Yijing Research Center


Harmen Mesker is een autoriteit op gebied van Yijing kennis, onderzoek en toepassing. Niet alleen in Nederland maar over de hele wereld. Als auteur van verscheidene boeken over het onderwerp geeft hij workshops en lezingen. Op zijn website vind je informatie over de Yijing en de activiteiten die hij onderneemt.  Daarnaast is er ook een forum waar je naar hartelust de diepte in kunt met al je vragen en bemerkingen.  Neem gerust eens een kijkje.  Begin 2017 mochten wij hem interviewen voor het CNYS magazine. Veel leesplezier.

INTERVIEW Harmen Mesker

Mijn naam is Harmen Mesker en ik bestudeer de Yijing, met name de historische kant ervan, het taalgebruik, hoe werd de Yijing gebruikt in China, etc..  Vnl. het tijdsbestek van ongeveer 1000 v.C.  Dat is de tijd waarin geacht wordt de Yijing te zijn ontstaan.  Bij vertaling van de Yijing kijken naar de betekenis van de karakters  – in die tijd.  Dat doe ik dan aan de hand van brons inscripties, orakelbot inscripties, oude manuscripten die te maken hebben met de Yijing.

Hoe bent u daarin terecht gekomen?

In 1982 was mijn vader geabonneerd op het tijdschrift onkruid, een macro biotisch tijdschrift.  Iets wat mijn vader heel erg boeide en af en toe stond daar ook wel eens een artikel over een ander onderwerp in.  Begin 1983 stond daar een artikel in over de Yijing en op één of andere manier intrigeerde me dat.  Ik wou me er in gaan verdiepen maar al snel bleek dat er weinig informatie over te vinden was.  Vreemd vond ik dat, zo’n bekend boek en toch zo weinig over te vinden.  Dat motiveerde me alleen maar meer om er meer over te weten te komen.  Omdat het zo’n specialistisch iets is werd ik al snel door anderen als een expert beschouwd.  Dus toen werd me gevraagd of ik er een cursus over wilde geven.  Ik vond dat wel leuk maar dan moest ik wel materiaal hebben om die cursus te geven.  Omdat er op dat moment in het Nederlands niet echt iets over te vinden was wat naar mijn idee van kwalitatieve aard was, besloot ik om dan maar zelf een cursusboek te schrijven.  Dat kwam in 1986 uit. Dat was mijn eerste boek.  Ik ben toen uiteindelijk ook Chinees gaan studeren, want je kunt moeilijk een Chinese klassieker bestuderen zonder Chinees te begrijpen.  Zo ben ik steeds meer ook in de historische kant van het boek geïnteresseerd geraakt.

Wat is de Yijing?

Heel simpel, de Yijing is een boek.  Maar uiteraard is het meer dan dat, er zit een hele filosofie achter.  Principes van Yin en Yang, wat je in de hele Chinese cultuur terug vindt, dat heeft zijn praktische toepassing in de Yijing.  De bekendste vertaling is die van Richard Wilhelm, oorspronkelijk in het Duits maar uiteindelijk in bijna alle talen ter wereld vertaald, hij is zelfs terug vertaald naar het Chinees.  De Yijing bestaat eigenlijk uit 64 hoofdstukken en bij elk hoofdstuk staat een hexagram.  Deze vormen de kern van de Yijing.

Credit: Tom Schuurman

 

Daar vind je ook het idee van Yin – Yang in terug.  De gebroken lijnen zijn de Yin-lijnen en de hele zijn de Yang-lijnen.  Zo’n hexagram is dus een samenspel tussen yin en yang.  Strikt genomen is er dan ook bijna geen enkel hexagram wat compleet in balans is en dat is net het interessante, daarom gebeuren er nou net dingen in zo’n hexagram.  Een hexagram bevat dus een heleboel informatie.  Splits je dat in twee stukken dan heb je twee trigrammen.  Elk trigram heeft ook weer betekenis en associaties.  Naast het hexagram staat dan een stuk tekst, dit is een aanvulling op het hexagram.  Weet je wat het hexagram betekent, dan heb je eigenlijk de tekst niet meer nodig.

Dus het bestuderen komt neer op het bestuderen van de hexagrammen?

