Mayriam Buitenhek – Stijns – TCM & Kankerbehandeling

Geplaatst op 22 augustus 2023 door cnystcm15

In 2021 mochten we Mayriam Buitenhek – Stijns interviewen. De unieke combinatie van iemand die haar roots heeft in de Westerse wetenschap en geneeskunde maar tegelijk met de benen volop in de Chinese geneeskunde staat. Dat leidde tot een heel erg interessant interview. Mayriam is als gecertificeerd Oncologie acupuncturist de aangewezen persoon ons hier meer over te vertellen. Haar praktijk ‘Yang Sheng’ vind je in Pijnacker. Als jij of een naaste te maken krijgt met deze vreselijke ziekte, zeker een bezoekje waard. Alvast veel leesplezier! Uit het CNYS magazine nr. 16 – 2e Tr. 2021

INTERVIEW Mayriam Buitenhek – Stijns

Mijn naam is Mayriam Buitenhek-Stijns, ik ben getrouwd en heb twee kinderen en een hond. Sinds 2012 werk ik vanuit mijn eigen praktijk als TCM therapeut, met name met acupunctuur en Chinese kruiden. Mijn specialisme is oncologie. Daarnaast geef ik ook les in de Chinese Kruidenleer aan het opleidingsinstituut Qing Bai. Sinds kort mag ik mezelf ook Lemonista noemen. Daarbij heb ik een opleiding gevolgd bij de organisatie “Know Your Lemons.org”, zij voorzien in informatie over borstkanker en vroege detectie van borstkanker informatie. Ze hebben een onwijs leuke app voor vrouwen en mannen, om meer informatie te verschaffen met betrekking tot borstgezondheid en vroege detectie van borstkanker. Dat is daarbij één van mijn taken. Ik geef een stukje voorlichting over het onderwerp borstkanker, borstgezondheid en borstzelfonderzoek Als je weet dat 1 op 8 vrouwen in Nederland borstkanker krijgt dan is dat broodnodig. Leren hoe je zelfonderzoek doet kan een enorme hulp zijn in de vroege opsporing van eventuele borstafwijkingen. En het is overigens erg leuk om te doen. Soms gebeurt dat in een groep, maar het kan ook 1 op 1, afhankelijk van waar er behoefte aan is. Daarnaast studeer ik momenteel Immuno-Oncologie en Cancer Genomics en Precision Oncology aan de Harvard Medical School. Bij Immuno-Oncologie kijkt men hoe het immuunsysteem ingezet kan worden voor geavanceerde kankerbehandelingen zoals checkpointblokkade therapie en CAR T-celtherapie en Cancer Genomics en Precision Oncology bestudeert de verbanden tussen genetica en kanker. Puur Westerse materie maar heel erg zinvol en voor mij erg interessant. Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van medicatie op basis van die precisie biologie en immunologie. Daarbij gaat men kijken naar het genetisch profiel van een persoon om te bepalen welke medicatie of behandeling het meest geschikt zijn. Erg persoonsgericht, daar ligt zeker een stuk toekomst van de oncologie.

Heb je een voorgeschiedenis binnen dit specialisme?

Van huis uit ben ik vrij westers opgeleid als biologisch gezondheidswetenschapper. De gezondheidswetenschapper stelt zich met name de vraag: waarom worden mensen ziek? Binnen de TCM kijken we daarbij net als de wetenschapper naar wat is de wortel, de oorzaak van het ziek zijn? Na mijn opleiding aan de Universiteit van Maastricht ben ik een aantal jaren wetenschappelijk onderzoeker geweest, bij de afdeling Haematologie-oncologie bij het UMC Utrecht. Ik werkte met stamcellen en embryonale stamcellen, recombinante DNA technologie en virale vectoren. Wel steevast binnen een meer oncologische setting. Dat heb ik in totaal een jaar of 4-5 gedaan waarna ik een opleiding tot anesthesie verpleegkundige ben gaan doen. Nadat ik daar 3 jaar werkzaam was ben ik uiteindelijk binnen de farmaceutische industrie terecht gekomen. Eerst als Clinical Research Associate bij het begeleiden van klinische trials waarbij geneesmiddelen op de markt werden gebracht, waarna ik kon doorgroeien tot medisch en wetenschappelijk adviseur voor farmaceutische bedrijven. Tijdens de hele loopbaan is oncologie steevast een aandachtsgebied geweest. Ik vind oncologie erg interessant als ik puur kijk naar wat het is. Kanker is niet lichaamsvreemd, het zijn je eigen cellen en dat maakt het erg uniek. Hoe komt het dat op een gegeven moment, iets wat van jezelf is, besluit om zich niet langer aan de regels te houden? Daarnaast ken ik net zoals zo veel anderen, best wat mensen binnen vrienden en familiekring, die ermee te maken hebben gehad. Kanker is een ziekte wat zo ontzettend verspreid en veelvuldig voorkomt, dat we bijna allemaal op een gegeven moment in ons leven ermee geconfronteerd zullen worden. Het heeft persoonlijk een diepe indruk op mij gemaakt.

Dat is een flinke loopbaan binnen de Westers medische wereld. Vanwaar de overstap naar TCM?

Zelf ben ik al mijn hele leven chronisch ziek. Dankzij de Chinese geneeswijzen weet ik mijn aandoening stabiel te houden. Dat is één. Daarnaast zijn er wel enkele zaken die ik mis binnen de Westerse visie. Allereerst is er het gebrek aan een holistische visie maar zeker als ik op het vakgebied kanker toespits, dan zie ik dat mensen vaak gezien worden als de ziekte. Maar mensen zijn meer dan de kanker, ze zijn mens. En die wil je in zijn of haar totaliteit kunnen ondersteunen. Dus aandacht voor lichaam, geest en ziel. Het hebben van kanker heeft zo’n emotionele impact op de zieke en zijn of haar naasten. Op dat vlak wil ik ook mijn ondersteuning bieden. Je merkt ook dat mensen steeds meer moeite hebben met die berg medicatie en bijhorende bijwerkingen. Op een gegeven moment denken ze vaak: dit moet anders. De Chinese kijk op de mens en gezondheid is daarbij een verfrissende aanpak. Zowel acupunctuur als met name voor mij dan de kruiden, dat is echt mijn ding.

Met welke reden is dat?

Ik vermoed dat de liefde voor Chinese Kruiden met mijn achtergrond binnen de geneesmiddelen industrie te maken heeft. Chinese Kruidenformules zitten ingenieus in elkaar. Binnen de Chinese Kruidenleer kijken we naar de Nature van de kruiden. We kijken naar de temperatuur, de smaak, richting van het kruid, volgens welke meridiaan het werkt en welke actie het heeft. Ze worden niet vaak als enkel kruid ingezet maar worden gebruikt binnen een kruidenformule. Deze formules hebben een sterke hiërarchie met keizer, minister en assistent kruiden waarbij dosering en onderlinge samenhang erg belangrijk is. Kruiden zijn overigens ook erg makkelijk in gebruik omdat je ze altijd in kunt nemen, voor acupunctuur moet een patiënt steevast naar je praktijk komen en dat is niet altijd even handig. Toch ligt het gebruik van Chinese kruiden binnen de oncologie erg gevoelig. Oncologen zijn bang dat het kruid of kruidenformule invloed heeft op de Westerse behandeling die de patiënt ondergaat. Echter in de handen van ervaren herbalisten die precies weten welke kruiden ze wel en niet kunnen inzetten en onder medisch toezicht van de arts kan het een bijzonder goede aanvulling zijn op de Westerse behandeling in alle fasen van ziek zijn.

Steeds meer komt Integrative Medicine naar de voorgrond en daarbij vinden de oncologen het prima dat een patiënt aanvulling zoekt binnen de acupunctuur of met training in taiji en qigong,

Acupunctuur wordt echt wel al uitgebreid ingezet. Het Memorial Sloan Kettering Cancer Center, heeft zelfs al een afdeling integrative medicine waar acupunctuur gewoon op de afdeling wordt gegeven. En dat is het ’s werelds grootste particuliere oncologie ziekenhuis. Mensen die in de middag chemo krijgen worden in de ochtend bv. behandeld met acupunctuur. Binnen deze ziekenhuissetting wordt gewerkt met vaste “evidenced based” acupunctuur protocollen.

Zijn die moeilijker vast te leggen in protocollen?

Eigenlijk kun je TCM helemaal niet vastleggen in protocollen. Je kijkt heel erg naar de persoon an sich, naar wat iemand nodig heeft op dat specifieke moment. Goed, je kunt algemene punten gaan prikken om het symptoom te verlichten maar als acupuncturist en herbalist wil je een op maat gemaakte behandeling die op de persoon, situatie en tijdstip gericht is. Binnen de TCM is het zo dat we wel allemaal dezelfde ziekte kunnen hebben maar dat betekent niet dat we allen hetzelfde ziektepatroon hebben. Als TCM-er richt je je op het ziekte patroon, niet op de klacht of symptoom. In gesprek met de oncoloog heb ik wel het voordeel dat ik met mijn Westers Medische achtergrond makkelijk de vertaalslag kan maken voor de oncoloog. Dan vertaal ik mijn TCM redenering naar een meer Westerse visie. Dat schept meer vertrouwen. Een oncoloog kijkt je misschien wat vreemd aan als je begint over yin en yang, qi en bloed of lichaamsvloeistoffen. Dat is te vaag voor hen

Best een lastige vraag. In de klassieke werken wordt niet gesproken overkanker maar over de term liú (瘤 tumor). Deze term is terug te voeren op inscripties op botten en schildpadden in de Shang Dynastie (16de-11de eeuw voor Christus). Ook in de Huáng Dì Nèi Jīng wordt over “tumoren” gesproken: Dan zien we bijvoorbeeld Xia Ge massa’s onder het diafragma veroorzaakt door Bloed Stase of Shi Jia steenachtige massa’s in de uterus. In de Ling Shū hoofdstuk 4 Xié Qì Zàng Fŭ Bìng Xíng wordt er gesproken over een vorm van ziekte veroorzaakt door pathogene factoren in de zàng fŭ. Wanneer we het over kanker hebben moeten we niet vergeten dat het ontstaan van kanker een langdurig proces is. Wanneer kanker evident is, is er een heel proces aan cumulatieve “beschadigingen/ mutaties” aan vooraf gegaan.

Vanuit TCM perspectief leren we dat kanker kan ontstaan door phlegm accumulatie, bloed stase, toxische hitte en door uitputting van de zheng Qi al dan niet gecombineerd met elkaar. Maar wat ligt hieraan ten grondslag. Professor Dr. Li Zhong heeft dat mooi uitgelegd. Kanker is geen tumor maar is het product van een proces van manifestatie als tumor. De fundamentele pathogenese van kanker is het verlies van communicatie tussen Yin en Yang. Dit leidt tot disharmonie van qi en bloed, zang fu en qi dynamiek met de vorming van een pathogene toxine tot gevolg. Kanker toxine is een speciale giftige pathogeen die ontstaat door langdurige stimulatie van verschillende pathologische factoren. Het duurt even voordat het zich manifesteert. Aan de andere kant zien we uitputting van de zheng qi, mede door de pathogene kanker toxine, die niet meer in staat is de pathogene kanker toxine te elimineren en zijn verspreiding of metastasering tegen te gaan.

Als ik het goed begrijp is de kanker dan een resultaat van een heel proces. Betekent dit dat er ruimte is om die kanker te voorkomen? Kun je inschatten of iets al dan niet tot een kanker zal leiden?

Om dat te kunnen beantwoorden moeten we kijken naar wat men noemt de ‘Seed and soil theorie’. Het zaadje van de tumor en wat nu steeds meer in opkomst is, is het kijken naar de soil – het micromilieu waarin het zaadje groeit. Sommigen zoals Cheng Shuzhen beweren zelfs dat het micromileu waarin cellen zich bevinden de belangrijkste oorzaak van kanker is en juist hier aandacht voor moet zijn. Een tumorgezwel bestaat naast de tumorcellen ook uit normale lichaamscellen, waaronder cellen uit ons immuunsysteem, bloedvat en bindweefsel cellen. Deze cellen communiceren met elkaar en scheiden allerlei stofjes uit. Dit micromileu is erg bepalend voor de groei maar ook de overleving van kankercellen. Vanuit TCM kunnen we dat misschien vertalen naar het yin en yang, de jing, qi en shen van het lichaam. Dat micromilieu bepaalt hoe dat zaadje uitgroeit. Plant je een mandarijn pit in het noorden van China dan zal de vrucht heel anders smaken dan datzelfde zaadje geplant in zuid China. Het resultaat is afhankelijk van de soil (bodem) waarin het groeit. Dus de vraag is: hoe kunnen we die bodem zo gezond mogelijk houden? Daar is natuurlijk een grote rol voor preventie weggelegd. Vermindering van blootstelling aan allerlei toxische stoffen en leefstijlveranderingen zoals voldoende beweging, goede voeding, voldoende rust, moderatie van emoties. Eigenlijk alles wat de Yang Sheng visie behelst.

Dan zeg je eigenlijk Chinees gezien, kun je aan de disbalans van yin en yang al zien dat er een proces gaande is, wat mogelijk leidt tot kanker? En Westers gezien vertaal je dat dan eerder als dat je ziet dat er veranderingen plaatsvinden in het micromilieu van de cel?

En dat is net wat het zo lastig maakt. Het is heel moeilijk om dat te zien. De omgeving van de cel, maar ook wat er in de cel gebeurt. Westers gezien spreken we daarbij over de 10 Hoofdkenmerken van kanker cellen, de 10 kenmerken die bijna alle tumorcellen bezitten. Eén daarvan is bv. het niet stoppen met delen. Waardoor komt dat? Omdat iets in die cel veranderd is? Of het milieu waarin die cel zich bevindt blijft groeifactoren geven aan die cel waardoor het blijft groeien. Het zijn allemaal processen en die processen zijn helemaal nog niet zo duidelijk als we zouden willen.

Als ik het goed begrijp wordt er zowel vanuit TCM als vanuit de Westerse optiek gezegd dat kanker een manifestatie is van een proces wat zich gedurende langere tijd afspeelt. Daarbij geldt dat beide vormen van diagnostiek te kampen hebben met de moeilijkheid van het vaststellen van dat proces?

Vanuit beide visies betreft het een diep verborgen proces. En inderdaad vaak signaleren we het pas als we een knobbeltje in de borst voelen of wanneer we te maken hebben met een wisselend ontlasting patroon met bloed bijmenging. Westers gezien zijn er wel screenings methoden zoals mammografie voor vroege detectie van borstkanker of screening op colorectaal kanker bijvoorbeeld. Vanuit TCM perspectief blijven wij zorgen voor balans tussen yin en yang, en zorgen we dat qi en bloed vrijelijk kan blijven stromen of weer gaat stromen zodat er geen pathogene qi ontstaat. We letten op de wei qi, de zheng qi, jing etc. Het moment van metastaseren zelf kan ik niet voelen in de pols.

