Als Stichting ter promotie van TCM en de Chinese Yangsheng cultuur leek het ons evident ook dit onderwerp toe te lichten gezien we vaak de vraag krijgen: ‘Wat is Yang sheng?’ In dit artikel gaan we dieper in op het begrip yangsheng, we kijken waar we het kunnen situeren binnen de TCM en de literatuur en als laatste gaan we ook verder in op hoe je nu yangsheng kunt toepassen in je leven en op welke gebieden. ‘Yang’ betekent voeden of cultiveren.1 Dit cultiveren komt in verschillende vormen voor binnen het Chinese denken. De twee belangrijkste binnen dit artikel zijn Yangsheng 養生 (het leven cultiveren) en Yangxing 养性 (de innerlijke natuur cultiveren) of Yangxing 养形 (het lichaam cultiveren).2 In dit laatste opzicht refereert Maspero3 dat het niet alleen gaat om het lichaam zelf maar ook naar het ontwik-kelen van de interne gewaarwording van dat lichaam.
Yangsheng is het cultiveren van een gezond lichaam opdat men een lang leven kan leiden.4
Toch wordt algemeen de betekenis van Yangsheng zelf geplaatst in de context van het lichaam. Het gaat dus over gezondheid en het ontwikkelen van die gezondheid.5 Yangsheng is een systeem van overtuigingen en praktijken om deze ontwikkeling te realiseren.6 Het heeft betrekking op de dagelijkse handelingen en voorziet een manier van denken en praktische richtlijnen om een actieve rol te nemen in de opbouw, herstel en onderhoud van je gezondheid. Het betreft een levensstijl waarvan ook door onze Westerse medische wereld steeds meer het belang wordt onderkend. Als illustratie kunnen we een passage aanhalen uit de ‘Daoyin Jing’7 waarbij een ochtendroutine beschreven wordt waar de tanden geklakt worden, de vuisten gebald en de mond gespoeld met speeksel, hierna wordt de adem ingehouden tot aan de eigen limiet.
Yangsheng dient dus praktisch te zijn, iets wat je volgens Stanley-Baker8 duidelijk terugziet in de klassieker uit de Tang Dynastie “Yangxing Yangming Lu”. Deze is simpel, ‘down to earth’ en dus bruikbaar voor thuis. Zoals David Dear9 benadrukt, het gaat over populaire praktijken. Populair in de zin dat ze uitgevoerd worden door het volk, door de mensen zelf in hun dagelijkse leven. Toch dien je hier een zekere nuance in aan te brengen. Yangsheng gaat doorheen verschillende sociale en economische lagen heen, maar één ding is zeker, yangsheng is een luxe.9 Men dient immers over de luxe van tijd, voldoende middelen en onderwijs te beschikken wil men ten volle profiteren van alles wat het beoefenen van yangsheng te bieden heeft. Dit kun je oa. zien in een late Ming Dynastie bestseller “Zun Sheng Ba Jian” door Goa Lian waar de yangsheng praktijken naast bepaalde aristo-cratische levensstijl aspecten worden geportreteerd. Ook Livia Kohn10 verwijst naar het aristo-cratische milieu waarbinnen de ontwikkelingen van bv. Daoyin oefeningen – plaatsvonden. Ze verwijst hierbij zelfs naar een tekst van Engelhardt die refereert naar het belang van yangsheng praktijken om ten volle te kunnen genieten van het luxueuze leven en een sneller herstel van ruwe feestjes. Niettemin heeft de yangsheng cultuur zich verder ontwikkelt om een steeds groter publiek te kunnen dienen. De factor tijd blijft echter een significante rol spelen zoals je ziet in de dissertatie van Daisy Xiaohui Yang11 die uitgebreid illustreert hoe yangsheng een rol speelt in de zorg van ouderen oftewel zelfzorg in dit geval. Als er één ding is wat gepensioneerden meer zouden moeten hebben dan een ander is de factor tijd. Door het beoefenen van yangsheng kunnen zij actief ingrijpen in het proces van ouder worden. Het is een manier om hun tijd creatief en constructief in te vullen.
