong deviatie. Deze laatste is een veel ernstigere aandoening waarbij het dagelijks leven wel degelijk ernstig verstoord raakt en welke symptomen niet lichtelijk zullen verdwijnen. Al zeker niet spontaan.
Deze symptomen kunnen functioneel zijn, psychologisch, emotioneel of gedragsgerelateerd. Ook hij verwijst naar qigong deviatie met een term die betekent ‘overlopen van vuur en het binnentreden van demonen’. Het overlopen van vuur is een TCM begrip waarbij de qi turbulent is en vinden we eerder terug in de Daoistische hoek. Het binnentreden van demonen verwijst naar een misvatting waarbij hallucinaties voor echt worden aanzien en komt vaker vanuit een boeddhistische hoek. (6 – p.164)
JA Johnson (4) benoemt vier groepen symptomen. De mechanische of lichamelijke problemen die kunnen ontstaan, de respiratoire problemen, mentale problemen en de shen verstoringen.Net zoals T. Lu maakt hij het onderscheid tussen echte qigong deviatie als zijnde specifiek veroorzaakt door qigong en de verstoringen waarbij qigong enkel een trigger is geweest om het onderliggende proces aan het licht te brengen. Dit betekent dat qigong niet de ware oorzaak is van het probleem maar dat er reeds voorbestaande onopgeloste mentale of emotionele problemen aanwezig waren die door de beoefening aan de oppervlakte zijn gekomen. Deze problematiek wordt in vele gevallen onderdrukt door een overactief ontkenningssysteem wat door de beoefening van qigong en de introspectie is losgebroken.
Shan (9) definieert het als een acute, tijdsgebonden episode gekarakteriseerd door dissociatieve, paranoïde en andere psychotische of nonpsychotische symptomen die plaatsvinden na de beoefening van qigong. Wederom zie je dat er hier sprake is van een meer ernstige aandoening dan de bijwerkingen waar Lu (6) het over heeft of de mechanische, respiratoire en mentale problemen van Johnson. Het gaat hierbij daadwerkelijk om het ontstaan van een psychiatrische problematiek. Zowel bij Johnson (4) als Lake (5) verwijst men naar verstoringen op Shen niveau om daadwerkelijk van qigong deviatie te spreken. In het volgende hoofdstuk kijken we naar wat nu precies die verschillende bijwerkingen en symptomen zijn die kunnen optreden?
Symptomen
Laat ons beginnen met de bijwerkingen. Algemeen genomen, relatief veel voorkomende problemen die makkelijk op te lossen zijn en weinig impact hebben op het dagelijks leven van de beoefenaar. Hoewel dit qi deviatie genoemd wordt vallen zij veelal niet onder de noemer qigong deviatie. Lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, benauwdheid, palpitaties, duizeligheid en spierpijn. Zaken zoals een pijnlijke nek, schouders of rugpijn. Winderigheid, droge stoelgang of kniepijn.
Mentale klachten zijn bv. angst, ongemakkelijkheid, onrust en twijfel. Ook gevoelens van droefheid of zorgen kunnen de kop opsteken. In eerste instantie hoeft dit geen grote impact te hebben op het dagelijks leven van de beoefenaar. Logischer wijze geldt dat wanneer deze klachten aanhouden zij tot een meer ernstige pathologie kunnen ontwikkelen. Opmerkelijk is dat qigong eveneens ingezet wordt om net deze lichamelijke en mentale klachten te verhelpen. (2) Er is voldoende onderzoeksbewijs dat qigong helpt tegen zaken als depressie, angst en stress. Dat het ten goede komt aan het bewegingsapparaat en palpitaties en bloeddruk positief kan beïnvloeden. Vandaar de contradictie waar we het in de inleiding over hadden.
Indien we bij lichamelijke klachten niet de nodige correcties maken kunnen deze verder ontwikkelen tot chronische blessures. Dat is echter niet waar we het over hebben als we spreken over de meer ernstige lichamelijke klachten. Eerder hebben we het over ernstige aanvallen van duizeligheid, verstoord zicht, extreme gewaarwordingen van hitte, hyperactiviteit en slapeloosheid of oncontroleerbare bewegingen van het lichaam die niet naar wil kunnen stopgezet worden. Deze spastische bewegingen zijn iets wat bij meerdere auteurs aan bod komt (1 – p.78; 4 – p.377)
Dit soort ongecontroleerde bewegingen kunnen overigens als een normale reactie beschouwd worden bij bepaalde vormen van qigong. Het probleem zit met name in het onvermogen om de bewegingen te controleren of stop te zetten. Voorbeelden hiervan zijn het schudden van het hoofd of handen – zoals we bv. bij Parkinson zien. Spierspasmes in het been, stijfheid of opisthotonus – een onwillekeurig aanspannen van rug en nekspieren. De ongecontroleerdheid kan zich overigens ook voordoen in het gedrag. Zoals schreeuwen of excessief en uitbundig lachen. Wederom zaken die zich spontaan als een normale reactie kunnen voordoen maar problematisch worden als het extreme proporties aanneemt en zich niet beperkt tot een single event.