Maar je kunt wel aan de hand van tong en pols diagnostiek en palpatie voelen of bepaalde zang fu zijn aangedaan. Zo heb ik bv. een vrouw gehad die blaaskanker had waarbij er op een gegeven moment een enorm scherpe sensatie was op de longpositie bij de polsdiagnostiek. Op dat moment kon ik het niet duiden maar ik wist wel dat er iets niet in orde was. Uiteindelijk bleek de dame in kwestie uitzaaiingen in de longen te hebben. Het feit dat de kanker was uitgezaaid naar de longen, dat heb ik kunnen voelen in de pols. Als ik nog eens zo’n pols verandering voel zal mogelijke metastasering wel in mijn achterhoofd zijn. Dat is uiteindelijk hoe je expertise opbouwt in je diagnostiek. Maar uiteraard zijn er bepaalde rode vlaggen waar je mee rekening kunt houden. Iemand met een prostaatkanker die plots heel vergeetachtig wordt, hoofdpijn krijgt zonder dat dat te maken heeft met zijn behandeling zoals het krijgen van een “chemo brain” , dan weet je dat je er verstandig aan doet om dat te laten controleren. De kans bestaat dat er daarbij uitzaaiingen zijn naar de hersenen is opgetreden. Op die manier wil je er altijd de westerse kennis bij houden. Dat helpt altijd. Als jij weet welke symptomen en bijwerkingen iemand kan hebben bij het inzetten van cytostatica of chemotherapie, dan kun je daarop inspelen. Je kunt je behandelplan gaan aanpassen want de eerste week zullen bepaalde bijwerkingen prevaleren, de tweede week weer andere en de derde week nog andere. Je kunt ook de timing van je behandelingen daarop afstemmen. Je speelt als het ware in op het Westerse behandelprotocol.

Wat kan TCM nu precies beteken in termen van kankerbehandeling – is dat puur ondersteunend?

TCM heeft over het algemeen een ondersteunende rol. Zeker in Nederland. We kunnen een bijdrage leveren wanneer iemand een operatie moet ondergaan of bij het herstel na een operatie. Tijdens de chemo en bestraling maar zeker ook erna. Westerse behandeling voor kanker veroorzaakt talloze bijwerkingen waarbij zeker naast de klachten die men van de kanker zelf al ervaart onze expertise voor kunnen inzetten. Niet alleen voor de fysieke klachten, zoals pijnklachten, vermoeidheid, allerlei digestieve klachten, misselijkheid, slapeloosheid, chemo brain etc, Maar zeer zeker ook voor de emotionele ondersteuning. In China echter zie je wel Westerse geneeskunde tezamen met de Traditionele Chinese geneeskunde binnen het ziekenhuis. Gelukkig hebben al diverse evidence based onderzoeken aangetoond dat acupunctuur en ook de Chinese kruidengeneeskunde een rol verdienen binnen de oncologische setting. Diverse onderzoeken laten zien dat Chinese kruidengeneesmiddelen in combinatie met chemo- of radiotherapie kunnen worden gebruikt om de bijwerkingen en complicaties van chemo-en radiotherapie te verminderen en de werkzaamheid ervan te vergroten. Dat is uiteindelijk ook mijn droom. TCM en Westerse geneeskunde samen op een oncologie afdeling.

Gebeurt dat dan in combinatie met de oncoloog of gebruik je geen kruiden? Zet jij ook zelf kruiden in? En gaat dat dan in overleg met de oncoloog?

Naast acupunctuur zet ik inderdaad veelvuldig Chinese kruiden in voor de behandeling van de patiënt tijdens chemo- of radio therapie om de bijwerkingen te verminderen. Uiteraard in overleg met de cliënt en diens behandelend arts. Een aantal keren verneem ik dan via de patiënt dat de oncoloog er afwijzend tegenover staat. Dan zet ik geen kruiden in. Vaak probeer ik dan wel nog de arts te informeren over de kruiden door bijvoorbeeld artikelen op te sturen. Maar je kunt ook als voorbereiding kruiden inzetten. Bv. in aanloop naar het proces van behandelingen, om iemand aan te sterken. Of tijdens de palliatieve fase wanneer iemand uitbehandeld is. Acupunctuur en voeding echter zijn zeer goede alternatieven in verschillende fases van het ziek zijn. Je kunt daarmee iemand prima ondersteunen. 3 aspecten zijn bij mij altijd van belang. 1)eetlust en ontlasting, 2)goede slaap 3) Shen en emoties. Als iemand niet goed kan eten, of het slecht kan verteren en ook nog eens niet slaapt dan kan het lichaam minder goed herstellen Een ander belangrijk aspect om aandacht te besteden is de Shen. Zorg dat mensen geestelijk het proces aan kunnen. Op het moment dat jij de diagnose kanker krijgt kom je in een mallemolen terecht. Eentje waar je zelf weinig grip op hebt, je moet het maar ondergaan. Het is een achtbaan vol emoties en onzekerheid waar niet alleen jijzelf maar ook familie en vrienden in terecht komen. Kanker heb je nooit alleen. Ik behandel dan ook vaak bv. de partner of andere leden van het gezin. Als therapeut vind ik dat de patiënt zelf de grootste bijdrage heeft in zijn genezingsproces. Dat stuk zit hem met name in het vermogen om positief te blijven, een stukje karakter om gezond te eten, bewegen, enz…

Maar het optimisme, dat is echt super belangrijk. Als je er mentaal aan onderdoor gaat, dan wordt het lichamelijke herstel en het dragen van de pijn wel heel erg moeilijk. Als mijn werk klachten kan verminderen maar ook bijdraagt aan een stukje empowerment en positiviteit dan ben ik erg tevreden.

Ik hoor je ook een stukje leefstijl benoemen?

Zeker weten. Ze krijgen bij mij altijd een informatie pakket met acupressuur punten die ze in diverse situaties kunnen gebruiken of kunnen moxeren alsook informatie over voeding om bijvoorbeeld het yin te versterken of net de yang of het bloed al naar wat nodig is. Vanuit TCM perspectief hebben we met voeding een krachtige tool in handen, maar dat hangt er natuurlijk van af hoe lang ze kunnen eten. Als iemand geen trek meer heeft dan ben ik al lang blij dat men eet. Dan maakt het minder uit wat, zolang ze maar die calorieën binnen krijgen. 55 tot 75% van mensen met kanker krijgt te maken met een smaakverandering. Daarnaast kan ook het mondgevoel veranderen. Structuren van voedsel komen plots anders binnen. Dan maak ik gebruik van het smaak kompas . [Ontwikkeld door Kelly Silverio Alonso Duin in samenwerking met het Wereld Kanker Onderzoek Fonds.] Door gebruik te maken van smaaksturing kun je iemands smaak positief beïnvloeden. Daarbij ga je kijken welke smaak men wel nog proeft of lekker vindt. Vervolgens kun je de voeding zo afstemmen dat het weer wat prettiger smaakt. Dat werkt dan stimulerend om toch te gaan eten. Dat blijft belangrijk. Je wil niet dat ze al te veel gaan afvallen. Het smaak kompas geeft ook tips hoe men door de manier van voedsel bereiding de structuur van voedsel kan beïnvloeden. Mensen weten over het algemeen alles over de behandeling en de medicijnen die ze krijgen, maar hoe ze met voeding moeten werken is voor velen een vreemd gegeven. Daarbij zet ik naast Chinese kruiden ook vaak Westerse Kruiden in. Tijm in combinatie met salie is bv. heel erg slijm oplossend. Ik houd het graag praktisch.

Naast voeding, vind ik de balans tussen beweging en ontspanning heel belangrijk. Maak mensen bewust dat ze zuinig met hun energie moeten omgaan. Vaak zie je dat zodra men zich wat fitter voelt men allerlei activiteiten onderneemt vanuit de optiek ‘het kan weer even’. Maar dat is het dan ook ‘even’. En je wil mensen leren dat ze niet 2 euro op hun energierekening willen hebben maar 2000. Het behouden van de fysieke conditie blijft echter belangrijk. Daarbij zijn bewegingsvormen zoals taiji en qigong of mindful walking natuurlijk heel zinvol. Je ziet overigens vanuit de integrative medicine dat men in de ziekenhuizen steeds meer oog begint te krijgen voor deze aspecten van beweging en ontspanning. Niet alleen acupunctuur of qigong, wandelen maar ook meditatie, muziek, tekenen of schilderen. Al die dingen helpen je om die mindset te pakken te krijgen die je zo broodnodig hebt om dat traject aan te kunnen. Wie goed in zijn of haar vel zit kan die chemo veel beter ‘handelen’. Het geeft overigens een veel betere levensverwachting en dat is toch een belangrijke rol van TCM. Niet dat je alleen maar acupunctuur of kruiden geeft, maar die hele filosofie erin mee neemt met voeding, beweging en leefstijl. Dat je daar aandacht voor hebt. Let wel, ga altijd uit van de patiënt. Wat je doet hangt altijd af van hoe de patiënt bij je komt, welke ziektepatronen je ziet.

Zijn er dingen die je net niet moet doen als iemand in een chemotraject zit?

Misschien moeten we kijken naar wat we als TCM therapeut juist wel kunnen doen. TCM speelt een belangrijke rol in het verminderen van de diverse bijwerkingen veroorzaakt door de hitte toxines veroorzaakt door de chemo.

Daarbij zijn twee behandel—principes belangrijk.

Als eerste is het belangrijk om de milt en de nieren te versterken om de zheng qi te sterken en de root te cultiveren. Daarnaast is het belangrijk om qi en bloed op te bouwen en het bloed te bewegen om bloed stase te voorkomen. Het verminderen van toxiciteit en het elimineren van hitte, het genereren van lichaamsvloeistoffen en het bevochtigen van droogte bij een beschadigd yin moet uiteraard ook gebeuren. Waar we als therapeut op bedacht moeten zijn, is dat we de patiënt niet over stimuleren. Kijk goed naar je patiënt hoe hij of zij zich op dat moment voelt. Een zachtere naaldtechniek, minder naalden of deze minder lang laten zitten is misschien meer aan de orde op dit moment. En uiteraard heb aandacht voor de eetlust en ontlasting, de slaap en de shen. Maak emoties bespreekbaar. Vanuit TCM perspectief is onze fysieke gezondheid onlosmakelijk verbonden met onze emoties. Zorgen hebben, angstig, boos of verdrietig zijn hebben zo hun invloed op de qi dynamiek en daarbij beïnvloeden ze onze gezondheid.

Als je binnen de Westerse geneeskunde kijkt spreekt men over allerlei soorten kanker zoals bv. borst of prostaat kanker. Is dat onderscheid binnen TCM ook aanwezig?

Uiteraard maar vanuit een TCM perspectief. Hoewel we in de klassieke werken kanker alleen beschouwen met een massa wordt er niet echt gesproken over kanker zonder massa’s zoals de bloedtumoren waaronder leukemie. Zoals ik reeds eerder heb aangegeven is het ontstaan van kanker een langdurig multifactorieel proces met een diep verborgen pathogene qi en een deficiënt beeld en bloed stase, phlegm accumulatie en toxische hitte als externe manifestaties van dit proces.

Als iemand bij mij op de praktijk komt, kijk ik naar 2 diagnostische categorieën. Een noemen we de bian zheng zeg maar het constitutionele patroon of meer de “Soil” en de ander is de bian bing oftewel het ziekte patroon. Zo weten we dat borstkanker vanuit lever qi stagnatie kan ontstaan. Die lever en galblaas meridianen, en ook andere meridianen, lopen daar niet voor niks. Maar ook bloed stase, accumulatie van toxines, qi en bloed deficiënties, en phlegm accumulatie bij milt qi deficiëntie zijn patronen die kunnen voorkomen bij borstkanker. Waaruit die kanker ontstaat? Dat is één ding. Daarnaast is er de manifestatie zoals die zich op dat moment aandient. Beide adresseer ik in mijn kruiden of acupunctuur formule.

Als ik je goed begrijp zit er dus wel degelijk verschil in kanker en dan met name in het proces wat eraan vooraf gaat. Betekent dit dat niet alle kankers een vorm van toxische hitte zijn?

“Kanker is niet één ziekte maar eerder meer dan 100 verschillende ziekten met overeenkomsten.”

Elke type kanker wordt anders behandeld. Het proces wat er aan vooraf gaat, kan verschillend zijn net als dat de externe manifestaties kunnen verschillen. Toxische hitte, wanneer je dit ziet, pak je het uiteraard aan.

Kun je even toelichten hoe chemo extreem yin is en van daaruit hitte ontstaan?OF misschien beter Chemo wordt ook wel een extreem yin genoemd, waarom is dat?

Chemo is een extreme vorm van yin. Het is een zeer toxische substantie of “hitte toxine” dat yin, yang, qi en bloed kan beschadigen en tegelijkertijd extreme warme en koude reacties kan veroorzaken. Extreem yin beschadigt het yang. Als het yang is aangetast dan zien we dat de mogelijkheid om qi en bloed en lichaamsvloeistoffen te bewegen en het lichaam te verwarmen, en voedsel tot qi te transformeren ook wordt aangetast. Als de circulatie is aangetast dan is het moeilijk voor het lichaam om warm te blijven. Interne koude kan damp tot phlegm transformeren en bloedstase veroorzaken. Bij een verstoorde spijsvertering genereren de milt en maag onvoldoende qi en bloed met deficiëntie tot gevolg. De nadelige bijwerkingen die we zien bij chemo maar ook bij bestraling komen dus overeen met symptomen die we zien bij ernstige qi, bloed, vloeistof, yin en jing deficiënties.

Als ik jou zo hoor lijkt kanker me heel erg complex, Westers gezien maar ook vanuit de TCM is het moeilijk om op een passende manier daarop in te spelen. Zeker wat betreft het afstemmen op de Westerse aanpak.

Dat is het zeker. Uiterst complex en bij elke type kanker weer anders. Je zult zien dat er steeds meer aandacht komt voor integrative medicine. Steeds vaker het gebruik van Oost en West naast elkaar. Steeds meer evidence based onderzoek laat zien dat acupunctuur en kruiden gewoon werken. Het proces is gaande. Hier in Nederland lopen we een nog beetje achter hoewel er ook al ziekenhuizen zijn met Integrative Medicine spreekuren. Als je kijkt naar New York, Zwitserland, Duitsland, … daar wordt er al veel meer mee gedaan. Kijk de Westerse visie heeft als valkuil dat er te veel vanuit één bepaald standpunt gekeken wordt naar de materie. Die integrative medicine, een holistische benadering is dus hard nodig. Momenteel zijn daarin mooie ontwikkelingen gaande combineren van Oost en West. Maar dat is niet zo éénvoudig.

Bij kruiden bv. spreken wij niet over werkzame biochemische stofjes maar over de temperatuur van het kruid, de smaak, de richting, de natuur ervan. Dat is prima zolang we binnen die TCM diagnose opereren maar je moet uiteindelijk toch weer die vertaalslag gaan maken en kijken welke stofjes zitten daar nu precies in. Wat doet het biochemisch gezien in het lichaam?

Kan TCM in die samensmelting voldoende haar eigen karakter behouden?