Het is een hybride iets geworden van Chinese tradities en moderne ideologieën.11
Algemeen genomen nemen yangsheng praktijken deel in twee tradities: die van de medische wereld en het Daoïsme.12 Yangsheng praktijken komen zo vroeg als 300 BCE hand in hand voor met medische teksten. Daarbij vindt men vaak specifieke praktijken voor bepaalde ziektes. Ook in het tekstboek van de Universiteit van Shanghai113 mbt ‘Life Cultivation’ zie je hoe men specifieke technieken of gebruiken kan toepassen om bepaalde zones van het lichaam of ziektes te gaan behandelen. Daisy Xiaohui Yang gaat zelf zo ver te zeggen dat Chinese geneeskunde in eerste instantie een yangsheng georiënteerde geneeskunde is. Hoewel het eerder een manier van leven is dan een geïnstitutionaliseerd en geformaliseerd medisch systeem.14
Ook Vincent Shen deelt deze mening en benadrukt dat het yangsheng gedeelte steeds prioriteit zou moeten krijgen, hoewel het genezen van ziekte en het cultiveren van het leven twee wielen van dezelfde wagen zijn.15 De Yangxing Yangming Lu12 maakt een duidelijke nuance waarbij zij zegt dat yangsheng niet perse gericht is op het voorkomen of genezen van ziekte maar focust op het cultiveren en het onderhouden van de vitaliteit. Misschien een klein nuance verschil maar in de beoefening ervan wel belangrijk. Trek je de lijn nl. verder weg van ziekte, dan kom je in het domein van de onsterfelijken en dus bij het Daoïsme. Zowel Xiaohui Yang als Wouters verwijzen naar de rol die Jing – Qi – Shen spelen binnen het streven naar een goede gezondheid en dus het beoefenen van yangsheng.16 Deze drie concepten zijn een centraal aspect van Daoïstische Alchemie waarbij gestreeft wordt naar het bereiken van onsterfelijkheid, zij het al dan niet fysiek. Yangsheng blijkt dan ook net zoals P. Deadman17 aanhaalt, veel meer te zijn dan enkel de cultivering van het lichaam. Zo vind je in de Zhuangzi terug dat yangsheng gerelateerd is aan de cultivering van het innerlijk zelf, spirituele en mentale perfectie.18
In veel klassieke teksten komt het bedwingen van begeerte en het stil maken van de geest terug als zijnde belangrijke aspecten bij het cultiveren van leven.19
Het bedwingen van begeerte vind je heel duidelijk terug in de ‘rode draad’ van
het beoefenen van yangsheng, met name in het belang van moderatie. Het belangrijkste advies uit de Yangsheng Yaoji (Long life Compendium) is dan ook om te kunnen matigen in alle aspecten. Dit wordt door meerdere auteurs bevestigd.16 De kern hiervan was volgens David Dear17 steeds oefening, diëtiek en seksuologie. Toch reiken veel teksten verder dan deze drie domeinen. D. Xiaohui Yang omschrijft de inhoud van yangsheng als fysieke oefening, dieet, meditatie, qi cultivatie, het reinigen van de geest, leefomstandigheden, het ontwikkelen van deugd en een zacht karakter. Waar Dear het dus enigszins beperkt houdt en vnl. over lichamelijke aspecten spreekt, zie je dat bij andere auteurs ook de geest en de persoonlijkheid van een persoon worden inbegrepen.
Niet alleen lichaam en geest behoren tot het rijk van yangsheng maar tevens de leefomgeving van een persoon.18 Hieronder valt ook de sociale omgeving en relaties.19 Vandaar ook het belang van het ontwikkelen van een moreel karakter en de kennis van de principes van Feng Shui20. Bepaalde keuzes die je maakt zijn dan ook mede afhankelijk van de omgeving en het seizoen waarin je je bevindt, het tijdstip van de dag of de aard van je persoonlijke natuur.21 Zoals L. Kohn het zo mooi verwoord:
“Harmonie met de Dao manifesteert zichzelf in mentale stabiliteit en fysiek welzijn,
enige vorm van irritatie of ziekte wijst dan ook op een vermindering in jouw opstelling met de krachten van de natuur.”22
In dit artikel hebben we gezien wat Yangsheng betekent, nl. het voeden van het leven. Actief ingrijpen in de vorming van je lichaam en geest met als doel het bereiken van mentale en fysieke gezondheid. Kenmerkend is net zoals bij TCM de holistische benadering van gezondheid. Hierbij dienen moderatie en het afstemmen van je gedrag op de wereld om je heen van groot belang. Zoals we terug vinden in de tekst van Sun Simiao gaat het om begrijpen van de complexe relatie van de altijd-veranderende transformaties van qi, tussen de macrocosmos en de microcosmos van het lichaam.27 Gelukkig kunnen we vaak met simpele voorschriften al een heel eind komen want zoals D. Dear28 erop wijst: “Iedereen beseft wel dat als je zachte dagelijkse oefeningen doet, je aandacht schenkt aan je dieet en je gewoontes en dus ook emoties – reguleert met moderatie, dat dit een algehele gezondheid ten goede komt.