Enkele opvallende voorbeelden van dergelijke oncontroleerbaarheid vinden we bij Chen. (1- p.97) Verhalen waar mensen de kleren uittrekken en naakt over straat gaan rennen omwille van de extreme hitte die ze ervaren. Een man wiens benen niet konden stoppen met wandelen waardoor hij zich overal aan begon vast te klampen, voorwerpen en mensen, om toch maar op één plek te kunnen blijven.
Wanneer we kijken naar de mentale problematiek die zich kan ontwikkelen zien we dat qigong deviatie niet iets is om lichtelijk op te vatten. Mentale verwardheid en hallucinaties. Dermate intensief dat we kunnen spreken van psychose of schizofrenie. Niet zo gek is dan de definitie als zijnde ‘overspoelen van vuur’ – wetende dat de TCM vertaling van psychose veelal gaat over Hitte / Vuur Phlegma die de Shen verstoort. Shan (10 – p.13) stelt vast dat er sprake kan zijn van geheugenproblematiek, concentratiestoornissen, emotionele of stemmingsstoornissen en gedragsproblemen. Hysterie, onsamenhangende spraak en dwalingen zijn andere benoemde aandoeningen. Neurasthenie is een vaak benoemde classificering. Dit is een psychische aandoening die wel eens zenuwzwakte wordt genoemd en valt in de categorie van neurotisch en stress-gebonden stoornis.
Of deze psychotische en extreme uitdrukkingen in verband worden gebracht met de terminologie van bezetenheid is me niet geheel duidelijk geworden. Een Westerling zal misschien al gauw deze conclusie trekken. Echter wie gedompeld is in het Chinese gedachtegoed weet dat demonologie een reële studie is. Zowel vanuit boeddhistische als daoïstische hoek. Visioenen van godheden, dieren of andere natuurlijke krachten zijn gebruikelijke gebeurtenissen binnen bepaalde takken van qigong. (1 – p.79) Zeker de meer spiritueel gerichte varianten. Deze beelden kunnen een onderdeel zijn van het proces waar men doorheen dient te gaan. Niettemin kan een beoefenaar deze als extreem angstig ervaren. Waarbij emotionele stress hoog oploopt, leidend tot verdere ontwikkeling van problematiek.
Zowel psychoses als bezetenheid kan gekenmerkt worden door gevoelens van gecontroleerd worden door externe entiteiten. Het horen van stemmen en het ontvangen van opdrachten van diezelfde stemmen. Zo vermeld Chen (1 – p. 103) een man die de opdracht kreeg zichzelf van kant te maken. Bewogen worden door een externe kracht wordt genoemd als één van de meer frequent voorkomende symptomen. Dit soort extreme ervaringen kan verder uitlopen tot schizofrenie of het ontstaan van meerdere persoonlijkheden. Wel wordt er in de CCDM-2 (Chinese DSM) een duidelijk onderscheid gemaakt tussen psychose veroorzaakt door qigong (qigong suozhi jingshen zhangai) en psychose getriggerd of gerelateerd aan qigong beoefening (qigong youfa jingshen zhangai). (1 – p.89)
Oorzaken
Wat zijn nu precies de oorzaken van het ontwikkelen van aandoeningen? De voornaamste reden aangehaald door de meeste auteurs is heel kort door de bocht: verkeerde beoefening. Binnen dit kader komen we meteen naar de eerste vermelding. En dat is die van een gebrek aan een gekwalificeerde leraar. Uiteraard bedoelen we hiermee niet iemand die over welbepaalde papieren beschikt. Zeker in deze commerciële tijden waar diploma’s over de toonbanken vliegen. Maar een leraar wiens ervaring en expertise je ervan garandeert dat hij het proces zou herkennen en kunnen ingrijpen waar nodig. Een ander gevaar hierbij is dat steeds meer vormen zonder toezicht beoefend worden. Vanuit een boek, televisie of YouTube kanaal. De autodidactische aanpak waarbij je ‘het jezelf aanleert’ en experimenteert is een riskante keuze.