Het mooiste zou zijn dat beide visies hun eigenheid kunnen bewaren. Dat TCM gerespecteerd wordt als TCM zijnde. Een op zichzelf staand systeem met eigen diagnose en methodiek. Want als je westers gezien kijkt naar een kruid en je gaat daarbij op zoek naar dat werkzame stofje om het eruit te halen, dan ben je wel erg biochemisch bezig. Daar is natuurlijk niks verkeerd mee. Zo is tenslotte aspirine ontstaan en zo zal er in de toekomst nog veel meer aan medicijnen worden uitgebracht. Alleen je gaat voorbij aan het Chinese gedachtengoed, de harmonie van de formule de samenhang van de kruiden binnen een kruiden formule waardoor het effect juist versterkt wordt. Daarom dat Westerse medicijnen vaak zo veel bijwerkingen hebben. Er is geen formule die het geheel in balans brengt, het gaat meer om individuele actieve stoffen.

Je zegt: mensen worden vanuit die integrative medicine aanpak naar jou doorgestuurd. In welke fase is dat? Is dat meer aan het begin of einde van het behandeltraject?

Ik heb een aantal samenwerkingsverbanden met oncologen, huisartsen, fysiotherapeuten en lymfe therapeuten die patiënten naar mij doorsturen. Dat kan gedurende alle fasen van hun ziekte of behandeling zijn. In alle fasen kunnen we ze nog steeds met TCM ondersteunen. Zeker na de chemo hebben mensen te maken met talloze bijwerkingen, zoals misselijkheid, verminderde eetlust, klachten aan het digestieve traject, insomina etc. Op dat moment zijn mensen op zoek naar meer. Ze willen dat er aandacht is voor hen als mens en niet alleen voor de kanker in hun lijf. Vaak worden ze daarbij naar allerlei verschillende specialisten doorgestuurd. Op dat moment gaan ze meer alternatief of complementair kijken. Het westen is zo gericht op die tumor dat mensen behoefte hebben dat er ook naar hun persoon zelf gekeken wordt. Je wil mensen leren hoe ze voor zichzelf kunnen zorgen, een stukje empowerment. Dat is wat ze óók nodig hebben.

Dat is een mooie aanvulling ja. Werk je vaak met mensen als vervolgtraject van een succesvolle behandeling?

Zeker. Herinner je dat het gaat om het onderliggend proces. Westerse behandeling is erop gericht om die tumor aan te pakken. Op het moment dat deze niet meer zichtbaar is op een scan of wanneer de tumormarkers laag zijn, ben je kankervrij en kun je maanden later nog eens terug komen om te kijken of het nog steeds weg is. Maar vanuit de “seed and soil” theorie wil je die soil terug goed krijgen. Denk eraan, het is het micromilieu wat geleid heeft tot het probleem. En dat is net het probleem met de behandeling. Die bestraling of chemo pakt uiteraard wel de tumor aan maar het heeft vaak als gevolgd dat het interne milieu nog verder verslechtert. Het blijft vergif voor je lichaam. Dat betekent dat er steeds kans is op terugval of zelfs metastasering. Daarnaast is het zo dat tot 85% van de mensen die behandeld zijn achteraf te kampen krijgen met langdurige vermoeidheidsklachten. Met TCM kun je daarbij heel veel betekenen. Dat doen we tenslotte ook met mensen die geen kanker hebben gehad of hebben. We willen een gezonde, optimaal functionerende mens. Ik zeg altijd, het is net als een moestuintje. Je wil een gezonde, voedzame bodem zodat de plantjes goed kunnen groeien. Dat doen we tenslotte ook als we vrouwen ondersteunen in het zwanger worden. We creëren de voorwaardes voor een succesvolle bevruchting. Dat is met oncologie dus niet anders.

Welke 3 tips zou u onze lezers mee geven om gezondheid en welzijn te verbeteren?

Voor de lezers:

1.Geniet van het leven. Blijf positief. Een positieve mindset is super belangrijk voor je gezondheid.

Doe wat je leuk vindt maar houdt je zoveel mogelijk aan de Yang Sheng leefwijze om gezond oud te worden. Modereer je emoties en reduceer stress, neem voldoende slaap, rust en beweging. Voedt je lichaam met wat je lichaam en je geest nodig hebben.
Vanuit TCM perspectief willen we Deficiency, Stagnatie en Disharmonie voorkomen. Want dit zijn de 3 condities die vooraf gaan aan het ontstaan van kanker en andere ziekten.

Welke 3 tips zou u kunnen geven voor behandelaren?

Als eerste de term: Doe geen kwaad. Doe niets wat de door de patiënt zelf gekozen behandeling ondermijnt. Heb respect voor hun keuzes. We hebben te maken met soms ernstig zieke mensen met een complexe aandoening. Als je niet zeker bent van je zaak, stuur deze mensen door naar een andere behandelaar. Of overleg met ervaren collega’s. Dit is zeker waar wanneer je Chinese Kruiden formules wilt uitschrijven.
Onthoud dat kanker niet een ziekte is maar eerder meer dan 100 verschillende ziekten met overeenkomsten. Elke type kanker wordt anders behandeld. Maar kijk wie je voor je hebt. Staar je niet blind op de Westerse Diagnose maar kijk vanuit je TCM visie naar de persoon voor je. Check pols en tong. Stel de juiste vragen.
Er is een Chinees gezegde: Normale ontlasting en een goede nachtrust zijn de voorwaarden voor gezondheid. Deze moeten vóór andere worden behandeld, zodat het lichaam zichzelf kan rehabiliteren. terwijl het geneest. Heb daarnaast altijd aandacht voor de Shen. Daarnaast verlicht je uiteraard ook de acute symptomen.

Peter de Vilder – Balansmethode

Geplaatst op 8 juni 2023 door cnystcm15

Onlangs werd ik verrast door het bericht dat Peter de Vilder de Belgische Acupunctuur Federatie zou gaan verlaten. Een jammere zaak maar een welverdiende rust na 25 jaar ten dienste van het vak. Als bezige bij heeft Peter naast zijn praktijk in Brugge eveneens de taak van docent, bestuurslid en president van hét opleidingsinstituut voor Chinese geneeskunde in België OTCG. Wij hadden de eer Peter in zijn drukke schema te mogen onderbreken om met hem een interview te doen. Dit naar aanleiding van zijn toen pas uitgekomen boek: de balansmethode. Een grootheid in het vak en een waar genoegen om met hem dit gesprek te mogen voeren. Geniet met ons mee van dit artikel uit het 16e nr van ons magazine (2e Trimester 2021)

INTERVIEW Peter de Vilder

profielfoto van Peter de Vilder Mijn naam is Peter de Vilder en ik ben in hoofdzaak acupuncturist, hoewel ik de Chinese geneeskunde en filosofie in al haar facetten beoefen en bestudeer. Maar acupunctuur is mijn specialiteit. Daarnaast werk ik met kruiden, voeding en uiteraard tuina. Dat ben ik toen vanuit mijn vooropleiding kinesitherapie (in Nederland fysiotherapie) gaan studeren, dat was een mooie aanvulling. Ondertussen heb ik al meer dan 25 jaar mijn eigen praktijk. Dat is mijn hoofdberoep. Echter als Vlaming zijnde heb je natuurlijk niet genoeg aan één beroep dus ben ik zo’n 20 jaar geleden begonnen als lesgever bij OTCG. Daar had ik overigens mijn eigen opleiding genoten. Les geven vind ik erg leuk, het is een ware verdieping van je eigen kennis. Het dwingt je jezelf echt te verdiepen in de materie. Ik ben student in hart en nieren. Altijd bezig met studeren, elke dag. Vanuit mijn functie als lesgever ben ik doorgegroeid naar lid van het bestuur en ben daar nu voorzitter van de opleiding Chinese geneeskunde.

En met OTCG zijn jullie verbonden aan de Hogeschool Antwerpen?

In België is het zo dat als je een postgraduaat opleiding wil afleveren, je verbonden moet zijn aan een hogeschool. Enkel die kunnen een diploma uit reiken. OTCG heeft twee postgraduaat opleidingen, nl. die van acupunctuur en massage en bewegingsleer, dat is dan de tuina en medische qigong. Uiteindelijk is dat verhaal zo breed geworden dat we tegenwoordig een heel nauwe samenwerking hebben met de Karel de Grote Hogeschool. Het is een echt partnership geworden. Dat verhoogt heel erg het niveau van ons opleidingsinstituut. Daar zijn we uiteraard heel blij mee, ook naar erkenning in België.

Is de opleiding erkend door de Belgische overheid?

Nee. Er is een vrij vreemde structuur in België. Dan komen we meteen bij mijn derde beroep, nl. die van secretaris van de beroepsvereniging BAF. In België is het zo dat je een vooropleiding dient genoten te hebben wil je acupunctuur studeren. Verpleegkundige, kinesitherapie of arts. Dat is nergens anders ter wereld zo.

De wetgeving in België, de wet Colla heet dat, is zo dat de beroepsvereniging wel erkend is maar de acupunctuur zelf niet.

Dat vraagstuk wordt steeds van regering naar regering doorgeschoven. De beroepsvereniging is al 30 jaar bezig met de aanvraag tot erkenning. Ook nu ben ik in contact met de minister over dit onderwerp. Echter zo lang acupunctuur niet erkend wordt, is de opleiding niet officieel erkend. Maar het postgraduaat diploma wat we afleveren is dan wel weer een erkend diploma. Klinkt raar maar dat is typisch Belgisch. In België zijn er slechts enkele opleidingen. Er is een Franstalige opleiding, ETTC. Dat was ooit een zusterafdeling van OTCG maar functioneert nu volledig zelfstandig. In Brussel heb je de opleiding specifiek voor artsen, een beetje zoals de NAAV in Nederland. Vlaanderen telt er dan weer 2: OTCG en ICZO.

Met OTCG hebben jullie een mooi aanbod. Wat zijn de mogelijkheden?

Wat wij belangrijk vinden is dat alles wat we aanbieden onder TCM valt. Soms vragen mensen wel eens om een cursus homeopathie, shiatsu of osteopathie – maar dan moet ik hen toch teleurstellen. Wij specialiseren echt in die Chinese geneeskunde. Daarin hebben we vijf belangrijke pijlers: acupunctuur, kruidenleer, voeding, qigong en tuina. Daarvan bieden we zowel basis opleidingen als bijscholingen aan. De structuur bij ons is altijd dat je eerst een basisjaar volgt. Dat is vooral een theoretisch jaar. Daar komen alle aspecten van TCM aan bod en daarna kun je verder studeren. Maar dat basisjaar is echt cruciaal. Door de jaren heen heb ik heel veel beoefenaars ontmoet en soms mis ik wel eens die sterke fundamenten. Dat is echt jammer. Het loont nl. heel erg om eerst een stevige basis te hebben.

Vervolgens zit er bij ons steevast een stuk filosofie verpakt in de opleiding. Je kunt niet zonder. Als je over Chinese geneeskunde praat, praat je automatisch over filosofie, astrologie, enz… Het is een stukje verdieping wat elke beoefenaar doorheen zijn of haar carrière zal doormaken. Je begint met het medische maar langzaam aan wordt je steeds dieper in de materie getrokken. Je gaat daarbij achteruit in de tijd. Ik maak wel eens de opmerking: in de westerse geneeskunde zijn we blij als we iets nieuws ontdekken, in de oosterse geneeskunde zijn we blij als we iets ouds verstaan. Wij hoeven niks nieuws uit te vinden. Je mag al blij zijn als je het topje van de ijsberg, de “Classics” kunt leren begrijpen. Het is een bijzonder uitgestrekt vakgebied. Enorm fascinerend.

Je bent zelf gespecialiseerd in acupunctuur. Daar heb je ook een boek over geschreven. Specifiek over de balansmethode. Kun je daar wat meer over vertellen?

De balansmethode is de laatste jaren erg in opkomst. Zelf heb ik dr. Tan voor het eerst ontmoet in 2009 in Berlijn. Als beginnend acupuncturist was ik erg op zoek naar efficiënte technieken. Ik vond het altijd lastig om als klassieke tcm’r een patiënt bij me te krijgen, diagnose stellen, behandelen en dan een week moeten wachten tot ik kon vragen: en, wat was het resultaat? Vervolgens moet je dan gaan bijsturen als het niet meteen de beste resultaten gaf. Vervolgens weer een week wachten, en zo verder.

Toen ik dr. Tan hoorde praten was ik meteen verkocht. Dr. Tan was een show man, een erg charismatisch man. Direct effect – dat was hoe hij het resultaat van zijn methode omschreef. Daar was die efficiëntie waar ik zo naar op zoek was. Als ik nu een patiënt prik hoef ik niet te wachten. Ik vraag meteen: hoe voelt het? Heb ik niet het gewenste effect dan kan ik daar meteen op inspelen. Dat is het grote voordeel van de balansmethode. De efficiëntie van je behandelingen gaat drastisch omhoog. Daarbij is het niet speciaal een symptomatische manier van behandelen maar je her-balanceert de patiënt. Je brengt de mens terug naar zijn centrum. Het woord balans wordt tegenwoordig vaak een beetje te pas en te onpas gebruikt zonder echt de betekenis ervan te begrijpen. Balans is niet stil staan, het is continue in beweging en er is dan ook een voortdurende beweging nodig om telkens weer in dat centrum te staan. Het is dynamisch.

De balansmethode staat vaak bekend als ideaal voor pijnbestrijding, maar zo te horen is het dus meer dan dat?

Zeer zeker. Dat is inderdaad een verkeerde indruk. Binnen de behandelmethodes heb je verschillende mogelijkheden. Je hebt local balans, global balans, meridian conversion etc… Omdat de meeste mensen met name de local balans kennen staat de balansmethode gekend als pijnbestrijding, want dat is wat die local balans doet. Pijn aan je schouder, prik je de heup aan de andere zijde van het lichaam; pijn aan je pols – prik je de enkel. Die principes zijn vaak gekend. Toch is ook dat meer dan louter pijnbehandeling want ook daar balanceer je de meridiaan. Maar je kunt dus nog een heel stuk verder gaan.

Zelf ben ik erg bezig met de seizoensbehandeling. De rol van de mens in de natuur. Die drie-eenheid van hemel – mens – aarde. Hoe zit die verbinding, die relatie in elkaar? Dat boeit me enorm. Vanuit die optiek ga je werken met de energie van het betreffende seizoen. Momenteel zitten we in de herfst, dat is metaal energie. De herfst begon dit jaar overigens op 7 augustus. Dat is heel anders dan onze westerse kalender. Herfst en metaal zijn gekoppeld met de long en dikke darm. Als je op deze meridianen gaat werken lukt het je in deze periode van het jaar makkelijker om de persoon in balans te krijgen. Je past dus je behandelstrategie aan naargelang het seizoen. Althans dat is één mogelijkheid. Je kunt daarbij een persoon niet alleen op pijnniveau behandelen maar ook emotioneel, functioneel of fysiek herbalanceren.

Merk je daarbij even snel resultaat als bij pijnbestrijding?

