Eind 2022 mochten we dit prachtige TCM koppel interviewen, Dôpey en Angie. Twee mensen die helemaal verweven zitten in de Chinese geneeskunde. Naast hun gespecialiseerde praktijk in Rotterdam ook uitgebreid actief binnen het grotere veld van TCM. Onder andere met hun activiteiten binnen de beroepsvereniging Zhong, het beroemde Dutch – TCM – congress en hun TCM community. Een leerrijk interview met een bijzonder specialisatie in sportgeneeskunde.

INTERVIEW Dôpey Calor en Angie Calor-Man

Hallo mijn naam is Angie Calor-Man.  Ik kom oorspronkelijk uit Amsterdam en heb daar acupunctuur en kruidenleer gestudeerd aan Shenzhou.  Samen met mijn man Dôpey Calor hebben wij een praktijk in Rotterdam.  We hebben twee zonen van 20 en 19 jaar oud, waarvan de oudste nu eveneens acupunctuur studeert.  Chinese geneeskunde zit bij ons in de familie zou je kunnen stellen.

Via mijn moeder ben ik in aanraking gekomen met Chinese geneeskunde. Ik had last van RSI en was bij Dôpey onder behandeling.  Tijdens zo’n behandeling besloot ik op zoek te gaan naar informatie over voedingsleer gebaseerd op de Chinese geneeskunde.  Ik heb van huis uit al veel praktische kennis over voeding meegekregen maar leer graag bij.

Allereerst ben ik toen een voedingscursus gaan volgen bij Jutta Koehler aan de Total Health Academy.  Vijf elementen voedingsleer was dat.  Vanuit mijn Chinese achtergrond merkte ik dat ik al heel veel van die materie in mij droeg.  Dat was erg leuk om te ervaren.  Na die cursus had ik honger naar meer en al snel was ik ingeschreven voor de Foundation  of Chinese Medicine. 

Vervolgens ben ik een drietal jaar kookworkshops gaan geven voor ik mezelf in de acupunctuur heb gestort.  De herbologie kwam er meteen na.  Ook daar weer merkte ik dat mijn Chinese opvoeding een groot voordeel was voor het beheersen van de stof.

Hallo mijn naam is Dôpey.  Ik heb allereerst rechten gestudeerd en daarna tandtechniek.  Ik was eigenaar van een Tandtechnicus Laboratorium gespecialiseerd in het vervaardigen van prothesewerk, kronen en bruggen. Erg precies werk dus. 

Met als gevolg dat ik RSI kreeg.  Ik ging met mijn elleboogklachten naar de fysiotherapeut maar dat mocht niet baten.   Een vriend van mij echter deed acupressuur.  Hij duwde op een paar plekjes en ik voelde het meteen stromen.  Ik was erg onder de indruk en was meteen dermate overtuigd dat ik zelf op onderzoek ging.  De wereld van massage ging voor me open.  Via Thailand en China kwam ik bij tuina en shiatsu terecht.  Op die manier kwam ik in aanraking met de meridianen en zo kwam ik op het idee om Chinese geneeskunde te studeren.

Oorspronkelijk begon ik met huis aan huis bezoeken.  Daarbij deed ik echt nog puur manuele therapie.  Massage en met name acupressuur.  Zodra ik de overstap maakte naar acupunctuur heb ik een praktijkruimte gehuurd.  Dat was in eerste instantie in Kralingen.  De locatie waar we nu zitten, hebben we drie jaar.  De kruidenopleiding heb ik samen met Angie gedaan.

De acupunctuur en kruiden heb je in Nederland gedaan maar bij de Tuina hoor ik je Thailand en China zeggen.  Was daar een groot verschil in qua opleiding hier?

In China heb ik zelf niet de hele opleiding gedaan inderdaad.  Die duurt zes jaar fulltime waarvan de eerste twee jaar algemeen geneeskunde.  Daarna kies je welke specialisatie je opgaat.  Westers of traditioneel Chinees.  Zelf merkte ik dat veel studenten neurologie kozen omdat het wel Westers is maar toch dichter bij de Chinese aanpak ligt. 

Omdat het vanwege mijn gezinssituatie onmogelijk was fulltime daar te studeren ging ik een paar maanden per jaar.  Uiteindelijk heb ik al mijn tuina specialisatie daar afgerond.  Thaise Medische Massage (acupressuur) heb ik in Thailand gedaan. Daar heb ik een goede basis ingelegd en vervolgens kennis opgedaan van zowel noord als zuid stijl. 

In dat systeem werk je eveneens met meridianen, net als bij shiatsu en tuina dus.  Alleen de Thaise versie heeft 10 oppervlakkige hoofd-energiebanen ten opzichte van 12 in TCM.  De Thaise medische kant neigt overigens net iets meer naar het Ayurvedische systeem dan naar TCM.  Dat is niet zo gek gezien ze linguistisch evenees dichter bij elkaar liggen.  Wat betreft massage is het echt een plus dat ik die verschillende stijlen beheers.  Ze vullen elkaar aan en het geeft me een hele brede toolbox wat betreft oosterse manuele therapie.

Vinden jullie het belangrijk voor jullie praktijk dat je dat brede aanbod hebt van tuina, acu en kruiden? Wat voor meerwaarde heeft dat?

D: Dat heeft een enorme meerwaarde.  Maar dat is vrij logisch.  Het zijn namelijk de drie pijlers van de klassiek Chinese geneeskunde: tuina, acupunctuur en kruiden.  In West Europa en Noord Amerika hebben ze dat gesplitst.  Daarbij is acupunctuur echt de fakkeldrager geworden van het hele TCM verhaal.  Misschien om het makkelijker te kunnen implementeren in het Westerse systeem.  Als je echter kijkt naar Azië dan zie je dat al die onderdelen bij elkaar horen.

Jullie hebben die uitgebreide toolbox en hiermee specialiseren jullie zich in de begeleiding van sporters?

D: Klopt.  Ikzelf heb altijd veel gesport.  Daarbij beoefende ik verschillende takken van sport en had ik gewoonweg een uitgebreid netwerk binnen de sportwereld.  Op die manier is dat een beetje vanzelf gegroeid.  Mensen kennen je en weten op een gegeven moment van het bestaan van je praktijk.  Zo kreeg ik heel veel ervaring met de begeleiding van sporters en groeide de specialisatie natuurlijk. 

Als sporters naar een fysio of acupuncturist gaan lopen ze vaak tegen het probleem dat ze zich niet helemaal begrepen voelen.  Dat is niet zo gek, want die therapeut kent de sport te weinig.  De specifieke bewegingen of blessures die bij zo’n sport horen.  Daarnaast zijn er weinig therapeuten die echt weten hoe ze met een getraind lichaam om moeten gaan. 

Er komen hier allerlei sporters.  Powerlifters, bodybuilders, basketbal, voetbal, hardlopers, tennis, baseball, … noem maar op.  Met veel van die sporten heb ik hands on ervaring.  Er komen hier met name veel krachtsporters en dat is echt mijn specialiteit.  Dat heb ik zelf jarenlang intensief beoefent. 

Dat betekent dat je te maken krijgt met zwaar getrainde lichamen, overdreven spiermassa.  Dat is een stukje waar veel therapeuten moeite mee hebben.  Die meeteenheden van je opleiding zijn hier helemaal niet meer van toepassing.  Daarnaast is het zo dat dit soort sporten heel specifieke blessures kennen.  Die blessures begrijp ik door en door want ik ben er zelf zo vaak tegenaan gelopen.

Je zegt, ze zijn niet gewend om om te gaan met zo’n getraind lichaam, de meeteenheden zijn anders.  Hoe beïnvloedt dat je puntkeuze of de manier van lokaliseren? 

Kijk die tepel bv. is veel verder verwijderd van de middellijn dan bij een regulier persoon.  Je kunt die instructie voor de maagmeridiaan dus niet zomaar klakkeloos overnemen.  Er is natuurlijk wel een soort conversie die je kunt doen maar dat heb je ook als iemand super mager is of net heel groot.  Je moet blijven nadenken.  Palperen is belangrijk.  Vaak geeft de persoon zelf wel aan waar je moet zijn.  Palpatie is echt super belangrijk.  Dat betekent dat je je anatomie op orde moet hebben.  Naar mijn mening is dat een stukje waar we binnen de TCM nog veel vooruitgang kunnen maken.  Daar wordt immers bitter weinig aandacht aan besteed binnen de opleiding in het Westen.  Niet alleen vanuit een Westerse optiek maar specifiek vanuit die TCM aanpak.  Dat is bij elk persoon belangrijk maar bij getrainde lichamen des te meer.

Het spier-peessysteem is enorm belangrijk.  Dat krijgt veel te weinig aandacht in de opleiding.  Daarnaast zou je kunnen werken met videomateriaal waarbij aan de hand van dissectie getoond wordt hoe die spieren en pezen nu echt lopen, hoe dat eruitziet en hoe dat werkt.  Ontleding van het lichaam.  En vervolgens met een TCM bril kijken daarnaar.  Je kijkt waar de punten liggen en wat daar daadwerkelijk onder ligt.  Wat gebeurt er als een spier contraheert?  Hoe beïnvloedt dat de pees of de spier, of net dat acupunctuurpunt.  Dat is een groot voordeel van eerst tuina of massage te doen.  Je leert werken met een lichaam.  Sommige acupuncturisten hebben erg weinig kennis van het menselijk lichaam of hebben zelden iemand echt aangeraakt.  Dan wordt het natuurlijk ook erg moeilijk om naalden te zetten.  Je komt meer obstakels tegen.  Dat is het gevolg van puur theoretische en met plaatjes te werken in de plaats van hands on.

Jij hebt die tuina achtergrond niet Angie – merk je daar inderdaad die obstakels?

Zeer zeker.  Daarom laat ik de sportklachten ook voor Dôpey.  Ik heb daar gewoon te weinig ervaring in.  De cliënt verdient de best beschikbare behandeling en die ligt in dat geval bij Dôpey.  De vertaalslag die ik altijd maak is die naar de kruidenleer.  Dat is reflexmatig, net zoals Dopey van nature iemands anatomie doorziet. 