Verder zien we dat dergelijke pathologieën zich vaker voordoen bij mensen die erg intensief gaan oefenen. Meerdere uren per dag. Misschien is dit een reden waarom de vakliteratuur in China wel degelijk een ruim aantal casussen bespreekt terwijl dit fenomeen in het Westen vrij onbekend is. Zo benoemd D. Mitchell dat qigong deviatie een erg zeldzaam fenomeen is. Terwijl de cijfers genoemd bij Shan (10– p.13) en de casus studies bij Chen (1) toch wel over significante aantallen spreken. In China komt het mogelijks vaker voor dan in het Westen dat beoefenaars tot 5 – 6 uur per dag gaan oefenen. Hoewel ik zelf best wat mensen ken in het Westen die daar zeker over mee kunnen spreken. Mogelijks is het hier minder bekend binnen het reguliere zorgcircuit waardoor het minder wordt opgemerkt. Maar dit alles is louter speculatie. Wat we wel met zekerheid kunnen zeggen is dat over-meditatie, fanatisme, overmoedigheid, enz… zeker en vast risico factoren zijn. Te snel willen vooruitgang boeken zonder een stevig fundament gelegd te hebben hoort daar overigens ook bij.
Een volgende oorzaak is die van predispositie ofwel vatbaarheid voor. Hier in het Westen heerst wel eens het idee dat qigong altijd goed is voor iedereen. Uit de literatuur blijkt echter anders. Mensen met aanleg voor psychose of schizofrenie zijn een makkelijke prooi voor qigong deviatie. Ik weet nog dat ik een tijdlang qigong les gaf aan mensen met Korsakov. Mijn leraar waarschuwde me dat ik de oefeningen niet diende uit te voeren met mensen die de neiging hadden om psychotische fases te krijgen of hallucinaties. De trage langzame beweging en het rustgevende effect zou wel eens zo’n episode kunnen uitlokken. Die predispositie houdt eveneens in dat je staat van zijn op het moment van beoefening belangrijk is. Mentale of emotionele stress, een zwakke constitutie, overmatig denken. Hoewel we zeer zeker aan deze factoren kunnen werken door middel van qigong zijn het daarnaast redenen om extra aandachtig te zijn. Psychiatrische patiënten behoren dus zeker tot een risicogroep.
Wanneer we terugkeren naar de eerste en meest voorkomende oorzaak, die van het incorrect beoefenen zien we dat er wederom vermelding wordt gemaakt van de 3 aanpassingen. Die van lichaam, adem of geest. (4,5,6) Lichamelijke klachten zijn volgens Johnson met name te wijten aan fouten in de aanpassing van de houding. Onvoldoende ontspanning, incorrecte structuur of techniek waarmee de oefening wordt uitgevoerd. Het te rigoureus uitvoeren van bewegingen is een ander element van aandacht. Bij de ademhaling zien we dat een verkeerde manier van in- of uitademen veel problemen kan veroorzaken. Ook het vasthouden of vastzetten van de ademhaling kan hieraan bijdragen. Op mentaal vlak spreken we in het bijzonder van excessieve concentratie als boosdoener. Of te veel in het hoofd zitten, denken en mijmeren over de beweging en diens effecten. Dit zorgt ervoor dat men niet kan ontspannen tijdens het oefenen. Die ontspannen mindset is een vereiste voor goede resultaten. Dat betekent dat een stressvol leven of omgeving van invloed zal zijn op je beoefening.
Vanuit TCM benadering spreekt men als bron van de deviatie: het vast komen zitten van qi, qi-stagnatie of erger bloed stagnatie. Qi stagnatie kan vervolgens leiden tot hitte ontwikkeling en de vorming van flegma. Houdt dit lang genoeg aan krijg je syndromen zoals flegma en levervuur verstoort het hart – de shen, ofwel psychose. Hoewel je ook hier verschillende syndroomdifferentiaties hebt voor verschillende types psychose, maar dat is een ander verhaal. De aandoeningen kunnen effect hebben op verschillende organen van de Zhangfu. Lever, hart, nieren, longen, milt. Al naargelang de oorzaak van de qi deviatie. Adverse flow ofwel rebellerende qi is eveneens een veelgenoemde factor binnen qigong deviatie. Dit kan een gevolg zijn van qi stagnatie of door toedoen van de beoefenaar zelf die de qi in een bepaalde richting wenst te sturen.