Met complexere problematiek is het inderdaad wel moeilijker maar toch moet het effect onmiddellijk zijn. Alleen hoe dieper de problematiek zit, hoe meer je zult moeten behandelen. Zoals dr. Tan zei: als je de stok zet, moet je de schaduw zien. Of dat nu emotioneel is of op fysiek niveau. Het effect is dan wel niet blijvend. Iemand moet een aantal keer terug komen voor het daadwerkelijk blijft hangen. In het begin moet je misschien wel om de twee dagen prikken. Je wil vooral dat je volgende behandeling gebeurt voordat het effect van de voorgaande helemaal weg is. Ik noem dat de posologie van het behandelen. Dat is iets waar te weinig bij wordt stil gestaan. Terwijl bij de kruidenleer is dat veel meer vanzelfsprekend. Als je iemand kruiden geeft wil die automatisch weten: hoe lang moet ik dit nemen, hoe vaak, enz… Dat is bij acupunctuur niet anders.

De tijdsperiode die tussen je behandelingen zit kan het effect van je behandeling bepalen. Wacht je te lang, dan is het tevergeefs en blijft iets terug komen. Vaak hoor je ook een patiënt zeggen: ‘ik voelde dat het tijd was om terug te komen’. Op dat gebied is het een stukje de patiënt opvoeden. De frequentie van behandelen is even belangrijk als de punten die je prikt. Ook in onze lessen leggen we daar vaak de nadruk op.

In China zie je soms dat mensen elke dag komen.

Dat klopt ja. Hier is dat in eerste instantie financieel al niet mogelijk maar het verschil is natuurlijk groot als je elke dag kunt behandelen of slecht 1x / week. Het is overigens ook best een tijdsinvestering voor mensen. Dat mag je niet onderschatten. Elke week een ritje naar de acupuncturist en dan een uurtje behandeling, dat is best al veel voor mensen. Terwijl in China gaat men soms 10 dagen na elkaar en dan neemt men een paar dagen rust om vervolgens weer zo’n traject in te gaan. Het is zeker iets wat we in onze opleiding mee geven. Je wil niet die 1x / week als standaard gaan zien maar je wil echt kijken naar wat heeft die patiënt nodig. Vaak probeer ik een patiënt in de beginfase 3 keer in 2 weken te zien. Als de behandelingen goed zijn werk beginnen doen dan schalen we stapsgewijs af. Eerst naar om de twee weken en vaak uiteindelijk naar 1x / maand.

cover van het boek de balansmethode van Peter de Vilder

Je had het eerder over de behandeling afstemmen op de seizoenen. Zelf merk ik dat er wel vaak gesproken wordt over het leven en behandelen volgens de seizoenen maar dat er praktisch weinig concreets van terecht komt. Helpt de balansmethode om echt op die manier te gaan denken en daar meer feeling mee te krijgen?

Zeker. We bouwen dat tijdens de opleiding ook helemaal uit. Daarbij gaan we steevast uit leggen waarom we iets doen. Je kunt wel zeggen dat je meegaat met het seizoen maar als je niet weet hoe en waarom blijft het te vaag. Die seizoensbehandeling is letterlijk een berekening. Vaak probeer ik een patiënt in de beginfase 3 keer in 2 weken te zien. Als de behandelingen goed zijn werk beginnen doen dan schalen we stapsgewijs af. Eerst naar om de twee weken en vaak uiteindelijk naar 1x / maand. Die gebeurt via de meridian conversion, via de trigrammen. Elk jaar wordt het begin van het seizoen opnieuw berekent. De datum ligt dus niet vast zoals in onze westerse kalender.

De data variëren. Op dit moment zijn bv. voor de blaasmeridiaan punten 64,60 en 40 belangrijk. De energetica van die punten verandert echter met de seizoenen. Als ik diezelfde blaasmeridiaan in de winter wil gaan prikken dan ben ik beter af met punten 67,65 en 64. Het zijn subtiele verschillen maar het verschil zit erin dat de energie van het seizoen in jouw meridiaan een andere trillingsfrequentie heeft en dus vereist die een andere behandelstrategie. Die punten hebben we neergezet in een tabel zoals je in het boek kunt zien maar we leren de studenten ook hoe je nu tot die punten komt. Dat is belangrijk om het te begrijpen, anders zijn het gewoon punten op een blaadje en geen logische beredenering.

Er is ook zoiets als Master Tung punten – hebben die een link met elkaar?

Master Tung is eveneens balansmethode. Die methode komt dan ook vaak terug binnen onze opleiding maar ook in het boek benoem ik enkele van die punten. Ik gebruik zelf beide. Master Tung is een lineage van een paar duizend jaar oud, overgegeven van vader op zoon. Master Tung zelf heeft echter nooit iets op papier gezet. Toen zijn zoon besloot om de lineage niet verder te zetten hebben enkele van zijn studenten bepaalde zaken op papier gezet. Zo ontstond er toch literatuur over het onderwerp en is zijn methode bekend geraakt. Dr. Tan gebruikte zelf ook heel veel Tung punten zonder het specifiek te vernoemen weliswaar. Tung heeft zijn eigen methode en numerologie. Daar zijn de punten bv. niet per meridiaan ingedeeld maar per lichaamszone. Het is een vorm van balansmethode maar met zijn eigen uitwerking. Vaak zie je wel dat het moeilijker te begrijpen is omdat het weer allemaal andere punten zijn, andere terminologie. Het effect echter is hetzelfde.

Geldt dat ook voor de onderliggende theorie?

Het is gelijkaardig. Er zijn in totaal 7 systemen. Verschillende manieren waarop de meridianen zich tot elkaar verhouden. Systeem 7 kan je als volgt uitleggen: De long wordt gebalanceerd door de milt, die milt balanceert weer de maag dus de long balanceert ook de maag. Dan zie je dat Master Tung bv. zijn longpunten op de maagmeridiaan legt. Waarom de maag? De maag meridiaan is rijk aan qi en bloed en daarmee een erg krachtige versterker. De puntencombinatie genaamd ‘the 4 horses’ – longpunten op de maagmeridiaan bij Master Tung . En de long heeft natuurlijk weer de link met ons immuunsysteem – de wei qi. Die vier paarden is dan ook een enorme boost om te prikken. Het heeft een andere naam en aparte nummering maar het principe van meridianen die elkaar balanceren is gelijk. Als beginnend acupuncturist is Tung vaak erg overweldigend. Ben je blij dat je eindelijk die 365 punten kent, komen er plots weer een hele hoop bij. Dat maakt het vooral complex. Maar in de basis hoeft dat helemaal niet zo te zijn. Het voordeel van Dr. Tan is dat je die numerologie niet hebt. Hij benoemt gewoon de punten zoals je ze kent. Belangrijk om te weten is dat je helemaal niet al die punten hoeft te kennen om ermee aan de slag te gaan. Je begint gewoon met enkele punten die je kent. Als je daar mee aan de slag gaat en je ziet hoe goed het werkt, dan wil je vanzelf meer leren. Het is overigens prima te combineren met de klassieke manier van behandelen.

In je boek komen heel duidelijk de tri- en hexagrammen voor. Kun je daar iets meer over vertellen?

Het is heel belangrijk in Chinese geneeskunde om de link met de Yijing te kennen. ‘When you drink water, never forget the source.’ En de diepste bron van de Chinese cultuur en geneeskunde is de Yijing. Yin en yang. Yang als een volle lijn en yin als een gebroken lijn. Daar begint alles. Vervolgens ga je naar een combinatie van drie lijnen, de 8 trigrammen. Ga je die met elkaar combineren dan kom je uit bij 64 hexagrammen. De trigrammen, die zijn de basis voor de balansmethode. Het zijn de trigrammen die in verband worden gebracht met de meridianen. Maar ook op de hexagrammen kun je de meridianen neerzetten. De Yijing, meridianen en Chinese geneeskunde zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daarom hebben we nu bv. een goede samenwerking met Harmen Mesker, een waar expert op het gebied van de Yijing. Net omdat het zo belangrijk is en die link zo sterk is, willen we dat meegeven aan onze studenten. Je moet de tri- en hexagrammen kennen wil je de balansmethode echt begrijpen.

Waar komt die koppeling met de meridianen vandaan – is dat iets uit de klassieke acupunctuur?

Nee. Dat is echt specifiek iets wat dr. Tan heeft opgezet. Eigenlijk is het dr. Chen die het bedacht heeft maar dr. Tan heeft het echt op de kaart gezet. Dr. Chen legde ook de link tussen de trigrammen en de shu antieke punten. Die vijf shu punten zijn overigens in de klassieke acupunctuur erg belangrijk. Als je die kent dan kun je al heel veel. Zelf gebruik ik in mijn behandeling vaak een combinatie van klassieke acupunctuur, master Tung en de dr. Tan.

Waarin zit het verschil met de klassieke acupunctuur?

Met name in de diagnose. Bij de balansmethode is dat meridiaan gericht, bij de klassieke acupunctuur ga je meer naar de Zang-fu . Lage rugklachten bv. is klassiek gezien vaak een deficiëntie van de nieren terwijl de vanuit de balansmethode kijken we eerder naar de blaasmeridiaan omdat die specifiek in dat gebied loopt. Uiteraard is er de link tussen nier en blaas, het is dus niet zo dat die diagnoses elkaar tegenspreken. Ze vertrekken vanuit een ander standpunt. Het is niet een of / of verhaal maar het is en / en. Beide diagnoses zijn waar. Wanneer ik kruiden gebruik zal ik me meer richten op de TCM diagnose maar voor het inzetten van acupunctuur kijk ik naar de meridiaan. Daarbij maak ik gebruik van het principe van holografie. Bv. elleboog komt overeen met lumbaal 2 of het navelgebied. Ik ga het gebied palperen en zoek naar gevoelige punten. Als een punt niet gevoelig is dan zal ik die niet prikken. Het is een erg praktische methode. En net zoals in de klassieke acupunctuur laat ik vervolgens de naald een bepaalde tijd zitten. Daarbij ga ik overigens geen naaldmanipulatie toepassen wat in de klassieke acupunctuur wel vaak gebeurt. Bij dr. Tan gaat het met name over de puntkeuze en de correcte diepte bij het aanprikken. Acupunctuur voor mij is meridiaan gericht, net zoals tuina en qigong. Daarbij werken we van buiten om naar binnen te gaan. We werken op de meridiaan om de weg naar binnen te vinden. Bij kruiden en voeding is dat omgekeerd. Daar werken we van binnen uit en weerspiegelt zich dat aan de buitenkant.

Hebt u nog drie tips voor onze lezers om gezondheid en welzijn te verbeteren?

Leef met de seizoenen. Verbindt je met de natuur.
Beweeg meer en beweeg bewust. Bewust van jezelf maar ook van die natuur om je heen, de seizoenen.
Maak je minder zorgen. Het leven is mooi!

Bas van Pelt – Aser methode

Geplaatst op 9 mei 2023 door cnystcm15

Begin 2021 waren we te gast bij Bas van Pelt. Gespecialiseerd in het bestrijden van stress gerelateerde klachten heeft Bas zijn eigen unieke methodiek ontwikkeld: de Aser – methode. Dat vonden wij een erg interessante ontwikkeling binnen de Chinese geneeskunde in Nederland. We waren op bezoek in zijn praktijk in Alkmaar. Een erg leerzame ervaring want Bas bleek naast een kundig behandelaar eveneens een gedreven ondernemer – coach te zijn die ons met een hoop kennis naar huis stuurde. Veel leesplezier met dit artikel uit het 15e nummer van ons CNYS magazine.

INTERVIEW BAS VAN PELT

Hallo, mijn naam is Bas van Pelt en ik help mensen om zichzelf te herontdekken. Los te komen van oude patronen en daardoor van hun klachten af te komen. Dit doe ik deels met acupunctuur, een stukje coaching en met andere aanvullende technieken. Maar in eerste instantie doe ik dat met name door contact te maken met de persoon.

Mensen terug brengen naar zichzelf om van hun klachten af te komen – die moet je uitleggen.

Als je kijkt naar de Westerse geneeskunde zegt men dat 80% van de klachten die bij de huisarts komen, SOLK zijn. Somatisch Onverklaarbare Lichamelijke Klachten. Dit betekent dat er een psycho-emotionele component aan vast zit. Een onderliggend iets wat de echte oorzaak is. Het is een mind body verhaal. Als je naar dat stuk gaat kijken dan hoef je alleen maar iemand bij dat emotionele stuk te brengen. Met acupunctuur zie je dat heel duidelijk. Je kan aan de meridianen zien welke patronen er bij een bepaalde klacht achter zitten. Of via het bindweefsel zoals de osteopathie kijkt. Vervolgens help je de persoon om dat stuk volledig te ervaren zodat ze het kunnen loslaten. Eénmaal ze daartoe in staat zijn, het emotionele stuk echt los te laten, zie je dat de klachten meestal als vanzelf verdwijnen.

Je insteek is de psycho-emotionele kant waarbij acupunctuur één van de hulpmiddelen is?

Meer nog, het is voor mij de belangrijkste. Alleen al de kennis van hoe het meridiaan systeem werkt en welke emoties bij welke functies horen, bij welke beweging. Daarbij refereer ik naar het wuxing systeem. De vijf elementen leer maar zelf vind ik beweging een meer gepaste term. Het hout ‘element’ of beweging dus, zien we vaak als woede. Woede wordt algemeen genomen negatief gezien maar woede kan geweldig zijn. Het gaat ook over je eigen ruimte creëren en die durven innemen. Op het moment dat dit vastloopt en jij het gevoel hebt dat het universum je tegen houdt, of dat een mens je tegen houdt, de economie je tegenhoudt, … Dan kom je in frustratie terecht. Deze slaat op de galblaas meridiaan. Dat patroon van woede en frustratie, dit vind je terug in die meridiaan. Je voelt het in de pols. Je voelt het emotionele verhaal in je polsdiagnose. Het al dan niet mogen of kunnen innemen van iemands ruimte. Dat principe vind ik uitermate interessant en dat is de focus van de behandeling.

Juist in dat stuk is acupunctuur heel sterk omdat je het allemaal kunt diagnosticeren. Aan de punten kun je voelen welke patronen er spelen. Door die punten vervolgens te masseren of met een naald te behandelen, kun je de persoon terug in die oude ervaring zetten. Je laat ze de pijn ervaren en vraagt vervolgens naar de gevoelens die bij hen opkomen. Het ervaren van die pijn is cruciaal. Daardoor kom je op een diepere laag terecht. Door vervolgens met je naald aan de slag te gaan zet je dit daadwerkelijk in beweging. Zo kan iemand weer die wisselwerking doen en bv. zijn of haar hart openen. Soms moet je eerst de levermeridiaan vrij maken zodat de hartenergie vrij kan stromen. Soms, als iemand het vertrouwen ontbreekt om het hart te openen moet je eerst de nier energie versterken. Dit soort zaken kun je met acupunctuur allemaal makkelijk bereiken. Dus ja, acupunctuur is wel de belangrijkste.

Aan de hand van de meridianen en de wuxing theorie maak je de vertaalslag van lichamelijk naar emotioneel?