Kruiden zijn echter een essentieel onderdeel van de Chinese geneeskunde.  Kruiden werkt in bepaalde gevallen beter dan (alleen) acupunctuur.  Je kunt kruiden echt voor heel veel klachten inzetten.  Niet alleen voor de hand liggende interne aangelegenheden maar ook voor zoiets als een frozen shoulder.

Wat voor sportklachten kom je zoal tegen?

Dat hangt af van de periode van het jaar.  Afhankelijk van de fase waarin de sporter zit.  Bijvoorbeeld als er veel powerlift wedstrijden zijn, dan krijg ik die over de vloer voor een gedegen voorbereiding.  Je kunt namelijk TCM inzetten om een atleet sterker te maken.  Een soort boost zeg maar.  Vaak denkt men bij geneeskunde alleen aan blessure gerelateerde behandelingen.  Zo komt men vaak bij ons terecht.  Dan ziet men dat het werkt en beseffen ze dat er misschien wel meer mogelijk is.  Van blessurepreventie tot optimalisatie in het teken van een wedstrijd.  Een soort van legale doping zeg maar.  Die voorsprong wil men dan doortrekken ook buiten het wedstrijdseizoen. 

Kun je dat eens uitleggen, hoe je zo’n sporter ondersteunt in de voorbereiding naar een wedstrijd?

Wij werken hier best veel met professionele atleten.  Dat betekent dat ze een programma hebben en een coach.  Omdat ik zelf veel powerlifting heb gedaan weet ik hoe zo’n voorbereiding eruitziet.  Ik weet waar ze het over hebben als ze met specifiek vakjargon aankomen.  Zo kan ik beter corrigeren, tips geven.  In hun uitvoering van oefeningen om te voorkomen of begrijpen hoe die blessure er in eerste instantie gekomen is.  Het is dus naast behandeling zeker ook een stukje coaching.  Dat gebeurt als het ware spontaan.  Doordat ze inzien dat je hen begrijpt nemen ze je zelf mee dieper in het verhaal.  Sommigen laten bijvoorbeeld filmpjes zien van een training of wedstrijd.  Zo krijg ik nog meer inzicht.  Vervolgens help je ze met cupping of acupunctuur om ze los te krijgen.  Ontspannen maar niet te want dat is niet optimaal zo vlak voor een wedstrijd.

Die voorbereiding.  Is dat vlak voor een wedstrijd, een paar weken op voorhand.  Hoe moet ik dat zien?

Vaak heb je het dan over de weken ervoor.  Vanaf drie tot vier dagen voor de wedstrijd niet meer.  Soms zie je bijvoorbeeld wel eens dat iemand een zwakke schouder heeft en die doet dan een bankdrukwedstrijd.   In de weken daarvoor help je die persoon dan om de schouder te optimaliseren.  Die pezen sterk maken zodat ze de belasting aankunnen.  Electro-acupunctuur is daar een heel geschikte techniek.  De hele boel stimuleren. 

Maar naast dergelijke preventieve acties kun je behandelingen afstemmen op het trainingsschema.  Als je weet wanneer ze willen pieken dan ga je vlak voor zo’n training heel de boel los maken.  Dat vereist echter wel weer die diepgaande anatomische kennis.  Je moet weten hoe die spier samentrekt en welke spieren precies ingezet worden bij een beweging als bankdrukken bijvoorbeeld.  Alleen dan weet je waar je moet gaan werken met je electro-acupunctuur.  Als topsporter is dat echt super interessant.  Niet voor niets komt de top van Nederland hier over de vloer.

Is zoiets geïntegreerd in de topsportwereld of ben je daar een unicum in?

Helaas ben ik daar inderdaad eerder een enkeling in.  Het is zeker niet geïntegreerd in de topsport.  Zeker niet in de mainstream sporten zoals voetbal.  Nu behandel ik wel voetballers, maar dan vanaf de 1^e divisie en daaronder.  Ere divisie spelers die zien we hier doorgaans niet.  Dat komt vaak omdat ze een bepaalde professionele begeleiding hebben en die zien liever niet dat de spelers buitenshuis behandelingen ondergaan ook al is er hier en daar wel een enkeling tot op eigen initiatief zoiets opzoekt.  De clubs zijn er echter meestal niet zo blij mee.  Die zijn daar erg behoudend in. 

Dat is natuurlijk niet anders dan de integratie van TCM in het reguliere medische circuit.  Bij voetballers gaat het echter niet zozeer om de voorbereiding naar een wedstrijd.  Die zijn er immers elke week en er kan van alles gebeuren in zo’n wedstrijdseizoen.  Bij hen gaat het vaak om blessures en dan met name knie klachten.   Ook hier weer is electro-acupunctuur een super middel om in te zetten.   Net zoals bij een tenniselleboog of golfarm.  Met peesklachten werkt electro erg goed, zolang je maar de juiste frequentie hebt. 

Kun je daar iets meer over vertellen – over die electro-acupunctuur?

D: Met electro-acupunctuur stimuleer je sterker dan gewone acupunctuur.  Niet alleen dat, de contractie van spieren gebeurt via neuronen, dat is een verhaal van elektrische ladingen die overspringen.  Daarbij dien je goed te letten op je positief en negatief, je wil alles in één richting stimuleren.  Verder doe je wat je met reguliere acupunctuur ook doet.  Je stimuleert en de circulatie komt op gang.  Voor peesklachten is het specifiek goed omdat net daar die circulatie minder is.  Die pezen hebben een sterkere stimulans nodig.  Vandaar electro.  Wat belangrijk is bij electro acupunctuur is de frequentie die je gebruikt.  Je hebt bijvoorbeeld een grote spiergroep die vastzit.  Dan is de contractie van de spier hard en geleidelijk aan komt die los.  Naarmate de spier losser komt, zal de bewegingsuitslag groter worden.  Daarbij dien je geleidelijk het volume en de frequentie lager te zetten.  Uiteraard betekent dat niet dat electro beter is voor alles.  Hele yin klachten of mensen met weinig qi ga je niet op die manier behandelen.  Maar een sporter, die heeft een heleboel qi.  Electro zorgt er namelijk voor dat de qi verspreid (disperced) – die sporter kan dat hebben, een deficiënte persoon minder.  Die behandel je dan weer beter met kruiden.

Hoe kun je vanuit de kruidenleer iemand ondersteunen?

A: Dat hangt natuurlijk af van de klacht.  Wat ik wel merk is dat hier in Nederland mensen pilvorm gewoon zijn.  Een lagere dosering dus die je langzaam in het systeem brengt.  Iemand die laag in energie zit kan dat makkelijk verdragen.  Ruwe kruiden, koken en dan drinken, 2maal op een dag.  Dat kunnen de meeste personen hier niet aan, het zou er terug uit komen.  Je wil met kruiden dus met name ook gaan nadenken in welke vorm je de kruiden wenst toe te dienen.  Daarbij onderscheid je drie types: de ruwe kruiden, de granules en de pilvorm.  Granules zijn poedervorm die je in water oplost.  Voor veel mensen is ook dat nog lastig, vandaar dat pilvorm de meest gebruikte vorm is.  Granules kun je eventueel in veggiecaps stoppen waardoor je een tussenvorm krijgt.  Dat zijn onze drie meest voorkomende types kruideninterventie: pil, granule of veggie cap.  Ruwe kruiden gebruiken we zo goed als nooit tenzij het om producten gaat die je als voeding kunt inzetten.  Wat we wel doen met ruwe kruiden is balsems maken.  Specifieke balsems voor sporters.  Dat soort balsems kent men vnl. van de tijgerbalsems.  Onze op maat gemaakte formule is veel milder voor de huid en werkt een stuk dieper in.  Daarmee kun je verschillende kruiden inzetten naargelang het doel wat je beoogt.

Wat voor pasta’s maken jullie?  Stel ik heb knieklachten – kun je daar wat voor maken?  Wat moet ik me daarbij voorstellen?

Je kunt bv. balsems op verschillende sterktes maken.  Balsems voor of tijdens het sporten en na het sporten.  De balsems worden niet zoals de bekende tijgerbalsem heel heet of koud.  Ze werken met name dieper in om de pezen goed te laten doorbloeden.  Dat sterke effect van de bekende tijgerbalsem is eigenlijk niet meer dan een commerciële truck.  Mensen willen iets voelen, dan werkt het in hun beleving.  Zulke balsems werken veel minder diep in.  Daarbij is zo’n balsem vrij agressief. Zoiets kun je niet dagenlang smeren.

Maar je kunt inderdaad balsems maken voor specifieke klachten of zones.  Een bepaald kruid trekt een welbepaalde meridiaan in.  Dus door middel van het selecteren van specifieke kruiden, bepaal je de werking van de balsem. Wil je met de balsem meer naar de onderrug, schouders of ledematen?  Een balsem maken is echter erg veel werk.  Het komt dan ook zelden voor dat ik echt specifiek voor één persoon speciaal een balsem ga maken.  Ik kijk naar wat de meest voorkomende klachten zijn en daar maak ik dan een balsem op.  Als de klacht acuut is wil je die balsem bij de hand hebben.  Je hebt dan geen tijd om die nog te maken. 

Hoe ziet zo’n productieproces er uit?

Voor een vloeibare kruidenformule gebruiken we een speciale grinder om ruwe kruiden tot heel fijn poeder te vermalen.  Dit wordt dan getrokken in alcohol of olie.  Voor een balsem gebruiken wij naast kruiden, essentiële olie en lokale bijenwas.  Bij de bijenwas laat je die na het vermengen uitharden.

Wij gebruiken in verhouding tot bv. een tijgerbalsem relatief veel kruiden.  Daarbij weten we exact wat we erin stoppen en weten we dus ook precies wat de werking zal zijn.  Bij veel tijgerbalsems is dat toch anders omdat het een minimaal aan kruiden bevat en hier moet je de producent erop vertrouwen. Daarmee is het veel minder doelgericht dan de balsems die wij gebruiken. 

Als ik het zou samenvatten dan kun je kruiden inzetten op verschillende manieren.  De ruwe kruiden, wat jullie zelden doen vanwege het belastende karakter.   De granules, pilvorm en veggiecaps.  Daarnaast heb je balsems en essentiële oliën.  Zeg ik dat goed?