Zoals we kunnen zien zijn er voldoende factoren om mee rekening te houden. Nu we de oorzaken kennen, zullen we als vanzelf onze conclusies maken over hoe we deviatie kunnen vermijden. In het laatste hoofdstuk zetten we kort nog enkele aandachtspunten op een rij.
Verkeerde beoefening
Gebrek aan begeleiding
Predispositie
Excess in beoefening
Voorkomen en genezen
Een eerste punt van aandacht is een gedegen meester / leraar zoeken die je qigong op een correcte manier kan aanleren. Die kennis heeft van zaken en daarmee kan inschatten welke vorm voor jou al dan niet geschikt is. Iemand die kan inzien waar en hoe het fout kan gaan en die het liefst nog weet te corrigeren of op te lossen. D. Mitchell (7) raadt elke qigong leraar die niet begaafd is in de Chinese geneeskunde aan om een goed contact op te bouwen met een TCM therapeut. Mochten er zich dan problemen voordoen bij jouw studenten, dan heb je alvast iemand naar wie je ze kan doorsturen. Moet je echter om de twee weken iemand doorsturen, dan is dat misschien een aanwijzing dat je je eigen kunnen onder de loep dient te nemen. Wanneer qigong deviatie zich voordoet dient men in elk geval te stoppen met de beoefening. Acupunctuur en kruiden zullen daarbij een goede keuze zijn. D. Mitchell (7)raadt hierbij aan om naast het stoppen met qigong een andere echt fysieke activiteit aan te vatten zoals zwemmen of dansen. Iets wat je uit je lichaam haalt maar wel erg fysisch van aard is. Waar je dus niet met je hoofd in je lichaam zit te voelen, een stukje weghalen van die sterke introspectie waardoor qigong wordt gekenmerkt.
Die correcte manier waar we op wezen in de eerste alinea van dit hoofdstuk verwijst met name naar de aangewezen manier om de drie aanpassingen uit te voeren. Een goede houding, juiste manier van ademhalen en een onderbouwende mindset. Niet te gefocust of fanatiek. Nuchter en met de voetjes op de grond. Een stukje zelfkennis kan erg zinvol zijn. Heb je aanleg voor bepaalde psychische aandoeningen of zit het in je familie. Heb je een stressvol bestaan en ben je geplaagd door onrust. Dan doe je er goed aan bedacht te zijn op negatieve effecten en ze niet af te wijzen als zijnde irrelevant. In dat opzicht is het oefenen van qigong in een rustige omgeving en met gebalanceerde emoties een goede opzet om tot de gewenste resultaten te komen. De meeste meesters geïnterviewd in Chen (1– p. 105) waren het erover eens dat het grootste deel van de psychoses door qigong vermijdbaar waren en indien ze er waren, beheersbaar.
Uiteraard hangt dit af van de mate waarin de deviatie zich voordoet. Indien we het hebben over Qi deviatie en het ervaren van bijwerkingen, dan kan een beoefenaar waarschijnlijk wel gewoon verder gaan met trainen indien hij of zij de nodige instructies krijgt om het noodzakelijke te corrigeren. Ten slotte is het perfect mogelijk dat deze bijwerkingen weer vanzelf en snel verdwijnen. Het is met name wanneer deze blijven aanhouden en het probleem onaangesproken blijft dat condities zich tot een meer zorgelijke problematiek kunnen ontwikkelen.
Vanuit een TCM standpunt waarbij er gekeken wordt naar de oorzaak zoals qi of bloed stagnatie; is het met name zaak om de stagnaties op te heffen, de collateralen vrij te maken, het bloed te activeren en de stase op te heffen. Het kalmeren van de shen kan eveneens een belangrijk onderdeel zijn van de behandeling. (6 – p.168) In veel gevallen zal de lever logischerwijze een rol spelen. Bij ernstige problematiek geldt daarbij veelal de situatie van vuur en flegma die de shen verstoren waardoor het elimineren van het slijm eveneens een noodzaak is.