Klopt, je hebt heel veel vormen van mind body therapie. Ook in de Westerse geneeskunde. Freud, Alexander en andere theorieën. Alleen zien zij een fysieke klacht vaak als afleiding van het emotionele patroon wat er achter zit. Het lichaam creëert iets als je niet met het emotionele stuk aan de gang gaat. Chinese geneeskunde zegt dat lichaam en geest één zijn. Het lichaam laat zien wat het emotionele patroon is. Het lichamelijke stuk en dat emotionele stuk, dat is één en hetzelfde. Een tenniselleboog bv. is bijna altijd gerelateerd aan een overmatige behoefte aan controle. Die dikke darm meridiaan zal gevoelig zijn op bepaalde punten. Geest en lichaam zijn één.

Een ander mooi voorbeeld is hoe bepaalde zaken zich uiten in je houding. Op het moment dat jij je hart dicht gooit, dan zie je die schouders naar voren komen. Als je kijkt hoe die meridianen lopen zie je dat ook de long meridiaan hier mee doet. Dat heeft gevolgen voor je hele welzijn. Probeer maar eens in elkaar gezakt, schouders naar voren en hoofd naar beneden; jezelf blij te voelen. Dat lukt helemaal niet. Qigong bv. maar ook Wing Chun wat ik zelf praktiseer, die toont dat heel duidelijk aan. Je begint steevast met een goede houding. Een sterke houding, een manier waarop de botstructuur je lichaam ondersteunt, dat draagt bij aan het openen van de meridianen. Die link zit daar heel duidelijk in.

Betekent dit dat je jezelf richt op mensen met psychische klachten?

In mijn marketing richt ik mij met name op stress en stress gerelateerde klachten. Dat doe ik heel bewust. Kijk als ik mijn promotie richt op iemand met rugklachten dan is de kans groot dat ik mensen over de vloer krijg die op zoek zijn naar een fysieke behandeling van die rugklachten. Die link met het emotionele stuk is veel minder duidelijk. Iemand komt dan met rugklachten bij je en jij wil op een diepere laag gaan zitten. Dat werkt niet altijd. Iemand die komt voor hyperventilatie, een typisch stress gerelateerde klacht, die snapt al dat er een psycho-emotionele component zal meespelen. Die is sneller bereid daar naar te kijken.

Een groot stuk van mijn manier van werken is een opvoedende rol. Mensen leren begrijpen hoe die body mind connectie in elkaar zit en hoe ze daarop in kunnen haken. Dat doe ik oa. door filmpjes of mails die ik stuur. Mijn uitleg is veelal gebaseerd op Westerse psychologie, dat is vaak wat toegankelijker, de drie breinen. Hoe het systeem van fysieke klacht en emotionele patronen samen hangt. Als ze tot inzicht komen gaan ze vanzelf met hun patronen aan de slag. Mensen die de diepte in willen met zichzelf, daar wordt ik blij van. Iemand die nog gevangen zit in het idee dat hooikoorts enkel en alleen door pollen komt, dat is moeilijker. Men moet er voor open staan.

Ik hoor je verschillende dingen benoemen. Acupunctuur, coaching, qigong, … Wat is je achtergrond?

Ik ben ooit begonnen als fysiotherapeut. Al heel snel had ik door dat als je bv. bepaalde punten op de kuit pakte, dat je daarmee rugklachten kon verhelpen. Maar ik vond dat toen nog wat vaag en wou vooral een ‘normale’ studie doen. Toch miste ik daarbij een stuk. Fysiotherapie maakt die body mind connectie niet. Vooral tijdens mijn opleiding was de insteek nog heel beperkt. Een klacht kwam voort uit speren, pezen en zenuwstelsel. Uiteindelijk ben ik dan toch acupunctuur gaan studeren en mezelf steeds meer gaan bijscholen op het gebied van stress. Dan kom je automatisch terecht op een stukje coaching, nlp, rouwverwerking, enz…

Ik heb het grote voordeel gehad dat ik in mijn eerste praktijk samen kon werken met Eric Goes. Hij was acupuncturist en fysiotherapeut en we werkten samen met een visceraal therapeut en een trigger point specialist. We liepen daarbij continue bij elkaar in de kamer en konden meekijken met elkaar. Daar heb ik ontzettend veel van geleerd. Hij deed electro acucpunctuur, ik deed kruiden en zo konden we van elkaar leren. Je kunt ook in gesprek gaan met elkaar. Jij neemt Ren Mai 17 terwijl ik daar RM 19 zou pakken, waarom is dat?

Je beoefent ook kruidenkunde. Zet je die vaak in?

Weinig. Ik gebruik met name alleen patent formules. Ik ben van mening dat je minimaal vijf jaar intensief aan de slag moet met patenten voor je in staat bent om zelf je eigen formules te ontwikkelen. Maar ook met de formules werk ik maar beperkt. Acupunctuur geniet toch mijn voorkeur. Het voelen van de meridianen. Ik ben een kinesthetisch ingesteld persoon. Op het moment dat ik merk dat een blokkade maar niet wil los komen, dan ga ik kijken of kruiden een oplossing kunnen bieden. Ik ben een gevoelsmens. Ik moet dingen kunnen voelen. Als iemand binnen komt dan voel ik vaak al welke onderliggende problematieken er zijn. Ook als ik met de cliënt werk. Ik wil bij de naaldsetting die deqi kunnen voelen. Als ik nier 1 masseer, voelen hoe ver ik op die meridiaan kom. Op dat gebied zal elke behandelaar wel zijn of haar voorkeur hebben.

Ik merk dat als je je pad omschrijft, die stress een rode draad vormt. Vanwaar die interesse?

Dan moet je bij de oorzaak van stress gaan kijken. Waarom hebben mensen stress? Omdat ze niet vanuit zichzelf leven, niet vanuit hun hart. Stress heb je op het moment dat je vanuit je hoofd leeft. Dat je denkt dat je dingen moet. Ik moet een goede man zijn voor mijn vrouw bv. Maar wat is dat dan, een goede man? Dan zit je in één keer met een hele hoop eisen waar je aan moet voldoen. Een goede vader, een goede vriend, … Een van mijn oude patronen is dat ik graag gezien wil worden, maar tegelijk aangeleerd heb om het eng te vinden wat mensen van me vinden. Allemaal factoren die stress creëren. Puur en alleen door de manier van kijken naar de wereld. Op het moment dat je op dat niveau verbinding kunt maken. En dan hebben we het eigenlijk over Jing, qi en shen. Als de Jing sterk is, dan is de shen vrij om te bewegen. Vervolgens kan de shen in de jing komen en ontstaat er qi, de levenskracht. Dan leef je een geïnspireerd leven.

En de Aser methode, is die specifiek op stress gericht?

Die is bedoeld om er achter te komen welke patronen je meedraagt. Om bij de oorspronkelijke oorzaak van die patronen te komen. Vaak is dat een emotionele herinnering waar nog een lading op zit. Je wil dus bij de herinnering komen, vervolgens de lading los laten en zo het patroon opgeven. Niet zozeer op het niveau van post traumatische stress stoornis maar op het niveau van microtrauma die we allemaal in ons dragen.

Toch een stukje psychologie dus?

Ergens wel maar dan met een boeddhistische en chinees geneeskundige kijk er op. De keizer heerst maar alle ministers met hun specifieke emotie die mogen er zijn. Kijk, de Aser methode is een stappenplan. Het heeft een bepaalde focus. Om iemand op zijn of haar diepere laag te laten werken, moet je die persoon daar eerst naartoe brengen. Het eerste wat je doet daarbij is veiligheid creëren, dat is je eerste taak als therapeut. Dat vereist dat je als therapeut ook zelf zover bent. Als jij iemand naar zijn diepste angsten moet brengen dan moet je daar zelf ook OK mee zijn. Als die patiënt zijn of haar boosheid moet voelen, dan moet je dat zelf ook kunnen. Het vereist daarbij een groot stuk persoonlijke ontwikkeling van de therapeut zelf. Vervolgens ga je samen met de patiënt aan de slag om die oude ervaring te gaan ervaren. Dat betekent dat je op een ander manier prikt bij de Aser methode. Als je pijnloos prikt, dan prik je niet volgens de Aser methode. Niet dat je bewust pijn wilt creëren bij het prikken, maar om een emotie of patroon los te krijgen moet je soms in de pijn gaan.

Neem de controlebehoefte die je bijvoorbeeld in dikke darm 11 terug vindt. Op het moment dat je die controlebehoefte los wil krijgen, zal dat punt pijnlijk zijn. Het is nl. pijnlijk omdat je die controlebehoefte aanprikt. Vervolgens ga je dat punt stevig aan zetten net zo lang tot die behoefte los komt. Waarbij je je intentie gebruikt om zover te komen. Die is heel belangrijk. Zodra die behoefte of emotie effectief los komt zie je vaak meteen reactie. Een diepe zucht of inademing, een stuk verdriet of plotselinge boosheid. Een enkeling schoot zelfs in de lach. Dat toont allemaal aan dat er beweging is. Als je hem daarna opnieuw aanprikt merken ze meteen dat het punt niet meer pijnlijk is. Je laat het patroon los, dus de pijn is ook weg. Die manier van prikken is cruciaal en vindt je in de oude acupunctuur terug als ze het hebben over het uitdrijven van demonen. Je leert negatieve energie uit het lichaam krijgen. Dat is de acupunctuur kant ervan. Vervolgens gebruik je andere technieken om de herinnering weer om te draaien maar de acupunctuur is heel krachtig om erbij te komen.

Het stukje emotionele reis wat je eerder benoemde, leg dat eens uit?

Dat is ooit ontwikkeld door Brandon Bays. Het is een combinatie van verschillende technieken uit de hypnotherapie. Waaronder bv. visualisaties. Die heb ik aangepast specifiek naar mijn cliënteel. Een simpel voorbeeld is: je gaat eerst naar wat je nu voelt en blijft vervolgens vragen: “en wat voel je nog meer?” Welke emoties zitten onder die emotie? Emoties zijn vaak gestapeld. Bv. als iemand niet boos mag zijn van zichzelf. Als er dan iets gebeurt dan voelt die persoon bv. verdriet, maar de emotie die eronder zit is die boosheid. Daar moet je die persoon heen brengen. Vervolgens breng je hen naar het moment waarop ze die boosheid voor het eerst gevoeld hebben. Terug naar de oorspronkelijke herinnering. Vaak zit die in de eerste zeven levensjaren.

Als ik het goed begrijp is de Aser methode vertrouwen brengen, emoties ervaren en de emotionele reis. Die aspecten vertaal je zelf heel makkelijk naar de Chinese geneeskunde merk ik. Is dat iets wat in de Aser opleiding ook naar voren komt?

Dat zit inderdaad in de opleiding. Ik ga er van uit dat iemand een goede acupuncturist is, dat is de basis. Vervolgens werken we heel veel op het Jing – Qi – Shen verhaal. De Shen realiseren doordat er een sterke Jing is zodat er een sterke Qi ontstaat. Dat is weer dat stukje zelfontwikkeling. De hele behandelmethode is erop gericht om zelfrealisatie mogelijk te maken en je daarin te ondersteunen. Als je dat pad bewandelt kun je als vanzelf die vertaalslag gaan maken. Daarnaast vind ik het belangrijk dat men een aantal technieken beheerst. Niet alleen acupunctuur en hypnotherapie komen aan bod maar zo ook bv. een stukje cranio sacraal therapie. Het gaat er met name om dat je in staat bent op Jing niveau te werken. Die versterken en een opening creëren bij iemand, die verbinding aangaan. Je wilt ruimte creëren voor je patiënt om zichzelf te kunnen ervaren.

Ik hoor je praten over punten, over technieken. Is de opleiding praktisch van aard?

Absoluut. Ik heb drie pijlers in het programma. Theorie is een kleine, zelfontwikkeling een grote. Je eigen traject doorlopen. Dat is belangrijk om mensen door hun traject te kunnen begeleiden. De derde pijler is stage lopen, praktijkervaring. Waaronder de manier van prikken. De opleiding zelf is 10 dagen, de stage is afhankelijk van wat iemand nodig heeft. Dat is niet hetzelfde als de nascholing die ik gegeven heb. Dat was meer een voorproefje en vooral een benadering vanuit de Westers medische kant.

Het is een licentie model. Kun je dat toelichten?

Ben je eenmaal opgeleid volgens de Aser methode, dan deel je mee in de marketing die ik doe. Je moet natuurlijk zelf ook aan je marketing werken, maar ik krijg nu al aanvragen uit het hele land. Het is een beetje zoals een franchise model werkt, maar dan in heel lichte vorm, een licentie. Dat betekent dat de behandelaar in kwestie een eigen praktijk heeft maar dat ik klanten genereer die specifiek voor de Aser methode komen. Die cliënt doorloopt vervolgens een traject. Ze doen een online training en krijgen individuele behandelsessies. Van de online training gaat een deel van de inkomsten naar mij en een deel naar de behandelaar. De zes behandelingen die standaard in het pakket zitten komen volledig aan de behandelaar zelf toe. Daarnaast wordt er een standaard fee betaald voor de online marketing. Dat zorgt ervoor dat de behandelaar een stuk meer kan verdienen en dat er vanuit de Aser methode meer mensen geholpen kunnen worden dan ik in mijn eentje kan.

Die Aser methode werkt met name op Jing – Qi en Shen niveau. Ik heb je al meerdere malen die term Jing horen gebruiken, wat wordt daarmee precies bedoeld?

Dat is een belangrijk concept inderdaad. Als je Macciocia leest zie je dat er hooguit een pagina of twee uitleg gegeven wordt over dit concept. Nochtans is dit het meest essentiële stuk van de acupunctuur. Wie dat stuk niet snapt, snapt de acupunctuur niet vind ik zelf. Jing gaat over de ordening der dingen. De ordening der dingen bv. in de zin van je voorouders, je ouders, jij en je nakomelingen. De universele natuurwetten, dat is een onderdeel van jing. Maar ook de positie die ik inneem als man tov van mijn vrouw, als vader tov van mijn kinderen of als therapeut tov mijn cliënten. Al die aspecten refereren naar jing. De shen is de bezieling, de inspiratie. Die vanuit vorm, het hemelse voortbrengt. De ordening der dingen van het universum in combinatie met het hemelse brengt bezieling en dat creëert qi, de levenskracht. Shen komt daarbij in de jing waardoor qi ontstaat. Dat stuk moet kloppen. Je hebt mensen die vaak heel spiritueel bezig zijn, met shen dus. Maar er is geen jing. Ze nemen hun plek hier op aarde niet in met als gevolgd dat het zweverig wordt waardoor er niks substantieels tot stand komt. Op dat stukje probeer ik met name te werken. Op die verbinding tussen shen en jing.

Speelt je eigen training daarin ook een rol?

Zeker weten. Dat werkt heel simpel. Op het moment dat je zelf sterker wordt, zowel fysiek als in het sturen van energie, dan sta je steviger in dat proces. Je kunt overigens niet een zwak lichaam hebben maar wel sterk zijn in het werken met energie. Je lichaam moet daarbij sterk zijn, niet zozeer door een maximale spiermassa, maar door het goed staan van de structuur. Op het moment dat je lichaam en je gewrichten goed staan, lopen de meridianen makkelijker door. Vervolgens leer je die energie sturen met als gevolg dat als je een naald zet dat een heel ander effect heeft dan wanneer je die beheersing niet hebt. Dat is een groot verschil met iemand die niks van Wing Chun, qigong of enige andere vorm van interne training beheerst. De naald wordt een focus punt van je intentie. Die intentie bepaalt wat er in het lichaam van je cliënt gebeurt.