Strikt genomen begint het daar wel mee ja.  Zo’n hexagram heeft structuur, daar zit een systeem in, elke lijn heeft betekenis, elk trigram heeft betekenis, er zijn relaties tussen te ontdekken, daarin kun je zo diep gaan als je zelf wil.  De tekst, die is daar een aanvulling op.  Wil je naar mijn mening de Yijing gebruiken dan gebruik je de hexagrammen en de tekst, veel mensen kijken echter vnl. naar de tekst, ze zien het hexagram eerder als een label om de tekst op te zoeken.  Als je kijkt naar de legende over het ontstaan van de Yijing dan heeft Fuxi de trigrammen bedacht, Koning Wen heeft er hexagrammen van gemaakt en daarna werd er tekst bijgeschreven.  Eén van de oudste manuscripten wat gerelateerd is aan de Yijing, het Shifa manuscript, gedateerd ongeveer 350 vC.  toont in een soort van numerieke volgorde, allemaal hexagrammetjes die als je goed kijkt opgesplitst zijn in trigrammen.  Maar wat je dus ook ziet: geen tekst.  Wel wordt er in de schrijfstijl van de staat Chu uitgelegd wat die tri- en hexagrammen betekenen.  Belangrijk hierbij is dat het gaat om een beeldende vorm, in metaforen wordt een extra toevoeging gegeven aan het hexagram.  De tri- en hexagrammen zijn beeldspraak en hetzelfde soort metaforen vind je ook in de tekst.  Dat is voor mij belangrijk, er staat geen tekst in de Yijing maar beelden en zo moet je de tekst dus ook lezen, als een beeld.  Dat beeld moet je vervolgens betekenis gaan geven.

Zijn er dan wel boeken die specifiek de betekenis van tri– en hexagrammen uitleggen?

Gedeeltelijk.  Wat wij hier in het westen hebben , wat ook Wilhelm heeft gedaan, dat er eigenlijk precies wordt verteld wat elk hexagram voor jou betekent , dat vindt men niet terug in de oude literatuur.  Dat is echt opvallend.  Yijing interpretaties had je vroeger niet.  Het enige wat je had was vrij technische uitleg over dat staat er, een vrij zakelijke uitleg dan.  Er wordt niet gezegd van dit trigram of hexagram betekent zus en zo.  Nee, dat moet je zelf uitvinden , dat is het persoonlijke gebruik van de Yijing en van een orakel in het algemeen.

Als ik het goed begrijp moet je leren op een flexibele manier de associaties achter de hexagrammen interpreteren op jouw specifieke situatie?

Vooral dat laatste ja.   Het is gekoppeld aan de situatie waar je in zit.  Dat is net zoals met Chinese karakters, zonder de context weet je ook niet wat die betekenen en dat is net hetzelfde voor hexagrammen.   Zonder die context kan het van alles betekenen.  Het is dus heel persoonlijk.  Als ik een consult geef aan iemand dan omschrijf ik de trigrammen en dan hoop ik dat die persoon daar een invulling aan kan geven van hoe dat in zijn / haar specifieke situatie manifesteert.  Ik zal je een concreet voorbeeld geven van hoe dit in zijn werk gaat.  Onlangs was er iemand op een internet-forum waar ik wel vaker op zit die me vroeg hoe ik dat dan concreet toepas.  Ik vertelde haar: kom jij met een voorbeeld en dan leg ik het op mijn manier uit.  Ze vertelde me dat ze een tijd terug een boek was kwijtgeraakt en aan de Yijing had gevraagd waar het boek nou gebleven was.  Toen had ze het hexagram 1 gekregen (6 yang lijnen).  Het eerste wat toen in me opkwam was dat ik er een stapel boeken in zag(beeld).  Op het moment dat je een beeld krijgt dan heeft dat ook betekenis.  Dus daar ga je dan op voortborduren.  Ik zei dus: volgens mij ligt dat boek tussen een stapel boeken.  Dat trigram (3 yang lijnen) betekent hemel en de hemel is iets wat hoog is (associatie) dus het zou wel ergens hoog kunnen liggen.  Waarschijnlijk zelfs tussen een stapel met hetzelfde thema.  Nou daar ligt het dus volgens mij, ergens hoog, tussen een stapel boeken van hetzelfde thema.  Toen antwoorde ze dat ze inderdaad haar boek had terug gevonden tussen een stapel van dezelfde boeken.  Haar man had haar kamer opgeruimd en die man was best groot waardoor hij ze bovenaan op een kast had neergegooid.  Nu is het trigram hemel ook geassocieerd met het mannelijke.  En zo zie je dus dat al die elementen van de situatie terug te vinden waren in dat hexagram.

Dat is de manier van interpreteren maar hoe gaat dat nu precies in zijn werk – de Yijing raadplegen?

De meest bekende methode is die met de munten.  Je neemt drie munten, dat kunnen Chinese munten zijn – die met een vierkant gat erin.  De ene kant heeft waarde drie en de andere waarde twee.  Een hexagram bestaat uit zes lijnen en voor elke lijn gooi je een keer de munten.   Vallen zij bv. op waarde 3-2-3 dan heb je 8.  Er zijn dus vier mogelijke uitkomsten.  6,7,8 en 9.  Even is altijd yin en oneven is yang.  Als je eerste worp dus 8 is dan is de eerste lijn van het hexagram een yin lijn, onderbroken dus.  Op die manier gooi je zes keer de munten op en bepaal je de zes lijnen van je hexagram. Dit bouw je trouwens van onderen naar boven op.  Nu is het zo dat als je bij een lijn een 6 gooit, je een kruisje door de lijn zet, gooi je een 9 dan zet je een bolletje.  Dit doen we omdat 6 en 9 de twee uitersten zijn die je kunt gooien en in de Chinese filosofie houden we niet van uitersten.  Dit zijn dan de zogenaamde bewegende lijnen.  Dat betekent dat je extra aandacht wil geven aan deze lijnen, die hebben in jouw situatie extra betekenis.  Zo heeft elke lijn zijn algemene betekenis en ook bij elke lijn staat dan weer een stuk tekst in de Yijing.  Naast de muntenmethode heb je ook nog een methode met Duizendbladstelen, een plant die hier ook in Nederland groeit – hoewel de structuur van de plant hier heel anders is dan die in China.  Deze methode is veel uitgebreider en erg meditatief van aard.

Wat is de relatie met TCM?

Daar is zeker en vast een relatie.  De yin – yang theorie is in beiden een centraal concept.  Naar mijn ervaring zijn er echter weinig acupuncturisten die de Yijing gebruiken, ook historisch gezien is het gebruik ervan beperkt.  Dat is wel jammer maar dat komt omdat het een erg specialistisch gebied is.  Er is op zich ook weinig literatuur voor handen die op de praktische toepassing van de Yijing ingaat.  Hierbij wordt dan echt enkel het hexagram gebruikt en is dit hexagram een kapstok voor allerlei systemen binnen het lichaam.  Dan heeft elke lijn weer zijn betekenis, de ene duidt de ziekte aan, de andere de oplossing, enz…  Ook wordt deze dan vaak naast de Chinese klok gelegd om bv. het beste tijdstip van behandelen te bepalen.  Het gebruik van de Yijing binnen TCM is een hulpmiddel naast al je andere gereedschappen die je als Chinese geneeskunde hebt.  Zo kan het bv. helpen om de juiste diagnose te stellen.  Dan heb je naast pols – en tongdiagnose, gelaatsdiagnose, etc… nog een extra bron van informatie, nl. het hexagram wat je gooit voor die patiënt.  Het is dus een verbreding van de context waarin jij je diagnose en behandeling opstelt.

Zou u 3 tips kunnen geven voor het gebruik van de Yijing?

  1. De Yijing is vnl. beeldspraak, werk d.m.v. beelden en metaforen. Plaats deze dan in de context van jouw verhaal en van jouw vraag.
  2. Gun het zijn tijd en heb geen haast. Inzichten komen niet altijd op het moment dat jij zou willen.
  3. De Yijing geeft altijd antwoord op de vraag die je hebt gesteld. Altijd!

Het boek De I Tjing – Stap voor Stap wordt begin mei 2017 gepubliceerd bij Uitgeverij AnkHermes