Johnson (4) wijst erop dat veel problematiek al verlicht kan worden door simpelweg op een meer ontspannen en vrijblijvende manier met de oefeningen om te gaan. Ontspan lichaam en geest. Ook D. Mitchell (7) verwijst naar de mogelijkheid om allereerst rust te nemen, even helemaal tot rust te komen en te kijken wat nog overblijft van de neveneffecten. Het spreekt voor zich dat we hier eerder de kleinere bijwerkingen mee kunnen wegwerken dan de zwaardere problematiek. Maar glimlach en zet je zorgen aan de kant. Niet te veel nadenken of streven naar…. Daarmee kom je al een heel eind. Ook wat betreft preventie.
Om de zaak enigszins te nuanceren willen we er graag op wijzen dat de meer ernstige gevallen van pscyhiatrische aandoeningen beperkt zijn. Zoals Shuan stelt (9– p. 448): de meeste patiënten hebben een kort ziekteverloop zonder herval en met volledig herstel van psychologische functies. Qigong kan wel degelijk helpen om psychologische problemen aan te pakken en emotionele stabiliteit bewerkstelligen. Echter is het steeds van belang dat we alert zijn op predisposities, risicofactoren en signalen van een verkeerde ontwikkeling. Veelal ontstaat een deviatie niet zomaar maar kan een getrainde leraar deze herkennen of zien ontwikkelen. Op die manier kan er tijdig ingegrepen worden.
Overigens hoeven niet alle negatieve effecten een qigong deviatie te zijn of worden. Soms zijn het gewoon normale bijwerkingen die mits correctie makkelijk op te lossen zijn. Maar ook wat meer ernstige bijwerkingen kunnen een normaal verloop van het proces zijn waar men doorheen dient te gaan. (4 – p.414). Zoals het lichaam die gifstoffen loslaat en afscheid.
Naarmate ons interne milieu gezonder wordt zal oude troep
vrij komen die we op die manier kunnen oplossen.
Dit is nl. een gezonde manier van vrijkomen van… Zo kunnen oude herinneringen of trauma aan de oppervlakte komen. Zaken die men als het ware opnieuw dient te beleven maar nu vanuit een meer emotioneel gebalanceerd zelf. Zodat de ervaring getransformeerd wordt en het trauma zich niet meer in het lichaam hoeft vast te zetten. Spirituele transformaties gaan daarbij vaak gepaard met periodes van desoriëntatie of zelfs depressie. Ze kunnen een beoefenaar uitputten of ervoor zorgen dat hij zich een tijdje terugtrekt. Dit zijn echter allemaal onderdeel van het proces en dienen als zodanig herkend te worden.
Qigong heeft een hele wereld in zich. Het biedt een enorm potentieel om gezondheid te bevorderen en jezelf te ontwikkelen. Echter zoals D. Mitchell (7) aangeeft: elke methodiek die echt werkt, die echt iets kan veranderen; die kan dat ook in de verkeerde richting. Daarom is het goed van ons bewust te zijn van de gevaren van qigong en ze te herkennen wanneer het zich voordoet.
Bibliografie
1. Chen N. 2003. Breathing Spaces – qigong, psychiatry and healing in China; Colombia University Press New York Chichester, West Sussex ISBN 0-231-12804-5
2. Chun-Yi Lin ea. (2018) Acute Physiological and Psychological Effects of Qigong Exercise in Older Practitioners. Hindawi, Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Vol. 2018 Article ID 4960978
3. Guo ea. (2018) Safety of Qigong. Protocol for an overview of systematic reviews. Medicine (2018) 97:44 – www.md journal.com
4. Johnson Jerry Alan (2002) Chinese Medical Qigong – vol. 2: energetic alchemy, daoyin therapy and qi deviations; Pacific Grove USA; ISBN 1-885246-29-3
5. Lake, J., in ed. Shannon (2002) Handbook of Complementary and Alternative Therapies in Mental Health, Academic Press 2002. ISBN 978-0-12-638281-5
6. Lu Tianjun (2010). Medical Qigong; Singing Dragon; Londen and Philadelphia; ISBN 978 1 84819 096 2
7. Mitchell D. (2022) YouTube reeks Qigong Deviation
8. Ronan P. ea. (2006). Acupuncture in the treatment of psychosis: The case for further research; European Journal of Oriental Medicine, January 2006
9. Shan Huai-hai ea. (1989). Clinical phenomenology of mental disorders caused by qigong exercise. Chinese Medical Journal 102(6): 445-448.
10. Shan HH (2000) Culture-Bound Psychiatric disorders associated with qigong practice in China. Hong Kong Journal of Psychiatry 2000:10(3):12-14
11. Verkamer T. (2019) De magie van Chinese geneeskunde; CNYS magazine nr.10