Naast je werk als acupunctuur en ontwikkelaar van de Aser methode ben je ook erg actief op gebied van ondernemen. Kun je ons daar wat over vertellen?

Dat is een stuk wat ik gewoon leuk vind om te doen. Ik zie veel therapeuten die ontzettend goed zijn in wat ze doen maar die niet gevonden worden door klanten. Dat is zonde. Daar zit een stukje kennis wat men moet leren. Je moet nu eenmaal weten hoe je een advertentie zet of uberhaupt iets van marketing kan doen. Maar heel vaak is het een stukje mindset. Zichtbaar durven zijn. Ook dit is een stukje zelfrealisatie. Marketing gaat voor een groot deel over: durf jij jezelf te laten zien? Durf je te stellen dat je ergens voor staat en te kiezen voor een bepaalde doelgroep. Durf je zeggen dat wat jij doet, goed is en waardevol? Durf je er geld voor te vragen?

Op welke manier ben je daarin actief?

Ik geef trainingen, er is een podcast en ik doe individuele begeleiding. Gezien de omstandigheden zijn daar tevens zoom seminars bijgekomen. Maar ik heb ook een online programma wat je leert vanuit je eigen visie te werken. Kiezen voor mensen die bij je passen. Een product te ontwikkelen en uit je comfortzone te treden. Kijk, mijn product is niet acupunctuur. Ik help mensen met een bepaald probleem. De vorm die ik daarbij gebruik is weliswaar acupunctuur maar dat is niet de essentie. Mensen komen niet voor acupunctuur, ze komen voor een oplossing. Dat is wat ik aanbied. Op die manier werkt marketing. Dit soort zaken probeer ik over te brengen. Ondernemingsgericht denken. Dat doe ik overigens niet alleen voor Chinees geneeskundigen maar ook voor logopedisten, fysiotherapeuten, … Alle vormen van therapie eigenlijk. Bij grote praktijken gebeurt dat vaker via individuele coaching. Die hebben wat meer budget en leiden dan zo het hele team op. Daarbij blijft het rendabel omdat het om een grote groep gaat. Voor kleinere praktijken gebruik ik vaker het online coaching programma. Hierbij kan men voor een vast bedrag per maand een tweewekelijkse live training volgen. In deze training gaan we in op specifieke vraagstukken waar ze mee zitten.

Waar lopen acupuncturisten het meeste tegen aan?

Velen hebben moeite om geld te vragen. Daarnaast durft men vaak niet te kiezen voor een bepaald type cliënten. Je kunt nu eenmaal niet iedereen behandelen want niet iedereen past bij jouw manier van werken. Kun je die keuze wel maken dan krijg je ook vanzelf leukere cliënten. Dat is niet alleen goed voor jou maar ook voor de cliënt want je levert waarde specifiek voor hun. Daar krijg je meer waardering voor terug. Met de juiste cliënt kun je makkelijker net wat meer vragen, die zijn immers bereid te betalen voor de kwaliteit die je levert. Vaak voor die andere groep die niet bij je past is een tientje al te veel bij wijze van spreken. Dit zie je overigens in alle disciplines terug.

Je hebt nog een stuk Health Care Development gestudeerd zag ik. Zouden alle therapeuten dan meer ondernemer moeten worden?

Puur voor de persoonlijke ontwikkeling zou ik zeggen ja. Het is gewoon goed voor je eigen ontwikkeling. Want je wordt keihard met je neus tegen allerlei deuren aangegooid. Je moet jezelf wel blijven ontwikkelen om te kunnen ondernemen en te creëren. Daarnaast zou ik zeggen nee. Het is niet voor iedereen. Wat ik wel een goede optie vind is om samenwerkingen op te zetten. Daarbij doel ik niet op het opzetten van een maatschap waarbij iedereen gezamenlijk eigenaar is want dan krijg je tien kapiteins op één schip. Uit de cijfers blijkt immers dat 80% van de maatschappen met ruzie uit elkaar gaat. Wat wel verstandig lijkt is één leider en dan een team van 4-5 mensen. Een kleine set-up waar je makkelijk kunt samen werken. Waar je kunt meekijken in elkaars praktijk en van elkaar kunt leren.

Welke 3 tips zou u onze lezers mee geven om gezondheid en welzijn te verbeteren?

Ga elke avond 10 minuten lang voelen, alleen maar voelen. Stel je daarbij de vraag: en wat voel ik nog meer? 100% bewust aandacht geven aan jezelf.
Begin de dag goed. Zorg ervoor dat je aan staat. Yoga, qigong, koude douche, … maakt niet uit.
Ga leven! Durf op je bek gaan. Het is de enige manier om dingen te leren in het leven.

bas van pelt op het terras

Joan Duveen – Hemelse Stammen en Aardse Takken

Geplaatst op 26 mei 2022 door cnystcm15

In 2020 hadden we de eer om een grootheid binnen de TCM te interviewen. Joan Duveen is niet alleen een bekend gezicht binnen het Nederlandse landschap als acupuncturist maar is een internationaal gerenommeerd lesgever. Met name vanwege zijn specialisatie in de Hemelse Stammen en Aarde takken. Een onderwerp waar hij overigens via Singing Dragon recent een boek uitbracht: “Applying Stems and Branches Acupuncture in Clinical Practice”. Een vat vol kennis en ervaring waar we in dit interview uit onze 14e editie van het CNYS magazine een klein voorproefje uit krijgen. Wil je meer? Dan raden we zeker zijn boek aan.

INTERVIEW Joan Duveen

Mijn naam is Joan Duveen. Ik beoefen acupunctuur en heb al jarenlang een praktijk. Eigenlijk interesseer ik me in het algemeen voor in beweging ofwel verandering. Bij anderen en bij mezelf. Mentale, emotionele, spirituele ontwik-keling, of welke andere veranderingen zorgen voor ziek worden, gezond worden en blijven? Dat is wat me bezig houdt. Ik wordt er warm van als mensen uiterlijk of innerlijk in beweging komen.

Ik kom uit een gezin waar het heel normaal was om over psychologie, esoterie of alchemie te praten. Ik ben begonnen als fysiotherapeut waarna ik naar een school voor shiatsu ben gegaan. Mijn interesse voor de Chinese geneeskunde was toen al groot. In 1978 publiceerde ik op uitnodiging een boek over Chinese massage voor fysiotherapeuten. Dat was in samenwerking met Jan van Baarle. Dat was voor mij de opstap naar de acupunctuur. Ik wilde graag studeren bij de opleiding Pakua van Dr. J.D. van Buren in Baarn. Hij had echter een wachtlijst en ik kwam er niet zomaar bij. Ik ben toen eerst bij het Nederlandse genootschap voor acupunctuur bij Alphons van de Burgt gaan studeren. Tijdens het laatste jaar van die drie-jarige opleiding kon ik ook mijn eerste jaar bij Dr. J.D. van Buren beginnen. Van de Burgt deed veel Franse acupunctuur en wist enorm veel. Van Buren werkte veel meer vanuit de Chinese filosofie en dat vond ik heel interessant. Hij gaf les samen met zijn partner en andere assistenten en werkte in de praktijk met name ook met hemelse stammen en aardse takken. In Nederland heeft hij, denk ik, rond de 300 mensen opgeleid. Het is best ingewikkelde stof en van Buren was geen makkelijke docent, waardoor veel mensen toen niet de theorie gingen toepassen in de praktijk. Wat hij deed was filosofie praktisch maken. Iedereen kende bv. wel de Hun, Po, Yi, Zhi en Shen maar er waren meestal weinig praktische toepassingen en consequenties.

Men keek toen vooral naar de puntencombinaties, diagnostiek van de acht condities en syndromen-leer. Als je dat combineert dan weet je wat je moet doen. Maar de praktische invulling van de Chinese filosofie blijft daarbij meestal achterwege.

Acupunctuur volgens stammen en takken is daarentegen

gebaseerd op het toepassen van filosofie in de dagelijkse praktijk.

Aan het eind van die opleiding ben ik gevraagd om deel te nemen aan een mastergroup in Engeland aan de opleiding ICOM, waar hij ook les gaf. Het was een grote eer om uitgenodigd te worden voor een master degree in acupunctuur. Na twee jaar les te krijgen en nog twee jaar werken aan een scriptie en daarna examen mocht ik zelf gaan lesgeven. Ik ben daar uiteindelijk 16 jaar lang docent geweest.

Is de opleiding in Engeland hetzelfde gestructureerd als hier in Nederland?

Nee het is een dagopleiding. Men kreeg vier dagen in de week les en het was toen een driejarige opleiding, wat later vier jaar is geworden. De laatste jaren is het veranderd en is er ook een part-time opleiding bijgekomen. Het was dus echt een fulltime HBO opleiding. Dat was en is een groot verschil met Nederland. Ik werd gegrepen door zijn aanpak zowel in die van de stammen en takken als zijn filosofische diagnostiek, de pols- en lichaams-diagnose. Daarnaast mocht ik, voor of na het lesgeven, samen met hem een aantal patiënten doen waardoor ik bijzonder veel kon leren van hem. Al die tijd is hij, tot zijn overleiden in 2003, een mentor geweest voor mij. Het was een heel dierbare relatie.

Daarbij heb je dan zelf 16 jaar lang les gegeven?

Klopt. Wij hadden graag zelf een opleiding gestart in Nederland maar dat kreeg niet zijn toestemming. We mochten daarentegen wel een nascholingsopleiding beginnen en dat was de geboorte van het studiecentrum PaKua. Die stichting hebben we met een aantal mensen uit Nederland opgezet. Dat waren overigens niet alleen acupuncturisten. Het uitgaanspunt was dat de Chinese filosofie en deze authentiek vorm van acupunctuur onder de aandacht kwam van acupuncturisten en aan bekendheid won, of bij anderen die daar interesse in toonden. Ook bij die organisatie heb ik heel lang les gegeven, waarbij Nederlandse en buitenlandse collega’s seminars hebben gevolgd.

Een internationale ontwikkeling, zijn jullie dan ook actief buiten Nederland?

Volgens mij hebben ze onlangs lessen in België gedaan maar de lessen waren tot op heden altijd in Nederland. Via het lesgeven in Engeland kwam ik in contact met mensen uit de hele wereld want ICOM was een internationale opleiding. Er waren mensen uit het Verenigd Koninkrijk, Israël, Zuid-Afrika, Filipijnen, Frankrijk, Duitsland enzovoort. Later zijn Peter van Kervel en ik, onafhankelijk van Pakua, ook les gaan geven in bv Israël en in Noorwegen. Daardoor kwamen we ook steeds meer in contact met collega’s in het buitenland. Op een gegeven moment gingen onze wegen toch enigszins uit elkaar. Peter van Kervel, één van de stichters van het studiecentrum Pakua en een kompaan van het eerste uur, ging les geven in Finland, Rusland, Israel en ik in Engeland, Polen, Israel en Duitsland. Ook van daaruit kwamen steeds meer collega’s naar Nederland toe. Zo is er een hele community ontstaan met mensen die geïnteresseerd zijn in het onderwerp van Chinese filosofie en acupunctuur volgens de hemelse stammen en aardse takken.

Je gaf net aan dat Stammen en takken één van de ingangen is om Chinese filosofie praktisch te maken. Kunt je nog andere voorbeelden noemen, wat is nog een andere ingang?

De vijf elementen (Wuxing) kun je zien als een technisch iets maar feitelijk is het ook heel filosofisch. De vijf spirituele bronnen Hun, Shen, Yi, Po, Zhi, in diagnose en praktijk, zowel lichamelijk als psychologisch. Overigens heeft Giovanni Macioccia daar prachtige boeken over geschreven, over psychologie en over diagnostiek. Trouwens, Giovanni Macciocia was de eerste assistent van van Buren in Engeland. Zijn boeken hebben veel bekendheid gebracht aan het onderwerp.

Minder bekend is de alchemie vanuit de Daoïstische tradtitie. Die komt naast het Confucianisme in de Neijing Su Wen naar voren. In de bekende klassieke werken weet je niet altijd of het nu komt van de Daoïsten, Confucianisten, Legalisten of volgers van Mencius. Maar als je dat ontdekt dan weet je plots waarom dingen daar staan en waarom voor een bepaald punt gekozen wordt. De achtergrond gedachtes kunnen het filosofische praktisch maken. Om te illustreren: Het idee van pathogene / perverse energie komt voort uit een traditie dat de mens in oorsprong niet goed is en beschermd diende te worden, waarbij hij cultureel opgevoed moest worden. Dat is de invloed van het Confucianisme.

De Legalisten waren zelfs nog strenger en vonden dat mensen gestraft moesten worden wanneer ze niet voldeden aan de norm. Confucius, vanuit het idee van opvoeding, kwam daarbij met zijn vijf waardes, the five virtues, die aangaven hoe mensen zich dienden te gedragen. Als we het dan in dat licht over perverse energie hebben, in het Engels “vicious”, dan komt er iets op je af en dat moet je opruimen, je moet het eruit gooien. In het eerste hoofdstuk van de Su Wen wordt er gevraagd: “Hoe komt het dat mensen vroeger 100 of 120 jaar oud werden en dat dat nu niet meer zo is? Het antwoord is een uiteenzetting die neerkomt op eigen verantwoordelijkheid van de mens. Dat was toen een gigantische shift in manier van denken! Mencius was de eerste die rond die tijd zei dat de mens van nature goed is en moet worden ondersteund en gecultiveerd om de vijf waardes van Confucius in hem te helpen ontwikkelen. Die manier van denken in het eerste hoofdstuk zet meteen de toon voor het hele boek.

Praktisch betekent dit dat als mensen ziek zijn je dus niet alleen pathogene of perverse energie eruit moet halen

maar dat je vooral de goede kwaliteit van mensen dient te steunen,

waardoor de mens krachtig genoeg wordt om de pathogene energie er zelf uit te gooien.

Dat is een heel andere aanpak dan de Legalisten, die zeggen: kop er af. De Wuxing en stammen en takken zijn vooral gericht op de eigen kracht van een persoon. Vanuit het ondersteunen van de sterke punten van de persoon wordt de perverse energie bestreden. De vraag ligt steeds voor op welke manier de eigen kracht van iemand is te versterken zo dat het zelfhelend vermogen wordt geactiveerd?

Wat ik je ook hoor zeggen is dat als je de filosofie en de achtergrond kent van het systeem, snap je beter waarom bepaalde keuzes gemaakt worden in dat systeem. In Nederland wordt het hoofdstuk geschiedenis slecht kort aangeraakt in de opleidingen, is dat bij jullie anders?

Dat probeer ik wel ja. Met name de puntenenergetica vind ik heel belangrijk. Acupunctuurpunten hebben Chinese namen en die betekenen wat. Die betekenis heeft o.a. te maken met de filosofische achtergrond. Als je die kent begrijp je veel meer in welke situatie een punt werkt en in welke niet. In onze Westerse cultuur heb je het denken volgens de wet van oorzaak en gevolg. Daar is niks mis mee. In tegendeel, de wetenschap heeft geweldige dingen gedaan.