Je vergeet nog de tinctuur.  Das is dan weer met als basis alcohol.  Meestal is dat op basis van vodka en één kruid. Je laat het kruid erin trekken en vervolgens wordt het veelal druppelsgewijs toegediend.  Die maken we echter niet zelf.  Wat we wel zelf maken op basis van alcohol is een Dit Da Jow (Kantonees) ofwel Die Da Jiu (Mandarijn).  Dat is meestal witte / chinese wijn en een combinatie van kruiden, maar kan ook met olie gemaakt worden.  Deze wordt vervolgens rechtstreeks op de huid gebruikt of met een compress.  Bij de essentiële olie dien je na het proces de olie eruit te trekken wat betekent dat je erg veel kruiden nodig hebt, liefst vers want dan trek je het meeste eruit.  Dat is dus best een duur proces.  Daarom produceren we niet alle oliën zelf.  Als we weten dat er een kwalitatief goede olie voor een specifiek doel bestaat dan kopen we die gewoon in.  Waar balsems veelal worden ingezet bij vermoeide spieren of andere spier pees klachten, gebruik je de oliën bij het verwerken van trauma.  Blauwe plekken, kneuzingen, …   Dat soort behandelingen haal ken ik zelf met name op de alcoholbasis maar omdat olie veelal smeerbaarder is geven veel mensen daar de voorkeur aan.  Met alcohol heb je het bijkomstige effect dat het erg verwarmend is vanwege de aard van alcohol. 

Jullie zijn ook actief met een TCM Community—kun je daar wat meer over vertellen?

Het voordeel van met sporters te werken is dat je veel social media exposure krijgt.  Het is toch vaak een wat jongere doelgroep die heel actief is op deze media.  Zo is het ontstaan dat ik best veel volgers kreeg, ook internationaal.  Mensen zien wat we doen en gingen vragen stellen.  Vanuit mezelf deed ik al veel interviews met professionals.  Gewoon om zelf te leren.  Toen ik steeds meer vragen ging krijgen over al die onderwerpen kreeg ik het idee om al die kennis die wij verzamelden beschikbaar te stellen voor iedereen.  Zo is TCM community ontstaan.  Een onpartijdig platform waar iedereen kan leren over TCM.

Voor wie is deze community bedoeld?

In eerste instantie was de insteek dat het voor therapeuten zou zijn.  Ondertussen hebben we dat uitgebreid naar studenten TCM en uiteindelijk evolueert het waarschijnlijk zo dat we ook een stuk publieke informatie willen gaan opzetten.  Althans die trend zien we nu ontstaan.  Wij willen met TCM Community laten zien dat ons vak deskundig en professioneel is.  Dit kunnen we naast ons platform ook doen met events.  Eerder dit jaar was ons proefstuk aan de beurt.  Dat was heel goed verlopen en we kregen tal van positieve feedback.  Het idee is dat we dergelijke events over het hele land zullen opzetten.  De insteek is daarbij om professionals samen te brengen, van elkaar te leren en op die manier een stukje het publiek onderwijzen.  Wat we belangrijk vinden is dat de TCM community een eenheid gaat vormen.  Die eenheid moet zorgen voor een betere integratie binnen de reguliere zorg.    Denk maar aan het doorverwijzen vanuit de fysio of arts.  Dit streven naar eenheid en integratie zien we ook binnen onze beroepsvereniging NVTCG Zhong waar wij betrokken zijn bij de organisatie van het jaarlijkse Dutch TCM Congress.

Hebt u nog 3 tips voor het bevorderen van gezondheid en welzijn?

1. Voeding is een sleutel van gezondheid.  Niet alleen wat je eet, maar in relatie tot de seizoenen, de vijf elementen leer, …   Probeer daarbij voeding niet te zien als vorm van dieet maar als levenswijze.

2. Bewegen is een tweede sleutel.  In combinatie met ademhaling is dat een ware zegen.  Dat hoeft daarom niet altijd body-mind zijn zoals yoga en qigong.  Zwemmen bv. is een uitstekende sport die het hele lichaam in beweging zet en het ademhalingsstelsel optimaal activeert.  Het is overigens een erg veilige vorm van bewegen in relatie tot blessures.

3. Babysteps – zowel in voeding als beweging.  Stap voor stap een gezonde leefstijl aanmeten.  Niet in één keer alles omgooien maar rustig aan.  Lees je in, maak die kleine stapjes en voor je het weet is je leefstijl veel meer afgestemd op dat wat jij nodig hebt.

.

LEES HIER HET INTERVIEW MET DOPEY CALOR EN ANGIE CALOR MAN

Eind 2022 mochten we dit interview doen met Christine van Toor – Zaalberg. En eerlijk is eerlijk, we waren onder de indruk. Zo erg zelfs dat tot op de dag van vandaag Christine onze place to go is wanneer we tegen een probleem aanlopen met onze kids (geboren 2020 en 2022). Ook al is het sinds onze verhuis naar België ondertussen zo’n 2u30 rijden. Er zijn maar weinig TCM’rs gespecialiseerd in kinderen en dit is zeker en vast een specialiste. Niet alleen door haar onmetelijke bagage aan kennis maar vooral door haar feeling hoe ze om moet gaan met kinderen. Een onmisbaar aspect van elke kindertherapeut. We zijn heel dankbaar dat we deze prachtige dame hebben leren kennen en onze kinderen des te meer mochten ze het beseffen. Geniet van het interview.

INTERVIEW Christine van Toor

Mijn naam is Christine van Toor en als acupuncturist en herbalist ben ik gespecialiseerd in het behandelen van kinderen.  Dat doe ik ondertussen zo’n 20 jaar.  Mijn leermeester was Alex Tiberi die helaas is overleden.  Naast de twee maandelijkse lessen die ik bij hem volgde via Qing Bai mocht ik stage lopen in zijn praktijk in San Diego.  Daarnaast heb ik les gehad van Steven Cowen, Harriet Beinfield en Efren Korngold.  Zij zijn eigenaar van Gentle Warriors.  Een kruidenlijn speciaal voor kinderen.   Tevens ben ik onderwezen in Shonishin (Japanse kinderacupunctuur) en Japanse meridiaantherapie.  De kruidenopleiding heb ik dan weer bij Yan Schroen gevolgd. 

Sinds twee jaar geef ik nu zelf bijscholingen aan Qing Bai.  Toen Alex Tiberi kwam te overlijden was er niemand meer die over kinderen kon praten en heb ik als het ware de stok overgenomen.  Les geven is weliswaar enigszins buiten mijn comfort zone maar de materie is te belangrijk om verloren te gaan.  Kinderen behandelen is nu eenmaal een vak op zich.  Het is een heel andere tak van sport dan het behandelen van volwassenen.

Bij kinderen is het allerbelangrijkste om goed te leren observeren. Hoe ziet het gelaat er uit, de lichaamsvorm, hoe lopen ze, hoe ruiken ze, ….  Daar begin je mee.  Daarnaast is palpatie eveneens een belangrijke techniek.   Volwassenen kun je van kop tot teen uitvragen.  Bij kinderen is dat lastig, zeker bij de allerjongste.  Ze hebben dat verbale vermogen nog niet.  De ouders die vraag je uiteraard wel uit maar daar zit altijd een bias en ook zij weten niet altijd wat het kind precies ervaart.  Daarom is dat stukje non-verbale diagnose extra belangrijk. 

Is er daar binnen de opleiding extra aandacht voor?  Voor zaken zoals facial reading en palpatie?

Facial reading is inderdaad een belangrijk aspect.  Hoe observeer je de shen?  Wat zie je aan ogen, oren, mond, gelaatskleur?  En belangrijker nog – wat betekent het?  Simpel voorbeeld.  Een klein blauw streepje tussen de ogen betekent bijvoorbeeld dat er milt yang xu is.  De observatie van het kind gebeurt nadat je het gesprek met de ouders hebt gevoerd.  Daarmee begin ik.

Het liefst houd ik de gesprekken over klachten en de eventuele problematiek van het ouderschap of zwangerschap weg van het kind.  Met het kind zelf probeer ik luchtig contact te maken.  Praten over de juf, het lievelingseten, ed…   is veel makkelijker om een verbinding te krijgen met het kind.   Een gesprek over klachten is altijd belastend voor het kind.  Zeker als je moeder of vader daar zit en allerlei onderwerpen uit de kast haalt.  Dat soort gesprekken vangen ze echt wel op en komt bij hen binnen.  Als het kind zelf aangeeft hierover in gesprek te willen gaan, prima.  Maar dat gebeurt dan met name met wat oudere kinderen.

Met de jongsten gaat het toch echt meer over het aanraken en observeren.  Super belangrijk is dat het altijd op basis van vertrouwen gaat.  Mag ik je aanraken?  Mag ik je tong zien, pols voelen, buik voelen?  Dat doe je steevast met het grootste respect.  Die kinderen hebben tenslotte niet zelf gekozen om bij jou te komen.  Een volwassene heeft de keuze om aan te geven of men wel of niet behandeld wil worden door jou.  Of zij instemmen.  Een kind heeft dat niet.  Daarom moet je extra respect en zorg in je benadering leggen.  Alles wat je mag doen is winst.  Ondanks dat ik zelf behandel geef ik ook altijd oefeningen mee voor de ouders.  Uitleg over hoe ze kunnen behandelen met tuina of guasha, met magneetjes, enz…  Zij zijn tenslotte de beste behandelaren.  Onderwijs de ouders, zo help je het kind.

Je zegt onderwijs de ouders – is dat dan puur op therapeutisch handelen of ook op andere vlakken?

Dat is op allerlei vlakken.  Hoe je met je kind omgaat en communiceert is heel belangrijk.  Ik zal je een vb. geven.  Ik zie best veel kinderen met ADHD.  Het enige wat die kinderen horen is afwijzing.  “Hou op – schei uit – blijf zitten – doe eens normaal – …  Dat zijn allemaal vormen van afwijzing, van zeggen: wat jij doet is niet goed.  Terwijl net die kinderen een groot gebrek aan zelfvertrouwen hebben. 

Een gebrek wat ze overschreeuwen met druk gedrag.  Beloon ze liever voor wat ze wel kunnen.  Want op allerlei vlakken zijn ze net wel beter.  Vaak overzien ze beter en herkennen patronen veel sneller dan een gemiddeld kind.  En dat stukje, vind ik, behoort eveneens tot mijn opvoedkundige taak.  Vandaar dat dit ook in de opleiding aan bod komt.