TV.
1.LCS Wouters 2010 p. 26; P. Deadman 2016 p.3 2. LCS Wouters 2010 p. 26; S. Wilms 2010 p.10; M. Stanley-Baker 2006 p. 20 3. M. Stanley-Baker 2006 p. 48 4. M. Stanley-Baker 2006 p. 29 5. D. Dear 2012 p.1 6. D. Xiaohui Yang 2006 p. IV 7. M. Stanley-Baker 2006 – p.115 8. M. Stanley-Baker 2006 – p. 35 9. D. Dear 2012 – p.1 & 11 10. L. Kohn 2008 – p.7 & 9 11. D. Xiaohui Yang 2006 12. M. Stanley- Baker 2006 p. 44 & 42 13. W. Xudong 2003 14. D. Xiaohui Yang 2006 – p.32 15. V. Shen XXXX. 16.D. Xiaohui Yang 2006 – p. 63 / LCS Wouters 2010 p.27 17. P. Deadman 2016 – p.3 18. M. Stanley Baker – p.31 19. M. Stanley – Baker – p.77 20. L. Kohn 2008 + Daisy Xiaohui Yang 2006 p.68-69 + L. Kohn 1989 p.282 + S. Wilms 2010 p.10 21. D. Dear 2012 – p.12 22. S. Wilms 2010 23. D. Xiaohui Yang 2006 p.31 24. M. Stanley-Baker 2006 Chapter 3 25. D. Dear 2012 26. L. Kohn 2008 p.104 27. S. Wilms 2010 – p. 12 28. D. Dear 2012 – p.7
Bibliografie:
– Daisy Xiaohui Yang 2006. Dusk without sunset: actively aging in Traditional Chinese Medicine; Wuhan University China – University of Pittsburgh.
– David Dear, 2012. Chinese Yangsheng: Self-help and Self-image; Asian Medicine 7, p. 1-33 Brill.com/asme
– Lien Chan Sook Wouters 2010. Sun Simiao’s Qianjingfang (voorschriften ter waarde van duizend goudstukken) Fangzhong buyi di da (Het herstellende van de slaapkamerkunsten deel acht). Universiteit Gent – Faculteit der Letteren en Wijsbegeerte.
– Livia Kohn 2008. Chinese Healing Exercises; Asian Medicine Magazine – Tradition and Modernity 3. P. 103-129
– Livia Kohn 1989. Taoist Meditation and Longevity Techniques; Center for Chinese Studies – University of Michigan, ISBN 0-89264-085-5
– Michael Stanley-Baker 2006 . Cultivating body, cultivating self: a critical translation and history of the Tang Dynastie Yanxingyangming Lu. (Records of cultivating nature and extending life); Indiana University – Department of East Asian Languages and Cultures.
– Peter Deadman 2016. Live well, live long – Teachings from the Chinese Nourishment of Life Tradition; C&C Offset Printing Co. Ltd. China, ISBN 978-0-9559096-4-1
– Sabine Wilms 2010. Nurturing life in classical Chinese Medicine: Sun Simiao on Healing without Drugs, Transforming Bodies and Cultivating Life; Journal of Chinese Medicine, nr. 93 – June 2010, p5-13
– Vincent Shen, XXXX. Dao, Qi and Body / Mind Huangluo Daoist Methodology of Nurturing Life; Culture and Knowledge Magazine Vol. 13 – Edited by Friedrich G. Wallner
– Wang Xudong 2003. Life cultivation and rehabilitation of Traditional Chinese Medicine; Shanghai Pujiang Education Press – Shanghai University of TCM, ISBN 978-7-81010-649-8