Het Oosterse oorspronkelijke denken is volgens de wet van analogie.

In Su Wen staat bijvoorbeeld dat de hemel een maan en een zon heeft en meteen daarachter staat dat een mens twee ogen heeft. Dat staat er niet voor niks op die manier. Dat betekent dat één oog meer een zon -yang functie heeft en de ander een meer maan-yin functie. Daar is een verschil van kwaliteit. Het linkeroog is veel meer gerelateerd aan het zonneprincipe, het yange oorspronkelijke van je wezen –sommigen zouden zeggen het karakter.

Terwijl het rechteroog veel meer is wat de mens ermee doet op deze wereld – sommigen zouden zeggen het gedrag. Klachten aan het rechter of linker oog hebben een ander oorsprong en zijn anders van karakter. Het verband tussen de zon en maan met het linker en rechter oog is een voorbeeld van de wet van analogie. Zoals de hemel is, zo is de aarde gemaakt, zo is de mens gemaakt. Dat is de grondgedachte van de Chinese filosofie. Hoe de mens zich gedraagt ten opzichte van hemel en aarde wordt duidelijk in de studie van de filosofie van de stammen en takken als uitvloeisel van deze gedachte.

Dat is een vierjarige opleiding stammen en takken?

In Nederland is die opleiding 12 lesdagen per jaar, twee jaar lang. Dan heb je een basiskennis om ermee te werken, maar dan moet je er wel mee aan de slag. Het is een behoorlijk uitgebreid onderwerp en het kost tijd en inspanning om het te bevatten.

Wat is dat nu precies die stammen en takken?

Als je nu naar China gaat en je vraag aan hen om te vertellen over stammen en takken, dan krijg je het antwoord dat ze dat niet meer doen. Het is oud. Of ze verwijzen naar de open uur punten acupunctuur. Die zegt dat op elk tijdstip een bepaald punt open staat voor bepaalde behandeling. Kort door de bocht, uiteraard is het veel ingewikkelder. Je kunt kijken op dit tijdstip, op deze dag van de maand en in dit jaar welk punt open staat voor behandeling. De methode heet Zi Wu Liu Zhu. En als laatste zeggen ze mogelijk dat je beter naar Europa kunt gaan om deze methode te leren. Door de hele culturele revolutie zijn veel filosofische concepten in China verloren gegaan. De kennis daar omtrent zit nu echt in Europa. Het tijdstip waarop iemand is geboren wordt in de Chinese astrologie, dat BaZi of four pillars of destiny wordt genoemd, bepaald door de hemelse stam en aardse tak van het jaar, de maand, de dag en het uur van geboorte. Dat betekent dat elk moment in tijd te definiëren is door middel van een hemelse stam en een aardse tak. Dat was overigens niet altijd zo. De aardse takken zijn ouder dan de hemelse stammen. Dingen ontwikke-len zich nu éénmaal door de jaren heen en dat ontwikkelt zich nog steeds door. Misschien handig om het aan de hand van een voorbeeld te illustreren: welk jaar ben jij geboren?

1983

Dan heet je hemelse stam Gui en de Grote beweging Vuur. Ook wel “Nier in het Vuur”. Je tak is “Driewarmer”. Je nier energie, voor jou misschien vreemd, is gekoppeld aan het vuur. De nieren en de driewarmer zijn krachtige elementen van je. Maar als je van één kant veel hebt, dan is de andere kant minder. In dit geval is je Milt energie geneigd zwakker te zijn. Dat kun je oplossen door gezond te eten of door Taiji en Qigong te praktiseren, gematigd te leven en dan zul je er geen last van hebben van die in aanleg zwakkere milt energie. Dan blijf je gezond.

Maar ga je daarentegen ongezond eten, bijvoorbeeld veel zoet en andere snelle koolhydraten, dan kun je daar meer last van hebben dan iemand anders. Op dat vlak kan je makkelijker ziek worden als je milt energie niet ondersteund wordt. Een probleem in je milt energie zal echter ook makkelijker te behandelen zijn bij jou dan bv. een probleem in je driewarmer. Stel je krijgt een tenniselleboog, een klacht die vaak gekoppeld is aan de Driewarmer. Dan is die tenniselleboog voor jou veel ernstiger, omdat het je krachtige energie is, dan bij iemand wiens kracht niet in de Driewarmer ligt. Doordat jouw kracht in de Driewarmer ligt is de kwaliteit van de ziekte heel anders. Ik noem deze vorm van acupunctuur liever constitutionele acupunctuur. De sterkere kant daar blijf je van af, die prik je eigenlijk niet. Ik zou bij jou dus niet snel op de nier of driewarmer meridiaan prikken maar eerder op de milt kant. Als jij die tenniselleboog hebt dan kan ik jouw constitutie balanceren om je klacht te behandelen. Komt iemand met een “milt constitutie” dan kan ik wel gewoon die driewarmer punten prikken. Voor jou neem ik echter andere punten. Dat betekent dat verschillende mensen met dezelfde klacht anders behandeld zullen worden. Daarbij gebruiken wij overigens veel minder punten dan in TCM. Kijk ik vind TCM heel goed want het heeft ervoor gezorgd dat het zo wereldwijd verspreid is, geen andere methode had dat kunnen doen.

In constitutionele en filosofische aanpak van acupunctuur probeer je met zo weinig mogelijk naalden zo goed mogelijk te richten.

Daar is een goede pols diagnostiek voor nodig en heel veel kennis van punten maar ook een goede beoordeling van de constitutie. Dus als je vraagt wat is stammen en takken?.. Dan zeg ik in eerste instantie dat je de constitutie, de energie waarmee een persoon geboren is, bekijkt en in tweede instantie kijk je hoe de actuele energetische situatie nu is. Want ook dit moment heeft zijn eigen energetische configuratie, en heeft invloed op ieders constitutie. Als jij geboren bent met een krachtigere driewarmer energie en de milt energie is door omstandigheden heel zwak dan begrijp ik het wel als je je op dit moment vermoeid voelt. Dat betekent ook dat je op sommige momenten best goede suikers kan eten maar dat er andere momenten zijn waarop je dat gewoon niet moet doen. Het betekent ook dat je in de toekomst dient te kijken. Je weet dat iemand met die bepaalde astrologische geboortekaart bepaalde zwaktes en sterktes heeft en dat er in bepaalde jaren gewoon ongunstige invloeden zijn voor die geboortekaart. Hier raak je echt de oorsprong van acupunctuur als preventieve geneeswijze. Heel vroeger ging je naar de plaatselijke wijze, elke drie maanden, je kreeg advies om gezond te blijven, over ademhaling, eten, bewegen en met dat advies mocht je naar huis.

Als je drie maanden lang gezond bleef betaalde je hem en als je ziek werd dan moet hij je gratis behandelen want het advies was onvoldoende geweest. Dat is de oorsprong. Die wijze moest veel weten over je constitutie, je leefwijzen, maar ook over de te verwachte invloeden van de seizoenen daarop. Soms kreeg je dan acupunctuur omdat hij wist dat het een moeilijk jaar zou worden voor jou, dan versterkte hij je en kon je toch die drie maanden goed doorkomen. Het gaat over veel meer begrijpen van hoe de energetiek van de wereld om ons heen ons beïnvloedt. Je kijkt met stammen en takken naar de constitutie maar ook naar het moment van behandelen en de toekomst. Hoe stem je die af en wat kun je verwachten voor de toekomst? Hoe begeleid ik iemand met deze constitutie naar de toekomst. Dat betekent dat je soms een behandeling geeft die minder met het nu te maken heeft maar alles met wat er aan zit te komen.

Jij hebt nier in vuur, vuur is daarbij de grote beweging. Elk seizoen, elk jaar, elke dag en elk uur heeft een grote beweging. Het is een kracht die overheerst. “Groot” in grote beweging betekent dat het alle andere cycli beheerst en dat het belangrijk is. Elke grote beweging gaat samen met een hemelse stam. Samen zorgen deze grote beweging en de hemelse stam voor het ontstaan van de nier energie zoals de meesten die kennen als energie van het water. Nier vuur is heel actief, doorgaan, niet kunnen stoppen, drie / vier verschillende petten op hebben, want je kunt immers heel veel met je energie. Mensen met deze energie zijn vaak bezig zichzelf uit te putten. Als die mensen naar mij toe komen dan ga ik kijken wat de tegenovergestelde energie is, net zoals de balans in de Chinese klok. Zij moeten leren stilstaan, leren te rusten aan het einde van de dag en omkijken naar wat er is gebeurt. Dank uitspreken voor wat er is gebeurt en dan pas slapen, dat is wat rust en kalmte kan brengen. Het toepassen van Chinese filosofie is het kijken naar wat de invloed is van de hemel – de constitutie van de geboortedag en tijd – en daarna onderzoeken wat de invloed is van die constitutie op het niveau van de mens en hoe hij of zij gezond is of gezonder kan worden.

Als iemand bij mij komt met “Nier in het vuur” en zo is uitgeput dan leg ik uit hoe hij of zij tot rust kan komen. Terwijl datzelfde gedrag voor iemand anders met een andere energie misschien net prima is. Zo is de tegenovergestelde energie van Nieren in het vuur Maag in het vuur. Wat doet de maag? Die ontvangt eten, verspreid de smaken en zorgt dat we daarvan energie krijgen. Maar de maag kan ook zeggen: ik wil dit niet, ik spuug het uit. Het is een keuze op dat moment. Als het de maag is gepasseerd wordt het onderdeel van je wezen in de dunne darm. De energie van Maag in het Vuur heeft de neiging om bij mensen met de constitutie Nier in het Vuur zwakker te zijn. Zij kunnen moeilijker dingen weigeren en nee zeggen. Je kijkt naar de constitutie, je kijkt hoe zich dat manifesteert en je voelt op de pols en kijkt via lichaamsdiagnostiek hoe dat uitwerkt . Al die dingen komen erbij. Vanuit dat fenomeen geef je advies en behandeling.

Betekent dit dat er een andere vorm van polsdiagnostiek is binnen deze methode?

Ik denk het ik wel. We kennen de gewone stroming met 28 polsen, die hebben wij ook. Er wordt daarnaast uitgebreid stilgestaan bij de vijf elementen polsen. Daarbij implementeren wij de kwaliteiten van de relatie tussen de grote beweging, de hemelse stammen en de aardse takken en zes divisies. Dat kan anders geïnterpreteerd worden dan wat de meeste mensen kennen. Ik zal een vb. geven. Bij dikke darm energie denken de meesten aan metaal. Maar op de Chinese klok staat die energie in het oosten en is gekoppeld aan de fase hout. De dikke darm heeft dus in de Chinese klok en daarbij de daaraan gekoppelde aardse takken ook een hout kwaliteit. Vervolgens moet je natuurlijk weten hoe een hout kwaliteit voelt in de pols. Als je dat voelt op de dikke darm energie, dan is dat vrij normaal. Zeker bij iemand die deze energie in het geboorteplaatje heeft. Als je dat niet zou voelen zou dat eigenlijk slechter zijn. Dikke darm is de hand yang ming meridiaan, yang ming betekent helder licht, de zon die opkomt in het oosten. Die dikke darm heeft dus niet alleen een metaal kwaliteit zoals we die normaal kennen maar ook een hout kwaliteit. Daarnaast zijn er nog meer verschillen maar dat zou ons te ver leiden. Belangrijk om te weten is dat de constitutie ook hier weer een rol speelt. Wat kan je vinden op de pols bij een persoon die bepaalde sterktes en zwaktes heeft door de constitutionele aanleg? De driewarmer is bv. een energie die je overdag niet zo goed hoort te voelen op de pols. Die begint nl. pas sterker te worden in de avond dus als je die in de middag heel erg voelt, dan klopt er iets niet.

Bij jou (1983) zou dat anders zijn want de driewarmer is je kracht, die wil je dus sterker voelen dan bij anderen. Als ik niet weet dat de driewarmer jouw kracht is kan ik misleid worden om te denken dat die te sterk is. Terwijl dat voor jou helemaal niet zo is. De manier van kijken naar mensen wordt op die manier veel gedifferentieerder, genuanceerder dan de algemene norm. Als ik woede zeg denkt iedereen aan de lever. Dat is wat ons geleerd wordt maar er is ook woede van de dikke darm, die heeft nl. ook die houtkwaliteit. Als iets gestagneerd is in de dikke darm, bv. door schuldgevoelens die de energie doet dalen van de bovenste naar de onderste verwarmer, stagneert de energie daar. Er komt iemand die die schuldgevoelens triggert waardoor die persoon ontploft. Dan denken we allemaal aan de lever energie terwijl het in dit geval om de dikke darm gaat.

Heel interessant hoe je aan de hand van mijn constitutie mijn gedrag verklaard. Dat is pure psychologie waarbij je mijn gedrag beïnvloedt aan de hand van acupunctuur.

Inderdaad. Kijk, als iemand de hele dag voor de computer zit en nekpijn krijgt. Maar die persoon komt bij je binnen en je ziet dat hij alleen maar zijn hoofd heeft hangen en naar de grond kijkt. Dan is die long energie zwak. Je bent alleen op de aarde gericht en niet op de toekomst, misschien alleen op het verleden. Dan kun je wel naar die klacht nekpijn kijken maar het is de hele mens die bij je binnen stapt. Dat stukje moet je ook mee nemen. Dat leren we allemaal wel theoretisch maar er wordt vaak niet onderwezen hoe je die vertaalslag maakt. Je moet energetiek kunnen vertalen naar emotioneel, mentaal en spiritueel niveau en van daaruit diagnosticeren. Dat is denk ik één van de krachten van stammen en takken acupunctuur. Er zijn handvatten om holistisch te werken. Dat is trouwens geen verplichting. Je kunt stammen en takken ook heel technisch toepassen. Dat hangt af van het type behandelaar die jij bent. Ikzelf kijk graag naar de binnenkant want dat is de plek waar mensen kunnen veranderen, waardoor het uiterlijke gedrag vanzelf mee veranderd. Andersom is lastiger, als dat überhaupt mogelijk is. Ik kijk graag vanuit een energetisch zielsniveau, kijken naar wat daar beweegt. De psychologie van de Oosterse energetiek vind ik uitermate fascinerend.

Veel collega’s zijn vanuit westers denken en in de TCM gedachte of Franse formule acupunctuur opgeleid. Het oorzaak en gevolg denken los je met die stijlen niet makkelijk op. Het heeft mij veel moeite en tijd gekost om het analoge denken te omarmen. Als iemand met rugklachten komt ben ik soms nog steeds geneigd om bepaalde punten te prikken omdat je weet dat die gewoon snel werken. Terwijl als je dieper kijkt, naar de hele mens, zie je dat er andere dingen aan ten grondslag liggen. Het vertrouwen groeit als je ziet dat daarop werken net zo snel werkt en ook langer doorwerkt. Als acupuncturist hebben we allemaal de intentie om te willen helpen en mensen te steunen in het verminderen van de klachten. In de loop der jaren heb ik echter ook geleerd om te kijken naar wat er achter en onder de schijnbare oorzaken ligt. Wat zit er achter dat ik niet meteen te horen krijg? Daar kunnen de kennis van stammen en takken, het geboorteplaatje, pols- en lichaamsdiagnostiek heel goed bij helpen Deze leerweg kost nu eenmaal veel tijd terwijl de basisstudie al zo lang geduurd heeft. Maar met geduld komt het er wel, en het is de moeite waard!