Je vraagt ouders steevast ook naar het bedritueel.  Rust – ritme – en regelmaat.  Die drie aspecten, daar wil je inzicht in krijgen.  Als jij tegen een ADHD kind zegt dat hij naar bed mag wanneer hij dat wil creëert dit onrust.   Die heeft structuur nodig.  Net als alle kinderen.  Dan kun je wel naaldjes zetten maar dan pak je de oorzaak niet weg.  Maar wat echt belangrijk is, is dat je kinderen beschermd in hun zijn.  Begeleiding van.  Dat is een stukje waar ik het met mijn mentoren Alex Tiberi en Stephen Cowan heel veel heb over gehad.

Binnen de zienswijzen op opvoeding heb je natuurlijk allerlei verschillende stromingen…

Zeker.  Alles hangt af van het type kind waarmee je te maken hebt.  Daar zijn er vijf van.  In correlatie met de wuxing theorie.  Het hout kind, vuur kind, aarde kind, metaal kind en water kind.  Dit is één van de kernpunten in de basiscursus.  Welk type kind heb je voor je?  Dit is een centrale vraag.  Ik geef een voorbeeld:  Een hout kind gaat altijd op zoek naar de grenzen.  Nee is dan een poging om verder te gaan.  Die hebben behoefte aan beweging.  Daar zeg je: kom we gaan naar de speeltuin en die is meteen vertrokken.  Een metaal kind is dan weer heel anders.  Die houden veel meer van situaties overzien, structuur en ritme.   Daar kun je beter zeggen:  zullen we over een half uurtje naar de speeltuin gaan?  Dan kan die er even over nadenken en zich mentaal voorbereiden op de verandering.  Dat is een heel andere manier van benaderen. 

Daarbij wil je te allen tijde rekening houden met het type dat jij bent.  Dat is je persoonlijke bias.  De observatie maak je aan de hand van de vijf elementenleer maar je houdt uiteraard ook rekening met het verhaal van de ouders.  Is het kind snel bang?  Eet hij graag?  Is hij enthousiast?  Is hij koesterend of verzorgend?  Dat zijn die kinderen waarvan de juf zegt: ga maar naast haar zitten want zij legt het wel uit.  Dan weet je zeker dat dit een aarde type kind is. 

Een kind heeft vaak geen keuze of het al dan niet behandeld wil worden door jou.  Daarom dien je te allen tijde met extra aandacht, respect en zorg het kind te benaderen.

Alles wat je mag doen is winst.

Zit daar een verschil in met hoe je bij volwassenen het type bepaalt?

Niet echt.  Alleen bij kinderen heb je nog veel meer het zuivere type.  Volwassenen zijn vaak door al hun ervaringen en indrukken, een mengvorm van verschillende types.  Een vrouw bv. zal te allen tijde een beetje aarde worden wanneer zij moeder wordt.  Dan komt dat verzorgende sowieso in je naar boven.  Dat gebeurt door levensgebeurtenissen maar ook door je opvoeding of correcties op je gedrag.  Stel dat je een metaal vader hebt, die is gek op structuur.  En jij als kind bent een vuurtype… Nou dan weet je meteen dat dit een kind is die onder de duim wordt gehouden want die vader houdt nu eenmaal niet van verrassingen.  En zo krijg je een aanpassing in het gedrag van dit vuurkind. 

Betekent dit dat je het type van de ouders meeneemt in je diagnose?

Altijd.  Dat geeft tenslotte veel informatie.  Onze communicatie met elkaar is 80% non-verbaal.  Al helemaal met kinderen.  Die wisselwerking tussen de types geeft je heel veel inzicht in wat voor patronen er onderling kunnen bestaan en welke impact dat heeft.  De onderliggende patronen binnen het gezin.  De verhouding van de ouders tov het kind is heel belangrijk. 

Een kind is tot een bepaalde leeftijd te alle tijde afhankelijk van de ouders.  Dat geeft een bepaalde machtspositie.  Maw. De ouders bepalen.  Misschien heeft dat kind behoefte aan rust – ritme en regelmaat.  Maar zijn de ouders ook bereid om dat te voorzien?  Twee hout ouders die houden van reizen en avontuur vragen om structuur in hun leven en daarmee dat van het kind aan te brengen, is heel lastig.  Als die een metaal kind hebben dat nergens heen wil, dan heb je dus een probleem.  Alleen al inzicht krijgen in die verhoudingen is voor de ouders zinvol.  Dat ze het herkennen.  Ik heb wel eens een ADHD kind op bezoek gehad met twee hout ouders.  Die wisten niet wat ze gingen doen op een dag, alles gebeurde spontaan.  Geen structuur, geen grenzen.  En dat kind was zelf ook hout.  Nou dat ontspoorde dus volledig.  Dat kind werd zo overprikkeld.  Hij brandde helemaal op.  Toen zijn ze van midden in de stad naar een rustig dorp verhuisd om zo toch iets meer rust te creëren in de omgeving.  Dat werkte op zich al prima.

Ik hoor hier met name dat het type kind gaat over persoonlijkheid.  Zit daar nog meer achter?

Het heeft eveneens te maken met de bouw van het kind.  Hoe het kind beweegt, waar het van houdt.  Metaalkinderen bv. hebben vaak een mono-dieet.   Dat zijn kinderen die alleen zachte dingen willen eten.  Maar naast bouw en lichaamspostuur kijk je ook naar kleur en andere uiterlijke kenmerken.  Het is dus niet alleen op meer mentaal en persoonlijkheidsniveau maar ook fysische kenmerken.  Dat type vertelt je waar dit kind kwetsbaar voor is.  Het type kind in combinatie met de type klacht vertelt je wat de beste tijd voor behandelen is.  De vijf elementenleer zit in je diagnose van het type kind en de type klacht.  Die combinatie.  Als je eenmaal weet waar je moet kijken en hoe je moet kijken is het heel makkelijk want kinderen hebben nu eenmaal niet zo veel patronen.  Ze zijn nog puur en hebben vaak dezelfde basis klachten.  Maag milt is deficiënt, lever is in excess.  Die pathologieën komen heel vaak voor.

Je begint dus met observatie van kind en ouders.  Je bevraagt de ouders en voelt evt. het kind.  Wat voor behandelmethodes kan ik verwachten?

Kijk, op zich elk kind kun je prikken.  De vraag is: wil je dat ook?  Is het noodzakelijk?  Hun systeem is tenslotte nog onvolledig.  Vaak ben je beter af met kindertuina of guasha, met magneten of electro-acupunctuur.  Je kunt cupping doen.  Het hangt af van welk kind je voor je hebt.  Bij het prikken hoef je overigens de naalden niet te laten zitten.  Je zet ze erin en je haalt ze eruit.  Daarbij hoef je maar één kant te prikken, dat is voldoende.  Kinderen hebben veel minder behandelingen nodig omdat ze veel heftiger reageren op de behandeling.  Daarnaast kun je uiteraard ook moxa gebruiken maar mijn persoonlijke favoriet is kruiden. 

Voor mij is het allerbelangrijkste de relatie met het kind. Opbouwen van vertrouwen.  De eerste keren raak ik ze bijna niet aan als ze dat niet willen.  Observeren, palperen, ruiken, … die dingen zijn belangrijk.  Dat het kind dat toelaat.  Als je al die dingen mag, dan kun je al heel makkelijk een kruidenformule voorschrijven.  Vervolgens zien ze je vaker, groeit het vertrouwen en opent zich het pallet aan behandelmogelijkheden. 

Dat was voor mij ook de reden om de kinderboeken te gaan schrijven die ik recent heb uitgebracht.  Als centrum hebben we nl. een nauwe samenwerking met het Juliana Kinder Ziekenhuis (JKZ).  Van daaruit krijgen we vaak doorverwijzingen maar als mensen het woord acupuncturist horen, haakt 60% van de mensen af.  Puur en alleen om het feit dat ze denken dat we exclusief met naalden werken en ze dat niet geschikt vinden voor hun kind.  De kinderboekjes beschrijven dan ook heel mooi welke verschillende mogelijkheden er zijn bij ons als TCM therapeut.

In dat opzicht is acupuncturist misschien een te éénzijdige benaming van uw beroep…

Zeker weten.  Kruidengeneeskunde neemt overigens een veel grotere rol in binnen TCM dan acupunctuur.  Alleen die tak is een ondergeschoven kindje terwijl acupunctuur net op de voorgrond wordt gezet als zijnde kartrekker voor de hele TCM community.  Deels omdat die nu eenmaal vergoed wordt door de zorgverzekeraar.  Toch vind ik het bijna noodzaak dat als je kinderen gaat behandelen, je wel degelijk verstand hebt van kruiden.

Zit daar verschil in als je hebt over kruiden voor kinderen of voor volwassenen?

Absoluut.  Allereerst ligt de dosering niet zo hoog.  Maar je kiest gewoonweg vaak andere kruiden.  De hele scherpe, bittere kruiden vermijd ik liever.  Je neigt sneller naar de wat zoetere kruiden die hetzelfde effect hebben.  Je houdt rekening met de smaak.  Als je een hout kind voor je hebt kun je die best bittere kruiden voorschrijven.  Die is stoer en doet dat wel even.  Maar een water kind die veelal al niet zo’n fan is van formules, daar zul je toch wat takt voller mee om moeten gaan.  Wederom dat type dus die om de hoek komt kijken.

In welke vorm krijgen ze die kruiden?

Mijn eerste keus gaat uit naar vloeibaar.  Met name vanwege het gemak.  Je kunt het makkelijk in voeding doen, zoals bv. appelmoes.  Of in aanlenglimonade.  Aanlengen met water en dan met een spuitje in de mond brengen met een beetje drinken erachteraan.  Bepalend hiervoor is wat voor het kind gewoon is. 

Was je insteek bij de boekjes de ouders te bereiken of de kinderen?

Op zich wel beide.  De tekst is geschreven op rijm.  Dat is super leuk om voor te lezen aan kinderen.  Ik merk goed dat kinderen er positief op reageren.  Oa. door het gebruik van dieren in het boek.  Mijn eigen dieren spelen nl. de hoofdrol.  Het is erg speels met super leuke tekeningen.  Toch zijn ook de ouders een heel belangrijke doelgroep voor het boek.  Ze zijn immers tot stand gekomen als gevolg van de samenwerking met het JKZ.  Specifiek met de intentie om de ouders te overtuigen dat wij meer doen dan alleen naalden zetten en dat het erg zinvol kan zijn voor hun kind om een behandeling met Chinese geneeswijze te overwegen.

Hoe staat het ziekenhuis er zelf in?

Die zijn erg enthousiast en positief.  Ze zien graag dat hun doorverwijzingen worden opgevolgd.  In dat opzicht ben ik de enige niet-BIG geregistreerde in de verwijzingenlijst.  Een hele eer vind ik dat.  Je merkt gewoon dat er steeds meer een brug wordt geslagen.  Zo werd ik onlangs benaderd door een kinderarts uit het AUMC in Amsterdam.  Die kinderarts heeft na haar opleiding acupunctuur toestemming gekregen om een onderzoek uit te voeren naar het effect van acupunctuur op kinderen met constipatie. 

Zij heeft me gevraagd om haar mentor te zijn door het hele proces heen.  Dat is natuurlijk super mooi dat er zo’n samenwerkingsverband ontstaat. 

Ik wou graag even terug naar de bijscholingen die je geeft.  Hoe zien die er precies uit?

Het zijn allemaal bijscholingen maar het is opgezet als een reeks.  Mensen volgen de basiscursus en dan hoop ik dat het voldoende prikkelt om verder te gaan en vervolgens de pathologie in te duiken.  Na die hele reeks ben je echt wel goed onderlegd en kun je een heleboel om kinderen verder te helpen.  Het is zeker een geheel pakket.  We beginnen dus met de behandeling van kinderen binnen de TCM.  Vervolgens kijken we naar spijsverteringsproblemen, luchtwegproblemen, bedplassen, slaapproblemen, eczeem en andere huidproblemen, ADHD / ADD en concentratiestoornissen.

Kun je wat meer vertellen over wat voor basis men kan verwachten?

De basis is dus dat stukje vertrouwen.  Hoe benader je een kind, hoe begin je aan dat kennismakingsgesprek en waar moet je op letten?  Welk type kinderen heb je en wat houdt dat in voor je verdere behandelingstraject.  Vervolgens heb je de anamnese van zowel ouders als kind.  Het uitvragen van de ouders, vaststellen van de types en het interpreteren van de onderlinge dynamiek binnen het gezin.  Niet alleen met kinderen erbij dus maar eveneens in de zwangerschap is sturing mogelijk.  Daar begint het kind tenslotte, daar in die buik.  Het yin van moeder en yang van vader.  Vervolgens komen we echt bij de behandelingen die je kunt inzetten.  Denk aan Shonishin en kindertuina. 

De boekjes zijn te bestellen via de website van Christine van Toor.

www.baihe.nl

Shonishin?  Wat moet ik daaronder verstaan?

Shonishin is Japans.  Het zijn allemaal kleine instrumentjes waarmee je een behandeling kunt geven en je – zeker bij een klein kind – bv. hitte kunt klaren.  Iets wat vaak nodig is.   We maken het lichaam weer stromend.  Dat is prioriteit. 

Bij shonishin hoort mijn kinderdoos zoals ik het noem.  Het is een gereedschapskist met allerlei materialen die ik kan inzetten.  Deze hulpmiddelen worden alleen bij kinderen ingezet.  Alles gebeurt nl. heel minimaal, zacht en kort.  Zo heb je chokishin of de Teishin om te strijken. 

Doordat het systeem van het kind onvolledig is reageren ze enorm goed op aanraking.  Het strijken met deze tools is heel fijn en zacht.  Het is een aangenaam gevoel.  Door het strijken bewerk je het hele oppervlak en stimuleer je daarmee het hele systeem. 

Japanse acupunctuur is overigens eveneens heel zacht.  Je gaat bijlange niet zo diep in de huid als bij de Chinese methode.  Die zachtheid van behandelen vindt je bij deze toolbox terug.  Verder zie je in deze box een cupje om cupping te doen.  Dit is een knijpcup, wederom veel zachter van aard.  Een tijgerwarmer waar je moxa in stopt om er vervolgens mee over de huid te rollen.

Met dit electroacupunctuur apparaat kun je heel makkelijk punt per punt behandelen.  Zoals je ziet is de electroacupunctuur heel anders dan voor volwassenen.  Je maakt hier geen gebruik van naalden maar eerder vanuit het acupressuur principe.  Het is een erg licht voltage die je goed kunt reguleren zodat het kind kan aangeven wanneer deze het voelt.  Het handige is dat het gedeelte waar mijn eigen duim ligt de electro eveneens laat voelen.  Op die manier weet ik steeds wat het kind voelt.  Electroacupunctuur heeft het voordeel dat je geen naaldstimulatie dient uit te voeren.  Iets wat ik bij een kind sowieso niet echt kan aanbevelen. 

Welke leeftijd kinderen komen hier?

De jongste die ik ooit behandeld heb was drie weken oud.  De moeder van dit kindje was onder behandeling tijdens de zwangerschap.  Op een dag kwam de vrouw huilend binnen.  Het kind was alleen maar aan het huilen en krijsen.  Ze kon een half uur voeden, vervolgens sliep het kind een uur en dan krijste het een uur tot ze weer ging voeden.  Die vrouw was echt helemaal op.  Ik heb die mevrouw voedingsadvies gegeven, de moeder aan de kruiden gezet want die was natuurlijk helemaal op.  Kindertuina geleerd aan de moeder zodat ze die buikkrampen kon stillen.  Binnen een week sliep het kind.  Het leuke aan het hele verhaal is dat ditzelfde kindje nu ondertussen 15 jaar is en opnieuw bij mij komt maar dan voor menstruatieklachten.

Het hele spectrum aan leeftijden komt daarmee bij mij.  Van baby tot puber.  Het trieste met de pubers nu is dat je ziet dat de corona periode een enorme impact heeft gehad.  Snijden, depressies, … Echt veel kinderen zien het niet meer zitten.  Je werk bestaat hier voor een groot deel uit praten en helpen om zaken in een perspectief te zetten.  Ze hebben een puberbrein dus zodra er wat speelt dan vergaat de hele wereld.  Een stukje helderheid brengen en ondersteunen met kruiden is hoe ik hier meestal te werk ga.

Even herhalen: je hebt een basis dag waarbij je anamnese leert afnemen.  De observatie, de types kinderen en het bevragen van de ouders.  Je leert verschillende behandeltechnieken waaronder kindertuina en shonishin toolbox.  Vervolgens heb je verschillende pathologie dagen en als je klaar bent dan heb je een vrij compleet pakket om aan de slag te gaan met kinderen van alle leeftijden.  Waarbij je zelf aangeeft dat het erg zinvol of zelfs wenselijk is dat je geschoold bent in kruidenleer.

Ik ben eens benieuwd: vanuit welke beweegredenen volgen mensen deze bijscholingen?

We zien onder de studenten veel shiatsu therapeuten en acupuncturisten of mensen in opleiding.  Maar zeker niet alleen vanuit de Chinese geneeskunde.  Kijk we verwachten natuurlijk wel dat je een bepaalde basiskennis hebt van bv. de vijf elementen, yin-yang enz… maar verder is iedereen welkom.  Er is weliswaar één heel grote voorwaarde.  Je MOET van kinderen houden.  Anders moet je er echt niet aan beginnen.  Een kind is net een antenne, die pikt alles op.  Dus als jij bij het zien van een kind denkt: oh daar heb je er weer één?  Stop.  Doe het dan niet.  Ze zullen het voelen en je behandeling zal erg weinig kans van slagen hebben.  Kinderen behandelen vereist dat je flexibel bent, dat je jezelf weet aan te passen aan de energie van het kind.  Je moet met hen meebewegen.

Je vermelde een paar keer, een kind heeft geen volledig systeem.  Wat bedoel je daar mee?

Het kind is nog volop in ontwikkeling en dat geldt op meerdere vlakken.  Zo zijn de meridianen nog niet volgroeid.  Een hele boel dingen zijn in exces terwijl een ander deel nog volledig deficiënt is.  Zo neemt de lever bij baby’s en peuters bv. de helft van de buik in beslag.  Een kind wordt in het eerste jaar 3x zo zwaar en 2x zo groot.  Dat vereist een grote hoeveelheid energie.  Het lichaam heeft veel nodig.  Ze zijn puur yang want dat zorgt voor die groei.  Daar dien je rekening mee te houden.  En je wil die yang ook niet uitdoven maar het op een goede manier geleiden.

Die groei vereist  veel en goede voeding – heb je daar nog tips over?

Het grootste probleem is dat we onze kinderen energetisch koude voeding geven.  We denken vaak ten onrechte dat wat goed is voor ons, ook goed is voor het kind.  Die ‘gezonde’ tendens in voeding die we nu zo vaak zien kan er wel eens voor zorgen dat kinderen te weinig voedingsstoffen binnen krijgen.  De vegetarische trend bv.  Kinderen hebben echt wel vlees nodig.  Wij denken misschien: een griekse yoghurt met banaan is super gezond maar daar wordt een kind dus echt niet groot van.  Het is energetisch koud en creëert slijm.  Ze hebben warme dingen nodig zoals de goede ouderwetse pap.  De mindset van vooral groente en fruit is gezond voor je, gaat niet op voor kinderen.  Die milt heeft warmte nodig. 

Je kind heeft Energetisch Warme Voeding nodig

Wat voor pathologie zie je vaak bij kinderen?

Zoals je na het voorgaande kunt verwachten, heel veel koude patronen.  Milt yang xu en lever qi stagnatie zijn bijna standaard.  Die lever qi stagnatie komt overigens veelal door keuzestress.  Een kind heeft regels nodig en sturing.  Als je bv. een jong kind zelf laat bepalen wat hij wil eten of wanneer hij gaat slapen.  Geef een kind een beperkte keuze: dit of dat.  Geen van beide?  Prima, dan niet.  Te veel keuze geeft stress.  Daarnaast heb je zaken zoals bedplassen, astma, slaapproblemen, …

Ik hoor daar toch weer een stukje opvoeding als oorzaak.

Het is natuurlijk vloeken in de kerk.  Ieder heeft zijn eigen mening over wat een goede opvoeding is.  Toch vind ik dat er dingen zijn die algemeen belangrijk zijn voor je gezondheid.  Voeding en slaapritueel zijn voor mij cruciaal.  Bouw de dag af.  Ga even zitten met je kind en doorloop de dag.  Kom samen tot rust voor je hen in bed stopt.  Kinderen hebben huidhonger.  Die willen fysiek contact naast de aandacht voor henzelf als persoon.  Geen I-pad of mobieltjes mee naar bed.  Simpel maar o zo belangrijk, want het heeft echt een enorme impact.  Samen eten, samen praten, dat gezin als hoeksteen.  Misschien een beetje ouderwets in deze tijd maar in mijn ogen een belangrijke factor in handhaving van de gezondheid.

En sporten?

Uiteraard ook erg belangrijk.  Hoewel we hier wederom de bedenking kunnen maken of het zinvol is de agenda van een kind te overladen met activiteiten.  Sommigen zitten op ballet, schaatsen en turnen.  Om maar een vb. te noemen.  Weer die tijdsdruk, keuzestress en met vaak als gevolg – die eet dan, die eet dan…  Het inpassen in je dagelijkse leven is zeker een punt van aandacht.  Daarnaast wil je ook hier weer kijken: welk type kind is het?  Beweging is heel belangrijk, voor iedereen.  Maar voor bepaalde types net nog meer dan voor een ander.  Topsport daarentegen vind ik nooit zo’n goed idee.  Houd dat voor na de pubertijd.  Het is een te grote belasting op zowel het leven binnen het gezin alsook op het lichaam en geest zelf.  Zo had ik ooit een jongeman die maar niet wilde groeien.  Groeien deed hij daarentegen wel als hij off season even zes weken rust had.  Dat zegt toch al heel wat.   

En vanuit TCM gezien dan: activiteiten zoals qigong, yoga of taiji?

De structuur van dergelijke sporten is veelal wel zinvol.  Het gecontroleerd bewegen, duidelijke regels.  Dat betekent natuurlijk niet dat het interne werk niet belangrijk is.  Zo zijn er onderzoeken gedaan in Zweden waarbij kinderen mindfulness kregen en die duidelijk aantoonden hoe dit de sfeer in de klas veranderde.  Zo werden kinderen bv. milder naar elkaar toe.  Daar is dus zeker wat over te zeggen.  Bij jonge kinderen kun je speels wat zaken proberen aan te reiken maar echt beoefenen zou ik pas aanraden vanaf zo’n 6 jaar.  Schoolgaande leeftijd zeg maar.  Los van sporten in georganiseerd verband wil ik wel benadrukken dat ik een erg grote fan ben van buiten spelen.  Niet alleen belangrijk voor je motorische ontwikkeling maar ook voor je sociale ontwikkeling.  Wie vroeger veel buiten speelde met kinderen van de buurt, dat betekent van allerlei leeftijden en komaf, die leerde de sociale verhoudingen op die manier.  Dat zie je nu veel minder en dat is echt jammer. 

Gewoonlijk vragen we om drie tips voor onze lezers om gezondheid en welzijn te verhogen – maar in dit geval wil ik daar een vraag bijvoegen:  Gezien de kindertherapeuten vanuit de Chinees geneeskundige hoek schaars zijn – hebt u tips voor therapeuten die kinderen willen behandelen maar niet weten hoe ze eraan moeten beginnen of drempelvrees hebben?

1. Volg een bijscholing.  Dan zie je hoe het in zijn werk gaat en hoeveel effect je kan hebben.

2. Probeer het vooral eens.  Niet op je eigen kinderen want daar kun je niet objectief je werk doen.

3. Begin klein.  Doe eens een stukje cupping of tuina en kijk wat je kunt bereiken.

       En de tips voor alle ouders die proberen hun kinderen gezond       op te voeden?

1. Liefde en koestering zijn super belangrijk.  Aandacht hebben voor je kind.  Dat betekent niet dat je fulltime bezig moet zijn met je kind maar als je er bent, wees er dan ook echt.  Bouw die relatie op, dat vertrouwen.   Daar zit ook aanraking bij.  Een kind heeft huidhonger.  Niet alleen jonge baby’s, ook pubers hebben dat.  Wees een familie, doe dingen samen en sta klaar voor elkaar.

2. Klinkt gek maar probeer niet TE gezond te eten.  Een kind mag best wel eens een chipje, een patatje of een pannenkoek.  Let er vooral op dat je energetisch warm gaat eten.  Sla is voor jou misschien prima maar je kind heeft meer nodig wil je hem laten groeien.

3. Rust, ritme en regelmaat.

Voor het eerste nummer van 2022 mochten we deze bijzondere dame ontmoeten. Brechtje Sebregts is één van die Chinees geneeskundigen die zich helemaal in de materie vastbijt. Als gastdocent bij Qing Bai en met haar eigen onderwijscentrum en TCM praktijk in Leiden, is zij dan ook één van de vele specialisten die Nederland rijk is. De aanleiding van het interview was haar boek over de divergente meridianen. Materie die jammer genoeg in de opleidingen veelal onderbelicht blijft. Gelukkig zijn daar scholars zoals Brechtje die de klassiekers binnenste buiten keren om zo veel mogelijk kennis hieromtrent naar boven te halen en dat te delen met ons. Een enorm leerrijk interview – uit het 17e nummer van het Yang Sheng Lifestyle magazine.

INTERVIEW Brechtje Sebregts

Hey – mijn naam is Brechtje Sebregts en ik ben acupuncturist. Ik heb een achtergrond in het onderwijs en ben daarna acupunctuur gaan studeren.

Ik heb er heel bewust voor gekozen om me te specialiseren in de acupunctuur zelf en bv. niet ook kruiden te gaan studeren. Het werkveld van de acupunctuur is  erg breed en divers, en ik wil zoveel mogelijk aspecten daarvan kunnen beheersen.     

Nadat ik  mijn studie acupunctuur in Nederland had afgerond, ben ik in Zwitserland gaan studeren  bij Josef Müller.   Daarvoor moest ik elke drie weken op vrijdag de nachttrein in, dan heel het weekend studeren in Zürich en op maandagmiddag was ik terug. Dat was een erg hectisch tijd, maar ik heb er enorm genoten. Dat is ook wat mij kenmerkt in wie ik ben en wat ik doe.

Ik verdiep me in de acupunctuur en wil graag met het gehele meridiaanstelsel werken en vervolgens deel ik deze kennis het liefst met zoveel mogelijk mensen. Dat was voor mij ook de aanleiding om mijn boek te schrijven over de divergente trajecten. Het is verschenen in het Nederlands en het Engels.

Naast mijn werk als acupuncturist ben ik één van de docenten op TCMA en geef ik geregeld college’s bij Qing Bai.  Omdat ik ervan verzekerd wil zijn dat ik ook volledig op mijn eigen manier kan lesgeven en de onderwerpen op de agenda kan zetten die ik boeiend vind, heb ik daarnaast een eigen onderwijscentrum Centrum Sebregts

Wat heeft je naar Zwitserland getrokken?

Dat was specifiek, omdat ik bij Josef Müller wou studeren. Ik was hem tijdens mijn acupunctuuropleiding op Qing Bai tegengekomen tijdens een interne stagedag. Er werd toen veel gesproken over zijn werkwijze en een stagedag bij hem moest je zeker een keer gevolgd hebben.  Na mijn opleiding kreeg ik de kans om bij hem te studeren in Zürich.  Zodoende heb ik dat gedaan. Bij Müller heb ik geleerd om te werken met de vijf elementen en hoe je vanuit deze visie psychosomatische klachten kunt behandelen.  Al heel snel werd me duidelijk dat werken met de vijf elementen veel breder was dan wat ik er toen van af wist.  Mülller combineert het werken met de vijf elementen met het gebruik maken van het gehele meridiaanstelsel. Toen ik daar begon met mijn opleiding kende ik Zwitserland helemaal niet, maar ben gewoon gegaan. De start van zijn 2-jarige opleiding sloot aan op mijn afstuderen in Nederland, dus dat plaatje klopte.

Wat is er zo anders aan zijn manier van werken?

Wat me heel erg opviel was hoezeer hij aandacht had voor de persoon en doorvroeg tijdens de anamnese.  Als iemand kwam met een pijnklacht, dan kon het gesprek uiteindelijk gaan over hoe het er op diens werk aan toe ging of wat deze persoon in de jeugd had meegemaakt.  Hij wilde een zo compleet mogelijk beeld hebben van wie de persoon was om zo tot de ware kern van het probleem te komen. Zijn liefde waarmee hij mensen benaderde, dat was mooi om te zien. Maar niet alleen zijn manier van diagnosticeren sprak mij aan.  Hij gebruikte behandeltechnieken die ik niet kende en hij gebruikte het gehele meridiaanstelsel in zijn behandeling. Veel van zijn technieken had ik op de opleiding niet geleerd.

Je zegt dat zijn manier van werken veel breder was dan wat jij hier op de opleiding hebt geleerd, in welke zin is dat?

Hij maakt heel specifiek gebruik van de vijf elementen door de fysieke en mentaal-emotionele klachten vanuit dat kader te bekijken en te behandelen. Daarnaast maakt hij gebruik van kinesiologisch testen, een spiertest zeg maar.  Met deze testen onderzoekt hij waar de pathogeen zich bevindt in het meridiaanstelsel.  Dat kan dus zijn in de hoofdkanalen, tendinomusculaire meridianen, luo-vaten, divergente trajecten of de extra kanalen.  Super fascinerend om te zien hoe hij zijn patiënten behandelt. Hij spreekt ook over Kiiko Matsumoto, een Japanse acupuncturist met een eigen methodiek . Zij maakt o.a. gebruik van hara-diagnostiek, een vorm van Japanse buikdiagnostiek. Sinds mijn kennismaking met dit diagnostische middel ben ik het ook veelvuldig gaan gebruiken in de praktijk.

Als je het hebt over het gebruik maken van de vijf elementen in je acupunctuurbehandeling, heb je het dan over de Shu-antieke punten?

De shu-antieke punten zijn één van de puntgroepen die ik gebruik in mijn behandelingen. Vanuit mijn kennis van de vijf elementen ga ik op zoek naar het element dat een disbalans heeft. Vanuit dat element behandel ik de fysieke en mentaal-emotionele klachten van de patiënt. Ik zal je een voorbeeld geven. Het element Metaal wordt gelinkt aan de emotie verdriet, de kleur wit en vanuit de fysiologie met de peristaltiek van de dikke darm. Als ik constateer dat bij een patiënt het Metaal-element uit balans is, dan kies ik het liefst acupunctuurpunten die passen bij dit element. Dan gebruik ik bijvoorbeeld shu-antieke punten van de Long en de Dikke darm, het front mu- of back shu-punt van de Long of Dikke darm, het xi-cleft punt van de Long of de Dikke darm etc.

Wanneer we spreken over het meridiaanstelsel

Dan gaat dat over meer dan alleen de hoofdkanalen.

Tendinomusculair

Luo vaten

Divergente Trajecten

Extra kanalen

Ze vormen allemaal een onderdeel

van dat uitgebreide stelsel.

Ik hoor je een stukje typologie en constitutie benoemen. Ik las op je site iets over constitutionele meridiaantherapie – heeft dat wat met elkaar te maken?

Dat heeft het inderdaad.  Vanuit de constitutionele meridiaantherapie bekijk ik waar de wortel van de verstoring zit. Het woord constitutie beschrijft de levenslange kenmerken die zich kunnen manifesteren in de fysieke gezondheid of psychologische samenstelling van de persoon. In de behandelingen spreken we over de constitutionele factor. Deze factor is een belangrijke focus en van invloed op het stellen van mijn diagnose. Tevens is een groot deel van de behandeling van de patiënt daarop gericht. Je kunt dit zien als de onderliggende disbalans van de patiënt en deze disbalans wordt zichtbaar in de fysieke en mentaal-emotionele klachten van de patiënt. Symptomen zijn wat men noemt de ‘Biao’ – de takken, als het ware.  Wij willen in eerste instantie vertrekken vanuit de ‘Ben’, de wortel of oorsprong.  Dat is het constitutionele stuk.  Die ga je behandelen.  Je behandelt dus niet de symptomen, maar de persoon. Meridiaantherapie is de verwijzing naar behandelmogelijkheden die het gehele meridiaanstelsel biedt. In de behandeling maak je gebruik van de hoofdkanalen, de luo-vaten, de divergente trajecten etc.

Hoe bepaal je die wortel?

Er zijn vier diagnostische criteria beschreven om de wortel te bepalen. Zo kijk je naar kleur van de huid in het gelaat en op de binnenzijde van de onderarm. Je luistert naar het stemgeluid. De geur is de derde mogelijkheid. Hoewel dat vrij lastig is gezien de meeste mensen shampoo, zeep, parfum of deo gebruiken.  In de praktijk ruik ik voornamelijk de uitgesproken gevallen. En de vierde mogelijkheid is de wortel bepalen op basis van de emotie.  En dan vooral uitzoeken wat er echt onder die emotie zit. 

Iemand kan heel erg boos zijn, maar als die boosheid uit angst afkomstig is, dan zit de wortel in de angst, niet in de boosheid. Ik vraag naar wat de trigger is van de emotie die de patiënt uit. Hiervoor gebruik ik veelvuldig de psychosomatische profielen. In deze profielen is de emotie uitgewerkt die past bij een element. Je vindt er ook een uitgebreide beschrijving van gedragingen en persoonskenmerken die passen bij een verstoring in dat element. Zo kijkt je vanuit het Metaal-element naar de uitingen en gedragingen met betrekking tot de emotie verdriet.

In het psychosomatische profiel van Metaal vind je bijvoorbeeld ook dat patiënten moeite kunnen hebben lof aan te nemen, contacten verbreken of ze juist niet aangaan om er dan geen verdriet van te hebben als ze geen stand houden, behoefte hebben aan erkenning voor de kwaliteit die ze leveren en angst kunnen hebben voor veranderingen.

Voor het bepalen van de wortel maak ik tevens gebruik van de anamnese, het palperen van de hara en de meridianen, en van kinesiologisch testen. Er zijn ook stromingen in de acupunctuur die kijken naar lichaamsbouw. Zelf gebruik ik dat niet om mijn diagnose te stellen, hoewel ik wel kijk of het matched met wat ik vind.  Ik ben van mening dat dergelijke lichaamstypologie grofweg voor slechts 50% correct is.  Dus als iemand heel slank en pezig is, dan heb je 50% kans dat het een Hout-type betreft, maar misschien is het dat ook helemaal niet.  Dat is voor mij teveel gokwerk.  

Je benoemt de wuxing en het meridiaanstelsel.  Die worden in de Nederlandse opleidingen ook onderwezen.  Ging men in Zwitserland verder daar in?

Toch wel.  In het eerste weekend dat ik daar college volgde, ging het over kinesiologisch testen. De  colleges in de zes weekenden die daarop volgde, gingen over de wuxing. Daarbij stond telkens één element centraal gedurende een heel weekend. In het weekend dat het Water-element besproken werd, kwamen alle acupunctuurpunten van de Nier- en Blaas-meridiaan één voor één aan bod. Dat was een pittige, want daar valt natuurlijk de Blaasmeridiaan onder met zijn 67 punten.

Bij elk element werd het psychosomatische profiel uitgebreid besproken. Zo was er veel aandacht voor de fysieke en mentaal-emotionele klachten die veel voorkomen bij een verstoring in dat element.

Verder hadden we ook een ambulatorium.  Daarbij ging je een week naar school en kwamen patiënten meerdere dagen terug, zodat je ook echt de veranderingen kon zien.  Vervolgens had je ook nog eens zes volledige weekenden die we besteden aan het bestuderen van het volledige meridiaanstelsel.  Zo ging het één weekend over de tendinomusculaire meridianen, één weekend over de luo-vaten, één weekend over de divergente trajecten en één over de extra kanalen.  In de andere weekenden gingen we dieper in op de onderlinge relaties van die verschillende ‘lagen’ van het meridiaanstelsel

4 Diagnostische criteria

– Observeer de kleur

– Luister naar de stem

– Ruik de geur

– Bepaal de emotie

In die specifieke werkwijze hoor ik je het doorvragen benoemen en een belangrijk stukje psychosomatisch, emoties, …  Betekent dit dat de psyche een vaste plek heeft in je praktijk?

Zeker weten. Enerzijds komt dat door mijn interesse in dit vakgebied. De opleidingen en nascholingen die ik zelf volg, maar ook de colleges die ik zelf geef, sluiten hier bij aan. Anderzijds komt het door de patiënten die mijn praktijk bezoeken.

Ik merk verder dat ik een bepaalde reputatie heb gekregen, mensen beginnen je te kennen en daardoor komen er meer complexe patiënten met psychologische problemen over de vloer.  Daarnaast zitten er onder mijn cliënteel een aantal artsen, psychologen en psychiaters dus ook in die wereld weten ze me te vinden voor doorverwijzingen.

Kun je een voorbeeld van geven van een behandeling waarin de psyche centraal staat?

Het is niet zo dat mensen altijd met die vraag bij mij terecht komen. Ik vraag wel altijd door om te kunnen beoordelen of de fysieke klacht waarvoor de patiënt mijn praktijk bezoekt, mogelijk tot mentaal-emotioneel klachten leidt of zelfs een mentaal-emotionele oorzaak heeft. Zo was er een man die een afspraak maakte vanwege zijn tinnitus. Hij had hier inmiddels ruim drie jaar last van. Ik denk dat bijna elke acupuncturist op de opleiding gehoord heeft dat tinnitus moeilijk te behandelen is.  Deze man was echter na een behandeling of vier van de klachten af. 

Puur en alleen omdat we vrij snel achter de wortel van de verstoring kwamen, in dit geval frustratie en boosheid als psychologische trigger.  De periode waarin de tinnitus ontstond was  voor hem een erg stressvolle periode geweest.  Zijn vrouw was depressief en op zijn goed bedoelde adviezen zat zij niet te wachten. Dat zorgde bij hem voor erg veel frustratie. Niemand in het hele (westers medische) behandelcircuit had hem ooit gevraagd hoe zijn persoonlijke omstandigheden waren en of hij stress ervoer in de periode van ontstaan van de tinnitus.  Toch bleek daar de oorzaak te liggen.

Je hebt al een paar keer aangegeven hoe belangrijk het is om de hele breedte van het meridiaanstelsel aan te pakken.  Daar horen de divergente trajecten bij.  Een onderwerp waar je een boek over hebt geschreven.  Kun je daar wat meer over vertellen?

Zoals ik al eerder zei bestaat het meridiaanstelsel uit verschillende onderdelen, ook wel ‘lagen’ genoemd.  De verschillende onderdelen zijn: de spierpees ofwel tendinomusculaire meridianen, de collateralen ofwel de luo-vaten, hoofdkanalen, de divergente trajecten, en de extra kanalen.  Wij maken daarbij een indeling van boven naar beneden, van oppervlakkig naar diep.  De luo-vaten die zitten nog vrij aan de oppervlakte, zo kun je bijvoorbeeld zien dat pathogenen zich in deze vaten bevinden. 

De divergente trajecten liggen dieper.  Deze takken af van de hoofdmeridiaan en hebben net als alle onderdelen van het meridiaanstelsel een eigen verloop. De luo-vaten en de divergente trajecten kun je zien als een buffersysteem. De huidzones en de tendinomusculaire meridianen zullen er in eerste instantie alles aan doen om een pathogeen buiten het lichaam te houden. Lukt dit niet of gaat het om een interne pathogeen, dan komen of de luo-vaten of de divergente trajecten in actie.

De divergente trajecten proberen de pathogeen, die zich nu in het lichaam bevindt, weg te houden van de organen. De meest genoemde beschrijving van dit proces is dat ze de pathogeen kunnen vasthouden en opslaan in hun traject. De gewrichten worden als opslagplaats genoemd en dan bij voorkeur de grote gewrichten als knieën, heupen, ellenbogen en schouders. Dit staat bekend als het ‘in latentie houden’ van de pathogeen.

Het is een soort parkeerplek. De pathogeen blijft latent aanwezig, totdat het lichaam de mogelijkheid heeft om deze uit het lichaam te verwijderen of totdat latentie niet meer behouden kan worden. Kan latentie niet worden behouden dan ervaart de patiënt klachten. Klachten die veroorzaakt kunnen worden door een pathogeen in het divergente traject zijn veelal eenzijdige (pijn)klachten van het bewegingsapparaat, klachten van de huid en zintuigen, klachten van de organen (zangfu) en mentaal-emotionele klachten. Deze klachten zijn chronische en/of intermitterend.

Kijk je bij dat soort klachten steevast naar deze twee types kanalen?

Nee, ik kijk niet alleen naar de luo-vaten of de divergente trajecten. Ik ga steeds eerst kijken waar de pathogeen zit.  Het voordeel van het gebruiken van de hele breedte van het meridiaanstelsel is: hoe specifieker je kunt benoemen waar de pathogeen zich bevindt, hoe gerichter je kunt werken.  Natuurlijk, wanneer weet je iets zeker?  Wij hakken dat meridiaanstelsel nu in ‘laagjes’, maar zo werkt het niet.  Het is allemaal verweven met elkaar.  Maar je kunt wel grofweg een eerste onderscheid maken.  Sommige problematiek is typisch voor de tendinomusculaire meridianen, terwijl andere  klachten kenmerkend zijn voor de divergente trajecten. Dan denk ik bijvoorbeeld aan intermitterende klachten.  Uiteraard is er altijd wel iets van een grijs gebied. In veel reguliere opleidingen zie ik echter dat het gros van de problematiek via de hoofdkanalen wordt behandeld. Dat vind ik jammer..

Je vertelde dat je diagnose anders is.  Welke diagnostische methodes gebruik je zoal?

Uiteraard de gebruikelijke diagnostische middelen als het voelen van de pols, het bekijken van de tong en de anamnese. Het kinesiologisch testen ontbreekt zeker niet. Daarnaast heb ik Toyohari gestudeerd in Amsterdam.  Dat is Japanse acupunctuurstijl.  Daarbij leer je kanaalpalpatie, het observeren van de huid en het beoordelen van de spiertonus.  De palpatietechniek is daarbij duidelijk verschillend van de Chinese manier van palperen zoals bijvoorbeeld Wang-Yi dat beschrijft.

Akabane is een andere Japanse techniek die ik gebruik. Ik gebruik Akabane diagnostisch om vast te stellen in welk onderdeel van het meridiaanstelsel en in welke meridiaan in het bijzonder de disbalans zich bevindt. Bij deze techniek ga je met een wierookstokje over de Jing Well punten heen en je telt hoe lang het duurt voordat iemand ‘heet’ roept. Daarnaast maak ik gebruik van de buikdiagnose zoals Kiiko Matsumoto die hanteert.  Ik gebruik  niet  al deze methodes in een behandeling.  Dat zou te lang duren, zeker iets zoals de Akabane-test neemt toch enige tijd in beslag.  Ik kijk in eerste instantie welke patiënt er voor me staat en wat de klacht is.  Aan de hand daarvan kies ik de diagnostische middelen die me voor dat moment de benodigde informatie verschaffen.

En tijdens die diagnose kun je vaststellen op welk niveau de pathogeen zit? 

In veel gevallen kun je niet met één diagnostische methode vastzetten in welke ‘laag’ de pathogeen zich bevindt.  Daarvoor gebruik ik graag meerdere methoden.  Op basis van mijn bevindingen bepaal ik met welk onderdeel van het meridiaanstelsel ik aan de slag ga om de klachten die veroorzaakt worden door de pathogeen te behandelen.

Wat zeggen de klassieken over die divergenten?

Over de divergenten is één hoofdstuk geschreven in de klassieken, namelijk hoofdstuk 11 in de Ling Shu. Het hoofdstuk begint met een korte inleiding waarin Qi Bo antwoord geeft op een zeer algemene vraag: Hoe verhoudt de mens zich tot de hemel? Op basis van deze ‘introductie’ wil Huang Di meer details weten en gaat de dialoog verder. Qi Bo beschrijft dan de twaalf verlopen van de divergente trajecten in zes yin-yang paren.

In de tekst wordt van elk divergent traject het punt beschreven waar het traject aftakt van de hoofdmeridiaan. Vervolgens wordt het verloop van het traject beschreven en tenslotte wordt aangegeven waar het traject weer samenkomt met de hoofdmeridiaan. Een yin– divergent traject takt af van de hoofdmeridiaan en maakt aan het einde van zijn traject contact met zijn yang-gekoppelde hoofdmeridiaan, dus met zijn yang-partner. Een yang-divergent traject takt af van de hoofdmeridiaan en maakt aan het einde van zijn traject ook weer contact met dezelfde hoofdmeridiaan.

Meestel takt het traject af van de hoofdmeridiaan aan een ledemaat – bv. de knieholte – en komt die bovenin weer aan in de regio van hoofd en hals. Alle trajecten hebben een uniek verloop in het lichaam waarbij ze contact maken met de geassocieerde organen (zangfu) en met de borst of het Hart.  In Ling Shu hoofdstuk 11 worden geen diagnostische methoden, behandelmethodes of punten van de divergente trajecten beschreven.

Dat is wel een duidelijk verschil met wat er beschreven is over de verschillende luo-vaten die connectie maken met de gekoppelde hoofdmeridiaan?

Over het werken met de luo-vaten is er zeker meer beschreven in de klassieken. Wat jij verder omschrijft heeft betrekking op de longitudinale en transversale luo-vaten.  Maar als je de klassieken leest, staat dat niet zo beschreven.  Mbt de luo-vaten hebben velen van ons inderdaad geleerd dat er longitudinale en transversalen luo-vaten zijn.  Echter in mijn zoektocht kwam ik erachter dat deze theorie voor het eerst beschreven wordt door Nguyen Van Nghi (1909-1999). Hij noemde de luo-vaten, zoals ze beschreven zijn in de Ling Shu, de longitudinale luo-vaten. Het transversale luo-vat is de verbinding tussen het luo-punt en het yuan-source punt. Deze luo-verbinding is dus een recentelijk gegeven.

Die divergenten die aftakken aan een ledemaat en in de regio hals of het hoofd weer samenkomen – is dat een wetmatigheid?

Nee, dat ook weer niet. Er zijn twee uitzonderingen. Het divergente traject van de Sanjiao gaat bv. van het hoofd naar beneden, dus dat traject verloopt net de andere kant op. Ook het divergente traject van de Dunne darm verloopt van proximaal naar distaal. Dit traject takt af van de hoofdmeridiaan bij de schouder, gaat door de oksel en het Hart en daalt dan verder om contact te maken met de Dunne darm. Waarom juist deze twee trajecten van proximaal naar distaal verlopen, daar vermelden de klassieken niks over. 

Welke onderdelen komen in je boek aan bod?

Het boek begint met: wat staat er nou echt in hoofdstuk 11 van de Ling Shu? Dus geen interpretaties.  Vervolgens een hoofdstuk over de ontwikkeling van de theorie en het gebruik van de divergente trajecten. In dit hoofdstuk vind je een korte beschrijving van de theorieën en werkwijzen die de meest bekende en invloedrijke auteurs ontwikkelden. Het derde hoofdstuk gaat dan over de huidige opvattingen en mijn beschrijving voor het gebruik van de divergente trajecten in de behandeling.

Ik beschrijf de plek van de divergente trajecten in het meridiaanstelsel, hun functie, de pathologie, de diagnostische methoden en de puntkeuze aan bod. Dat alles toegelicht aan de hand van casussen zodat de lezer ook echt ziet wat je doet. Tot slot vind je in hoofdstuk 4 de beschrijving van de twaalf divergente trajecten. Per traject wordt het verloop beschreven zoals dat in de Ling Shu staat, met daarnaast de moderne beschrijving. Vervolgens vind je daar welke fysieke en mentaal-emotionele klachten je behandelt met dat divergent traject. De puntkeuze is beschreven. Bij elk trajectpunt staat de toepassing voor de behandeling van fysieke en mentaal-emotionele klachten vermeld. En ook in dit hoofdstuk staan casussen.

En die punten van de divergente trajecten bevinden zich op de hoofdmeridiaan?

Ja, dat klopt. Nu hebben de divergente trajecten van oorsprong geen eigen punten. Ling Shu hoofdstuk 11 beschrijf een verloop, waarbij een paar keer een specifiek punt van de hoofdmeridiaan wordt genoemd. Verder wordt in de Ling Shu vaak een zone beschreven als begin- en eindpunt van het divergente traject. In deze zones zijn acupunctuurpunten van de hoofdmeridianen gekozen die het begin- en het eindpunt aanduiden. Ook de trajectpunten zijn punten van de hoofdmeridianen die passen bij het beschreven verloop van het divergente traject.

Wat is nu de trigger dat je jezelf afvraagt of die pathogeen zich in een divergent traject bevindt?

Ik start altijd met een gesprek.  Als ik daar hoor dat een klacht steeds terugkomt, dan begin ik te denken aan een pathogeen in het divergente traject.  Dat is je eerste signaal, een pathogeen die latent aanwezig kan zijn. Daarnaast zie je vaak dat de klacht éénzijdig is, en dat de klacht wisselt van kant; een tweede signaal. En dat het om klachten gaat van de grote gewrichten: knieën, heupen, ellenbogen en schouders; een derde signaal.  En als vierde signaal kun je het chronische stuk nemen.  Die vier signalen zijn voor mij aanleiding om te denken aan een pathogeen in dit onderdeel van het meridiaanstelsel.

Kun je als slot drie tips geven waarom of hoe men met het werken met het gehele meridiaanstelsel aan de slag kan gaan?

1. Eerst het ‘waarom’:  door te werken met het gehele meridiaanstelsel ben ik van mening dat je de patiënt efficiënter kunt behandelen.

2. Om dat te doen is het belangrijkste dat je weet hoe je het hele meridiaanstelsel kunt gebruiken.  Daarvoor leer je die ‘lagen’ kennen.

3. Om dat te leren en daarmee te beginnen—bestudeer het laag voor laag.  Duik de literatuur in.  Als je één laag onder de knie hebt bestudeer je de volgende.  Het is echt de moeite waard!