Welke 3 tips zou u onze lezers mee geven om gezondheid en welzijn te verbeteren?

Regelmatig de rust van je ademhaling voelen. Aanwezig zijn in je ademhaling. Dat is buitengewoon belangrijk voor de rust en in-worteling in jezelf.

Wederzijdse relaties. Als sociale wezens is gezamenlijkheid uiterst belangrijk en gezond. Terwijl slechte relaties ziekmakend kunnen zijn. Door te luisteren naar elkaar en aandacht te besteden, aan de beweging tussen jou en de ander, kan gezamenlijkheid gezondheid bevorderen
Geluk is de draad van liefde die ons allen verbindt. Als je geluk kent zul je gezond zijn en je medemens trouwens ook.

Bart Bourdeaux – Acupunctuur anders aangepakt

Geplaatst op 17 februari 2021 door cnystcm15

In het Belgische Eernegem mochten we eind 2019 Bart Bourdeaux interviewen. Met een sterke interesse in een psychotherapeutische benadering en het bestuderen van de klassieken kregen we een inkijk in zijn unieke visie op Chinese geneeskunde. Bart is naast zijn achtergrond in ergotherapie gespecialiseerd in zowel de Japanse acupunctuur als in de meer klassieke benadering. Daarnaast beoefend hij tevens de kruidentherapie waardoor je in zijn praktijk een volledige benadering krijgt van wat Chinese geneeskunde je te bieden heeft. Het was dan ook een uitermate interessante middag voor ons. Lees hier het volledige interview.

INTERVIEW Bart Bourdeaux

Mijn naam is Bart, ik ben 40 jaar en ergotherapeut van opleiding. Tien jaar lang werkte ik in een psychiatrisch ziekenhuis in deze functie. Daarnaast heb ik les gegeven aan therapeuten in opleiding binnen de hogeschool. Oorspronkelijk had ik het plan om psychotherapeut te worden maar toen acupunctuur op mijn pad kwam werd dit mijn nieuwe missie. Sinds 2012 ben ik full time actief als acupuncturist en heb ook Chinese kruiden gestudeerd. Heel af en toe werk ik wel met kruiden maar acupunctuur vormt toch de kern van mijn praktijk. Volgend jaar start ik alsnog met mijn postgraduaat psychotherapie om deze hopelijk te kunnen combineren met mijn werk als acupuncturist.

De opleiding acupunctuur en kruiden, waar heb je die gevolgd?

Toen was het nog Jing Ming, dat was één van de twee beschikbare opleidingen in België. Nu is dat ICZO geworden. Het overgrote deel van het toenmalige docententeam is daar terecht gekomen. Beide opleidingen zijn gevestigd in Antwerpen. De opleiding was net zoals in Nederland in het weekend. Om de twee weken hadden we les en het was best een intensieve opleiding. Hier wordt er wel geëist dat je een paramedische vooropleiding hebt gevolgd. Je krijgt dan ook niks aan Westerse Medische basiskennis, je wordt verondersteld die al op zak te hebben.

Wordt acupunctuur ook vergoed in België?

Niet standaard nee. Het mag niet onder de verplichte verzekering. Het gaat dus via optioneel extra verzekeringen. Daarbij wordt dan een deel van een aantal sessies terugbetaald. Bv. 5x 10 euro per sessie. Bepaalde hospitalisatieverzekeringen betalen ook een deel terug maar het is zeker niet gebruikelijk. De meeste mensen betalen uit eigen zak. Ik ben tevens aangesloten bij de beroepsvereniging EUFOM. De andere Vlaamse vereniging is BAF.

Op je website staat dat je twee soorten acupunctuur kent: Klassieke en Japanse?

Dat klopt, hoewel ik er zelf liefst geen naam op plak. Ik gebruik zowel klassieke Chinese als Japanse vormen. Zelf vind ik het weliswaar verwarrend om met die namen te gaan gooien. Je moet weten dat Japanse acupunctuur alleen al zo’n 100 tot 150 verschillende stijlen kent. Zo ook wat betreft klassieke acupunctuur. Wat de één klassiek noemt is voor het voor de ander dan weer helemaal niet. Er bestaan gewoon heel veel verschillende scholen en elk van hen wil zich ook onderscheiden van de rest. Klassieke acupunctuur gaat terug op de teksten uit de Han dynastie, zoals de Neijing en de Nanjing. TCM is dan weer de standaard traditionele Chinese geneeskunde zoals die gecanoniseerd is in de jaren vijftig vanuit een 4 tot 5-tal universiteiten in China. Dit gebeurde in een kader dat heel sterk vertrekt vanuit de Zangfu differentiatie – kort door de bocht genomen dan. Terwijl de klassieke scholen dan weer een tegenbeweging vormen die terug willen grijpen naar de klassieke werken. Sommige scholen benadrukken bijvoorbeeld de vijf-fase dynamiek uit de Nanjing terwijl andere zich meer op de Neijing baseren , waarbij ze uiteraard elk hun superioriteit claimen. Daar ben ik zelf niet zo gek op.

Vanuit welk kader werk je zelf met acupunctuur? Hoe ga je zelf te werk?

Mijn focus gaat vooral uit naar de onderliggende dynamiek. Er is altijd een klacht maar wat is de dynamiek die geleid heeft tot deze situatie en die ze in stand houdt? Om dat te kunnen identificeren heb je een kader nodig en dat vertrekt bij mij sterk vanuit de geschiedenis van een persoon. Ik wil een zo goed mogelijk beeld krijgen van de voorgeschiedenis van de situatie, maar ook significante mijlpalen in iemands levensloop. Ook iemands psycho-emotioneel en psycho-sociaal functioneren krijgen binnen mijn manier van werken een prominente rol toebedeeld. Die setting gebeurt bij mij veelal vanuit een psychotherapeutisch kader. En dan met name de gestalttherapie. Vanuit Chinese geneeskunde zegt men wel eens dat wind de drager is van ziektes. Wind als pathogeen, maar Wind ook als metafoor voor verandering. Doorheen iemands levensloop is er sprake van continue verandering. Hoe men met al die veranderingen omgaat heeft een bepaalde impact en brengt bepaalde gevolgen met zich mee voor de situatie zoals die nu is.

Je probeert dus een beeld te vormen van het verhaal van de persoon die tot de huidige situatie heeft geleid?

Dat is de eerste insteek ja. Je vertrekt vanuit het gesprek. Zowel de persoonlijke, medische als familiale voorgeschiedenis. Het psycho-emotionele aspect en de visie waarmee iemand naar de wereld en naar zichzelf kijkt. Ik gebruik daarom ook niet de 10 standaard vragen zoals we die kennen. Bv. nachtzweten, hoofdpijn, stoelgang, ed. Dat komt bij mij niet noodzakelijk aan bod. Mijn eerste vertrekpunt is altijd de levensgeschiedenis. Mijn tweede vertrekpunt is dan om te gaan kijken wat ik van dat verhaal terug vind in het systeem van die persoon, in het lichaam zelf. Daarvoor gebruik ik dan met name palpatietechnieken. Lichaamspalpatie, wat vooral in bepaalde Japanse scholen gebruikt wordt. De hara- of buikdiagnose (en ook wel nek en rug) vanuit de Kiiko Matsumotoschool waar , met bepaalde reflexieve zones op het lichaam wordt gewerkt. En zelf breid ik dat dan uit met meridiaanpalpatie en dan vooral het gebied van vingers tot elleboog en voet tot knie. Soms ook het hoofd en polsdiagnose maar dat gebruik ik eerder als ondersteuning om het beeld dat ik heb te bevestigen. Uiteraard gebruik je ook inspectie van het gelaat, de fysionomie, lichaamskenmerken, klank, geur, etc… Daarna kom ik pas tot een behandelstrategie.

“Dat palpatoire gedeelte is voor mij erg belangrijk. Ik kan wel bepaalde interpretaties hebben mbt het verhaal maar als ik daar niets van terug vind in het lichaam blijft het bij een theorie.”

Dan laat ik die gedachtegang over het probleem ook varen. Door je behandeling af te stemmen op wat je ook daadwerkelijk voelt wordt het voor de patiënt tastbaarder. Verandering is ook direct voelbaar, zowel voor jezelf als voor de persoon in kwestie.

Betekent dit dat je minder op Zangfu niveau werkt?

In onze opleiding was TCM de focus van het curriculum maar we hadden toch een aantal docenten die hier sterk van afweken. Mijn grootste probleem met TCM zoals ik het ervaren heb is dat het heel statisch is. Het werkt erg categoriserend. Het vertelt mij wat de toestand nu is, terwijl ik vooral geïnteresseerd ben in de onderliggende dynamiek. Hoe beïnvloedt de ene situatie de andere. Misschien dat dit ook wel mogelijk is vanuit een TCM kader, voor mij werkt dat niet. In de Shang han lun en Jing gui studies zit bv. enorm veel dynamiek. De verschillende stadia van Tai Yang – Shao yang, enz… Die theorie heeft me veel inzicht gebracht mbt dynamieken. Dat vind ik erg interessant. Gezien ik echter zelf minder affiniteit heb met kruiden heb ik ook dit kader van dynamiek meegenomen in mijn manier van werken met acupunctuur. Daarbij prik ik graag met lichte technieken.

Je bedoelt de Japanse technieken waarbij heel oppervlakkig geprikt wordt?

Ja maar zoals gezegd zijn er veel onderlinge verschillen. Zo is er de keiraku chiryo stijl of toyohari waarbij men zelfs de huid niet meer perforeert en dus echt op de huid gaat werken. Terwijl je dan ook weer erg agressieve stijlen hebt. Sommige zijn heel westers, andere weer heel klassiek. Zoals gezegd, er bestaat niet zoiets als DE Japanse acupunctuur. Onderling zijn die stijlen te verschillend om ze onder dezelfde noemer te plaatsen. Voor mij is het een integratie van Chinese en Japanse stijlen. Ik gebruik een aantal stijlen als achtergrond en uit die kennis probeer ik een zo goed mogelijk resultaat neer te zetten. Hoewel bepaalde stijlen me meer inspireren dan anderen. Stijlen zoals Kiiko Matsumoto en Jeffrey Yuen beïnvloeden in grote mate mijn manier van werken. Dat aangevuld met mijn diepe interesse voor Westerse psychotherapie en filosofie. Ook die aspecten bepalen de manier waarop ik naar een patiënt kijk en dus behandel.

Het gaat om de vraag: “wat is het om te leven?” en “wat betekent ziekte daarin?” Ziekte en gezondheid zijn twee heel dynamische concepten. Iemand wordt niet plotseling ziek en wordt ook niet zomaar gezond.

Je vermeld Jeffrey Yuen als grote invloed op je werk. Op welke manier spelen hij en het Daoisme een rol?

Hij heeft een enorme rijkdom aan interpretaties om een beeld te scheppen van de geschiedenis van Chinese geneeskunde. Hij presenteert ook niks als een vast systeem. De manier waarop hij je naar dingen laat kijken laat heel veel ruimte om bepaalde stukken op een flexibele manier in te vullen. Hij kijkt heel erg naar de persoon die hij voor zich heeft. Hoe die persoon resoneert met wat hij doet in zijn behandeling.

Hoe belangrijk zijn voor jou die klassieke teksten waar je het eerder over had?

Die beïnvloeden mijn werk heel sterk. Toch hebben veel moderne teksten mij geholpen om als beginner houvast te krijgen. Dat hokjesdenken waar ik het eerder over had. Hoewel de realiteit natuurlijk altijd complexer is dan de tekstboeken. Ik merk dat ook veel ervaren acupuncturisten toch nog zoekende zijn naar de methode die voor hen alles verklaart. In psychotherapie wordt er veel nadruk gelegd op het vinden van je eigen stem, je eigenheid in het behandelen. Ik denk dat dit voor acupunctuur ook zo is.

Een eigen visie vinden?

Zo zou je het kunnen noemen. Vaak propageren mensen hun stijl als zijnde de authentieke stijl of de superieure stijl, dat zie je in de martial arts wereld ook. Misschien komt dat vanuit de traditionele manier van lesgeven en specifieke meester-leerling verhouding. Je wordt geïnitieerd in een bepaald stijl, je wordt er in ondergedompeld en je volgt eerst 20 jaar lang wat je meester je zegt. Daarna pas kon je jezelf gaan onderscheiden, dat is nu héél anders geworden. Waar je vroeger 1 stijl 20 jaar lang deed krijg je nu soms in een paar jaar tijd 20 verschillende stijlen onder je neus geschoven. Die manier van onderwijs brengt de nodige uitdagingen met zich mee.

Hoe ziet een behandeling er bij jou uit?

Dat is erg verschillend. Je patiëntenbestand bestaat uit een enorme verscheidenheid aan klachten. Van mensen met tennisellebogen tot auto-immuunziektes. Een heel scala aan aandoeningen met een enorme variatie in complexiteit. Je manier van benadering daarentegen komt toch vaak vanuit je vooropleiding. Als ik zie hoe iemand met een achtergrond als fysiotherapeut te werk gaat dan is dat toch heel anders dan ik met een psychotherapeutische achtergrond, waardoor ik erg veel belang hecht aan psycho-emotionele factoren. Een klacht is altijd gekaderd vanuit een achtergrond. Er zit dus bij mij altijd een groot stuk therapeutische begeleiding in. Hoewel de behandeling altijd acupunctuur is en geen psychotherapie.

Betekent dat meer op het lichamelijke gericht?

Dat onderscheid bestaat niet hoewel we altijd de neiging hebben om die wel te maken. Er is altijd die samenhang tussen lichaam en geest. Daarom vind ik palpatie zo belangrijk. Het toont je hoe iemands verhaal belichaamd wordt. Blijf steeds kijken naar beide. Een probleem kan heel simpel zijn terwijl het heel moeilijk lijkt. Zo had ik bv. een patiënte die moeite had zwanger te worden. Heel zware voorgeschiedenis met allerlei emotionele trauma. Maar ze had ook bepaalde correcties gehad die lichamelijke littekens hadden achterlaten. In dit geval was het antwoord heel simpel om de littekens te ontstoren en ze werd spontaan zwanger. Wat ik wil zeggen is dat je jezelf ook niet mag verliezen in het verhaal. Als je jezelf teveel focust op één van beide mis je misschien het antwoord. Kijk naar het systeem, creëer daar ruimte. Andere voorbeelden zijn dan weer wel volledig emotioneel van aard zoals iemand met een auto-immuunziekte die voortkwam uit het onvermogen om zijn boosheid te uiten. Uiteindelijk proberen we met acupunctuur iemand te helpen door bewustzijn te brengen en dus leven te brengen op plekken waar dat misschien ontbreekt.

“Dan gaat de qi weer stromen en dan lost het wel op.

Dat is de natuur, je moet niet slimmer proberen zijn dan de natuur.

Je moet er alleen maar naartoe weten te gaan. “

BOEKENTIP: